دولت الکترونیک از شعار تا عمل / اینترنت؛ مشکل اصلی دفاتر الکترونیکی است

سال‌های زیادی است که شعار تحقق الکترونیکی شدن خدمات شهری و دولتی بر سر زبان مسئولان افتاده و هر دولتی سعی دارد تا بخشی از راه پر پیچ و خم این خدمات را هموار کند تا کشور ما هم در دسته کشورهای پیشرو در ارائه خدمات الکترونیکی قرار گیرد. شاید طبق آمار هنوز ایران آن طور که باید جایگاه خود را در میان کشورهای الکترونیکی جهان ثبت نکرده باشد و طبق آمار سال 2012 ایران صدمین کشور الکترونیکی جهان باشد، اما صعود رتبه ایران در میان کشور‌های «دولت الکترونیکی برای مردم» نشان‌دهنده بهبود وضعیت دیجیتالی کشور در این حوزه است. 

پیدایش گله به گله دفاتر الکترونیکی در سراسر کشور یکی از خدمات در حوزه دولت الکترونیک است که طی چند سال گذشته کار‌های مرتبط به نهاد‌های حکومتی تا حدودی سهل شده است اما از طرفی هم مشکلاتی را برای مراجعه‌کنندگان به وجود آورده است که  بزرگ‌ترین آنها قطع شدن دسترسی این دفاتر به شبکه اینترنت در برخی از روز‌ها است.  مونا شفیعی، یکی از مراجعه‌کنندگان به این دفاتر به ‌«فرصت امروز‌‌» گفت: شغل من طوری است که تقریبا هر روز با این دفاتر سروکار دارم و در طول هفته حداقل یک بار با قطعی اینترنت مواجه می‌شوم.  

وی افزود: متاسفانه خدماتی که توسط دفاتر الکترونیکی شهرداری یا هر نهاد دیگری ارائه می‌شوند با قطعی برق یا اینترنت کاملا متوقف می‌شوند و مراجعه‌کنندگان باید تا حل مشکل منتظر بمانند و اگر قطعی‌ها طولانی شود که اغلب این‌گونه است باید روز بعد به این دفاتر مراجعه کنند.  یکی از مسئولان دفاتر الکترونیکی درباره علت این قطعی‌ها می‌گوید: شبکه همه دفاتر الکترونیک به مرجعی متصل است که با از کار افتادن خدمات مرجع تمام دفاتر قطع می‌شود و با توجه به اینکه بیشتر خدمات این دفاتر از طریق شبکه کار می‌کنند در عمل کل خدمات‌رسانی متوقف می‌شود. 

وی افزود: نظر شخصی من درباره علت قطعی‌های اینترنتی این است که زیرساخت مناسبی برای ارائه این خدمات در نظر گرفته نشده است و فکر می‌کنم با راه‌اندازی شبکه ملی بخش زیادی از این مشکلات برطرف شود.  مسعود حسینی کارشناس شبکه درباره مشکلات زیرساختی در دفاتر الکترونیک گفت: درصدی از قطعی‌های اینترنت که صورت می‌گیرد مشکلات زیرساختی است، اما مسائل دیگری هم دخیل است.  

وی افزود: سند جامع دولت الکترونیک در سه حوزه تدوین سند، ملاحظات و حوزه زیرساخت‌ها تدوین شده و 23 خدمت دارای بیشترین متقاضی نیز در اولویت این سند گنجانده شده است. براساس این گزارش، در حوزه تدوین سند جامع دولت الکترونیک بر نگاه واقع‌بینانه و شهودی درخصوص تحقق دولت الکترونیکی به جای نگاه مبتنی بر مستندات و آمارها تاکید شده است.  حسینی گفت: این به این معنا است که چقدر دولت الکترونیکی برای مردم ملموس و گسترش یافته است و چقدر در دولت به‌صورت الکترونیکی حاکمیت کرده و خود این حس را دارد که عملکرد دولت مبتنی بر ابزارهای نوین است.

در حوزه ملاحظات سند جامع دولت الکترونیک توجه حداکثر به مولفه‌های بنیادی دانش و فناوری در کنار توجه به ابزارها، توجه به ایجاد باشگاه مدیران فناوری اطلاعات دولتی و شخصیت بخشیدن به آنها به منظور انتقال تجربه به حداکثر استفاده از توان داخلی و محصولات داخلی، توجه به ابعاد اجتماعی، سیاسی، امنیتی، فرهنگی و اقتصادی تحقق دولت الکترونیک، توجه به استفاده حداکثری از توان داخلی و محصولات داخلی و توجه به حداکثر استفاده از کارهای انجام شده و تقویت آنها به جای موازی‌کاری و دوباره‌کاری باید مدنظر قرار گیرد. 

این کارشناس اظهار کرد: حوزه زیرساخت‌های نقشه جامع دولت الکترونیک نیز مربوط به شبکه امن دستگاه‌های دولتی، مراکز داده، زیرساخت دسترسی، زیرساخت شناسایی و تصدیق هویت مانند نام کاربری و رمز عبور، کارت هوشمند، اثر انگشت، موبایل و پسوند، شماره کارت‌های شناسایی و بانک‌ها، یکپارچه‌سازی و تعامل اطلاعاتی بین دستگاهی، بانک‌های اطلاعاتی مورد نیاز، قوانین و مقررات موردنیاز مانند حقوق پشتیبان و فرهنگ استفاده و راحتی استفاده است و در نهایت اینکه ارائه اطلاعات به کاربر به‌صورت غیرتعاملی، ارائه اطلاعات به کاربر به‌صورت تعاملی، پاسخگویی به سوالات مختلف کاربران به‌صورت غیرتعاملی و همچنین پاسخگویی به سوالات کاربر به‌صورت تعاملی (متنی، صوتی، تصویری)، خدمات دریافت اطلاعات ساده از کاربر مانند ارسال خبر یا ارسال نظر، خدمات ثبت‌نامی اینترنتی ساده از جمله بخشی از 23 خدمت الکترونیکی دارای بیشترین متقاضی در سند جامع دولت الکترونیکی است.