آب نیست!

هفته گذشته سرخط اخبارداخلی اروپا درباره موج گرمای بی‌سابقه بود. درآلمان اعلام شد که امسال گرم‌ترین ماه جولای (تیر) از زمان اندازه‌گیری دما تاکنون بوده است و همه جا بحث و بررسی درباره چگونگی صرفه‌جویی مصرف آب و مقابله با بحران خشکسالی وجلوگیری از بروز سیل‌های احتمالی در صورت بارندگی بعد ازاین خشکسالی طولانی بود و هر جا امکان آن وجود داشت، هشدار درباره گرم شدن زمین تبلیغ می‌شود. 

براساس پیش‌بینی سازمان یونسکو، منطقه خاورمیانه و از جمله ایران در سال‌های آینده همچنان با بحران کمبود آب روبه‌روست. آمار و تحقیق و بررسی درباره بحران آب در ایران هم فراوان انجام‌شده، همه ازمشکل کمبود آب مطلع هستیم اما با توجه به میزان خطربحران آب و خشکسالی آیا به همان شدت برای پیشگیری و رهایی از این وضعیت جدی و پیگیر پیدا کردن راه‌حل هستیم؟

متاسفانه بعضی با نخستین بارش باران یا تماشای سد پرآبی، مشکل کم‌آبی و خشکسالی را تمام‌شده فرض می‌کنند. عده دیگری همیشه به دنبال مقصرمی‌گردند، یا دولت مقصر است یا سازمان آب یا با استناد به این حقیقت که بیشترین مقدار آب دربخش کشاورزی هدرمی‌رود یا لایروبی سدها یا رسیدگی به فرسودگی لوله‌ها وظیفه‌ای برعهده شهروندان نیست، از زیر بارمسئولیت خود نسبت به وضعیت فعلی آب شانه خالی می‌کنند.گرم شدن زمین و بحران آب یک موضوع جهانی است وتنها مربوط به ایران نیست. اما با توجه به عامل تعداد جمعیت و موقعیت جغرافیایی و آب وهوای ایران، برای مبارزه با این بحران به تلاش بیشتری نیاز است. در کشورهای اروپایی برنامه‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت فراوانی برای پیشگیری از بحران آب دردست اجراست. آنچه که بین همه کشورها در برابر بحران آب مشترک است، نیاز به همکاری تک‌تک افراد است تا علاوه بر پیدا کردن راهی برای کمبود منابع آب، سرانه مصرف همزمان کاهش یابد.

در بین مردم اروپا، صرفه‌جویی و استفاده درست ازمنابع طبیعی ازجمله آب، سال‌هاست که در ذهن تک‌تک آنها طوری نهادینه شده که با وجود مصرفی بودن جامعه، وقتی می‌خواهند کالایی را برای خرید انتخاب کند، فورا به میزان مصرف انرژی و میزان تولید آلودگی محیط‌زیست آن توجه می‌کنند. تولید‌کننده‌های کالا هم با تشویق مردم به تعویض کالای قدیمی با محصول جدید که با استفاده از آن می‌توان بیشتر درمصرف صرفه جویی کرد، آنها را به خرید محصولات تازه تشویق می‌کنند. برای نمونه در سال‌های اخیر، دستگاه‌های قهوه‌سازبه‌طورکلی تغییر کرده‌اند. قهوه‌سازهای جدید، فقط برای آماده شدن یک لیوان یا دو فنجان قهوه طراحی‌شده و برای هرباراستفاده فقط به اندازه لازم، قهوه و آب درمخزن دستگاه جای می‌گیرد؛ برعکس مدل‌های قبلی که قوری بزرگی از قهوه آماده و مقدار زیادی ازآن دورریخته می‌شد.

طراحان، سال‌ها با دقت و وسواس محاسبه وتحقیق کردند که برای یک لیوان قهوه، دقیقا چقدرآب مصرف شده؟ از کشت و آبیاری قهوه گرفته تا وقتی آن را درست کرده و نوشیده می‌شود، برای ٢,٠ لیتر قهوه ۲۰۰ لیتر درمجموع آب استفاده می‌شود. در نظر بگیرید از وقت کاشت چای تا زمان نوشیدن چقدرآب مصرف می‌شود؟ چقدرچای و آب بعد از آماده شدن، دورریخته می‌شود؟ به آب مانده در قوری وکتری وآب مورد نیاز برای شستن فنجان و سماورو همچنین به کشت و آبیاری چای. . . به همه پروسه تهیه یک فنجان چای و میزان مصرف آب لحظه‌ای فکر کنید.

دوران بهانه‌گیری درباره هر آنچه می‌تواند باعث جلوگیری از هدر رفتن آب و صرفه‌جویی درمصرف شود گذشته است. دراداره یا خانه یا درقسمت صنعتی یک کارخانه یا وقت تهیه لیست سفارش خرید کالا، یا درست وقتی‌که باید مجوزی برای ورود یک کالا به کشورامضا شود یا وقتی می‌خواهید برای دخترتان جهیزیه تهیه کنید، این شما هستید که می‌توانید و قدرت دارید که سرنوشت بحران آب را عوض کنید. تنها کافی است بحران آب را جدی بگیرید.

* روزنامه نگار و جهانگرد