وزیران اوپک در آزمون تحریم ایران قبول می شوند / سایه سنگین تحریم ایران بر سر اوپک

فرصت امروز: امروز یکشنبه قرار است نشست کمیته مشترک وزارتی نظارت بر توافق اوپک و غیراوپک (JMMC) در الجزایر برگزار شود که بیژن زنگنه، وزیر نفت ایران می گوید این کمیته حق تصمیم گیری ندارد و در آن شرکت نخواهد کرد، اما برخی اعضا به همراه آمریکا سعی در مهم جلوه دادن آن دارند.

به گفته زنگنه، کمیته مشترک وزارتی نظارت بر توافق کاهش عرضه نفت اوپک و غیراوپک تنها رفتار کشورها در توافق کاهش تولید را نظارت و بررسی می کند و به نشست وزارتی گزارش ارائه می دهد، اما کسانی هستند که می خواهند بی دلیل این کمیته را بزرگ تر از آن چیزی که هست جلوه دهند و به انحلال اوپک دامن بزنند درحالی که اوپک یکی از بزرگ ترین موفقیت های جهان سوم است که می تواند در اقتصاد جهان کارآمد باشد.

بررسی ها نشان می دهد اوپک سال هاست از جایگاه قدرتمند خود در بازار نفت فاصله گرفته و آخرین نقش پیروزمندانه آن به اجماع کاهش تولید نفت میان تولیدکنندگان عضو و غیرعضو اوپک برمی گردد، اما حالا به نظر می رسد که عربستان و امارات همراه با آمریکا تلاش می کنند با پراهمیت جلوه دادن کمیته مشترک وزارتی نظارت بر توافق کاهش عرضه نفت اوپک و غیراوپک، راه را برای تحریم نفتی ایران باز کنند.

رویترز به نقل از یک منبع آگاه گزارش داده که اوپک و دیگر تولیدکنندگان نفت درباره احتمال افزایش تولید به میزان 500 هزار بشکه در روز برای مقابله با کاهش عرضه از سوی ایران در اثر تحریم های آمریکا بحث می کنند. در واقع، با رسیدن قیمت نفت به بشکه ای 80 دلار، ترامپ می خواهد اوپک را به افزایش تولید و کاهش قیمت نفت وادار کند چراکه افزایش قیمت نفت می تواند اقتصاد آمریکا را به دردسر بیندازد و دستاوردهای اقتصادی ترامپ را خنثی کند.

در مقابل اما، منابع اوپکی می گویند هرگونه اقدام رسمی برای افزایش تولید مستلزم این است که اوپک نشست فوق العاده بگذارد که البته برای این کار نیز هنوز پیشنهادی ارائه نشده است.

ترامپ روز پنجشنبه امنیت کشورهای غرب آسیا را به قیمت نفت گره زد و در توئیتر نوشت: «ما از کشورهای غرب آسیا (خاورمیانه) حفاظت می کنیم؛ آنها بدون ما برای مدت زیادی امن نخواهند بود و هنوز به افزایش قیمت نفت ادامه می دهند. به یاد ما می ماند. اوپک باید حالا قیمت نفت را پایین بیاورد.»

چرا زنگنه به نشست نرفت؟

نشست امروز JMMC بدون حضور وزیر نفت ایران برگزار می شود و سوال این است که چرا بیژن زنگنه از رفتن به این سفر صرف نظر کرد؟

به گزارش خبرآنلاین، ایران در JMMC عضو ناظر است و حق رای ندارد. زنگنه قرار بود به این جلسه برود تا شاید با لابی و جوسازی بر تصمیم این کمیته تاثیر بگذارد، اما ظاهرا مذاکرات اخیر وزرای انرژی روسیه، آمریکا و عربستان مساله را حل کرده و تصمیم ها اتخاذ شده است. به همین دلیل، زنگنه نمی خواهد بازنده میدانی باشد که نمی تواند در آن بازی کند.

گفته می شود روسیه و عربستان به بهانه متوازن سازی بازار جهانی نفت، به دنبال تصاحب بخشی از سهم ایران هستند و از سوی دیگر برخی اعضای اوپک، دست در دست آمریکا برای ضربه زدن به برخی بنیانگذاران این سازمان تلاش می کنند.

هفته گذشته سه تولیدکننده برتر دنیا، یعنی آمریکا، روسیه و عربستان برای تشکیل اتحادی سه جانبه در راستای متعادل کردن بازار نفت بعد از تحریم نفت ایران مذاکره کردند. در این دیدار وزیران انرژی روسیه و عربستان در مسکو بر برقراری ثبات در بازار جهانی نفت و آمادگی برای واکنش سریع به تغییر شرایط بازار و همکاری با شرکای دیگر تاکید کردند.

برخورد عربستان و روسیه با ایران در تاریخ ثبت می شود

نماینده ایران در هیات عامل اوپک، مسئولیت اوپک را ایجاد توازن در بازار می داند و می گوید: عربستان و امارات، در حال تبدیل اوپک به ابزاری برای آمریکا هستند و با این کار اعتبار چندانی برای این سازمان نمانده است. اوپک هم اکنون به شیر بی یال و کوپالی بدل شده که تنها نعره اش مانده و برای هیچ کس خطری ندارد.

حسین کاظم پور اردبیلی درخصوص میزان تاثیرگذاری تذکرات گاه و بی گاه به عربستان و روسیه و... نیز گفت: آنچه من در هشدارها گفته ام، گوناگون است. از یک سو، روسیه و عربستان به بهانه متوازن سازی بازار جهانی نفت به دنبال تصاحب بخشی از سهم ایران هستند و از سوی دیگر، برخی اعضای اوپک، دست در دست آمریکا برای ضربه زدن به برخی بنیانگذاران این سازمان تلاش می کنند. در واقع تلاش آقای ترامپ برای ممانعت از حضور ایران در بازارهای جهانی نفت خام سبب گروگان گیری بازار از سوی روسیه و عربستان که تمایل زیادی هم به قیمت های پایین نفت ندارند، شده است.

به گفته وی، هشدارهای گاه و بی گاه ما، ممکن است در کوتاه مدت تغییری در رفتار کشورها نداشته باشد، زیرا هر کشوری تلاش می کند نفت را در قیمت بالا بفروشد تا درآمدش افزایش یابد، اما بی شک این هشدارها و نحوه برخورد عربستان و روسیه با ایران در تاریخ ثبت خواهد شد و آیندگان خواهند فهمید برخلاف ایران که برای ثبات بازار نفت و عرضه مطمئن انرژی به مصرف کنندگان تلاش کرده است، عربستان و روسیه به استقبال تحریم یکی از تولیدکنندگان اوپک رفته است. رفتار قلدرمآبانه آمریکا هم بی شک به ایران یا ونزوئلا ختم نخواهد شد، همانگونه که با عراق و کویت خاتمه پیدا نکرد. این را هم باید بگویم که ما هیچ گاه از تلاش های مان دست برنمی داریم و برای احقاق حق ایران تلاش خواهیم کرد.

شکاف در اوپک

اما تکاپوی ترامپ برای کاهش قیمت نفت از طریق فشار به سازمان اوپک در حالی است که در درجه اول تحریم های نفتی آمریکا علیه دو عضو مؤسس سازمان اوپک یعنی ایران و ونزوئلا عامل گرانی نفت بوده است و ایران نیز به عنوان سومین تولیدکننده بزرگ اوپک متعهد شده جلوی هرگونه افزایش تولید را بگیرد.

در این میان امارات و عربستان بارها اعلام کرده اند اجازه نمی دهند بازار نفت با کمبود مواجه شود که به عقیده وزیر نفت در ظاهر موضوع بسیار خوبی است اما این اظهارنظر اقتصادی نیست بلکه ۱۰۰درصد سیاسی و ضد ایران است.

زنگنه می گوید: هر کس بگوید که کمبود در بازار نفت را جبران می کند، ضد ایران صحبت می کند و نه تنها اوپک، بلکه کشورهای غیرعضو اوپک را هم به یک بازی سیاسی می کشانند، اما ازآنجاکه این بازی سیاسی همسو با سیاست های آمریکاست، برخی افراد نمی خواهند به طور علنی درباره آن صحبت کنند.

او معتقد است وقتی برخی اعضای اوپک می گویند «ما برای تضمین (عرضه) بازار آماده هستیم» منظور آنها این است که «آمریکا، ایران را هرچه که می خواهی تحریم کن و این مشکلی نیست. ما در کنار تو هستیم.» از دید سیاسی، معنایش این است. این موضوع به معنای همکاری با آمریکا در تحریم ایران است.

نقش برخی اعضا در از بین رفتن اوپک

در این راستا جواد یارجانی، کارشناس ارشد حوزه انرژی در گفت وگو با ایسنا، با اشاره به جلسه روز یکشنبه اوپک و غیراوپک اظهار کرد: این جلسه در برنامه اوپک و غیراوپک بود و هدف آن نظارت بر بازار است. برای سال ها وزیر نفت ریاست این جلسه را عهده دار بود.

وی با تأکید بر اینکه در نشست کمیته نظارتی عملکرد کشورها نسبت به تعهداتی که دارند نظارت می شود، افزود: طبق اساسنامه اوپک اجلاس وزیران اوپک مهم ترین اجلاس است که در آن تصمیم گیری در مورد میزان تولید و سهمیه هر کشور گرفته می شود، اما در این روزها شاهد هستیم که برخی دوست دارند این اجلاس را بسیار مهم تر جلوه دهند، درحالی که فقط نظارت بر عملکرد کشورها است.

این کارشناس ارشد حوزه انرژی ادامه داد: اگر برخی اعضا تصمیم بگیرند به تعهد خود عمل نکنند، باید در اجلاس بعدی اوپک اعلام کنند تا در مورد آن تصمیم گیری شود.

یارجانی با اشاره به اخباری مبنی بر افزایش تولید برخی کشورهای عضو اوپک و غیراوپک توضیح داد: باید دقت کنیم مشخص نیست گزارش هایی که برخی از منابع خبری در مورد تولید اعضای اوپک و غیراوپک می دهند چه هدفی دارد زیرا بخشی از آن فشار روانی است و بخشی از آن ممکن است واقعی باشد به عبارت دیگر در مورد تولید کشورها، آمار صد درصد خالص وجود ندارد.

وی در ادامه با بیان اینکه اوپک در امور ۶۰ ساله خود فراز و نشیب های بسیاری داشته است، اظهار کرد: تصمیم هایی که در اوپک اتخاذ می شود براساس اجماع اعضا است. کشورهای عضو اوپک براساس منافع خودشان دور هم جمع شده اند و سازمان اوپک یکی از سازمان های موفق کشورهای جهان سوم بوده است.

یارجانی تأکید کرد: البته در اوپک سازوکاری برای جریمه در نظر گرفته نشده و اگر کشوری به تعهد خود عمل نکند، جریمه نخواهد شد. تنها می توان گفت اگر این سازمان به پایان عمر خود در این دوره برسد برخی از کشورها باعث آن شده اند.

این کارشناس ارشد حوزه انرژی با تأکید بر اینکه دولتی در آمریکا روی کار است که اوپک را به چالش کشیده است، افزود: برخی ممکن است با آمریکا همکاری کنند و تصمیم بگیرند شکل سازمان را عوض کنند و آن را بی تأثیر کنند، اما بعدها پشیمان خواهند شد، بنابراین اگر کشورهایی از داخل اوپک با آمریکا همکاری کنند در آینده مقصر خواهند بود.