گزارش رویترز از شکاف عمیق در اوپک در آستانه نشست وین / جمعه داغ نفتی

فرصت امروز: تنها یک روز تا نشست اوپک و تصمیم گیری درباره ادامه طرح فریز نفتی و یا افزایش سطح تولید باقی مانده است و همین موضوع باعث شکافی عمیق در میان اعضای اوپک شده است. از یک سو، عربستان به همراه روسیه موافق افزایش سطح تولید نفت هستند و در مقابل، ایران به همراه ونزوئلا، الجزایر و عراق با افزایش سهمیه تولید اوپک مخالفند و معتقد هستند که تلاش مقامات نفتی روسیه و عربستان برای افزایش سطح تولید اوپک می تواند بخشی از اثرات طرح فریز نفتی را از بین ببرد؛ طرحی که کاهش روزانه 1.8 میلیون بشکه ای تولید نفت اوپک و روسیه را رقم زده و کمک کرده بود تا قیمت نفت که در اوایل سال 2016 حتی از 30 دلار در هر بشکه نیز پایین تر رفته بود، بار دیگر صعودی شود و حتی در ماه های اخیر از مرز 70 دلار نیز عبور کند.

اگرچه روسیه عضو اوپک نیست، ولی اوپک را در طرح فریز نفتی به عنوان بازیگری مهم همراهی کرده بود. روس ها اما حالا به همراه عربستان، تلاش زیادی برای جلب حمایت اعضای اوپک به منظور افزایش روزانه 1.5 میلیون بشکه نفت از خود نشان داده اند. الکساندر نواک، وزیر انرژی روسیه هفته گذشته در جمع خبرنگاران گفته بود: «معمولا در سه ماهه سوم سال (میلادی) تقاضای نفت با شیب بسیار تندی افزایش می یابد و اگر تمهیدات لازم را در این خصوص اتخاذ نکنیم، با کسری عرضه مواجه خواهیم شد و این کسری، التهاب شدید بازار را در پی خواهد داشت.»

منابع آگاه در اوپک به رویترز گفته اند که روز دوشنبه یک میزگرد فنی بین اعضای کمیسیون اقتصادی اوپک، به منظور بررسی چشم انداز بازار نفت و پیش بینی تقاضای جهانی این محصول استراتژیک در نیمه دوم سال 2018، برگزار شده است. یکی از این افراد آگاه در گفت و گو با رویترز گفت: «اگر اوپک و همراهانش تولید خود را همچنان در سطح ماه گذشته نگه دارند، آنگاه احتمالا بازار در شش ماهه دوم امسال دچار کمبود خواهد شد.»

در دو سال اخیر تقاضای جهانی نفت رشد سالانه 1.5درصد را تجربه کرده است که رقمی قابل توجه محسوب می شود و تعجب ناظران را برانگیخته است. انتظار می رود در سال آینده میلادی، مصرف نفت خام در جهان از مرز 100 میلیون بشکه در روز هم عبور کند.

چانه زنی بزرگ

وزیران نفت کشورهای کویت، آنگولا و امارات که روز سه شنبه وارد وین شدند، از اظهارنظر در مورد واضع احتمالی خود در نشست سرنوشت ساز روز جمعه خودداری کردند، اما کارلوس پرز وزیر نفت اکوادور که یک روز قبل از آنها به پایتخت اتریش رسیده بود، به خبرنگاران گفت: «کشورهای دیگری هم هستند که با افزایش تولید مخالفند، بنابراین نشستی سخت و نفسگیر پیش روی ما خواهد بود.»

ایران و عراق که پس از عربستان، بزرگ ترین تولیدکنندگان نفت در اوپک به شمار می روند، قاطعانه اعلام کرده اند که با طرح افزایش تولید نفت اوپک مخالفند؛ آنها می گویند این طرح با توافقات قبلی اعضای اوپک مبنی بر تداوم طرح فریز نفتی تا پایان سال 2018 در تضاد است. هر دو کشور ایران و عراق دشواری هایی برای افزایش ظرفیت تولید نفت خود دارند؛ ایران دوباره با تحریم های یکجانبه آمریکا مواجه شده است و عراق نیز با مشکلات داخلی دست وپنجه نرم می کند.

البته بنا بر اظهارات دو منبع آگاه در اوپک، کشورهای کویت و عمان نیز که مانند عربستان در شورای همکاری خلیج فارس عضویت دارند، با افزایش یک باره سطح تولید نفت مخالفند. در این میان یک منبع آگاه دیگر نیز به رویترز گفته است که پیشنهاد عربستان و روسیه برای افزایش روزانه 1.5 میلیون بشکه ای تولید نفت تنها یک تاکتیک بوده و هدف آنها از اجرای چنین تاکتیکی این است که درنهایت اعضای اوپک را به توافق بر سر افزایش 500 هزار الی 700 هزار بشکه ای تولید نفت راضی کنند.

عربستان و متحدانش از ظرفیت کافی برای افزایش تولید نفت خود برخوردارند و روسیه نیز معتقد است محدودکردن سطح تولید برای مدت زمان طولانی موجب می شود آمریکا که جزو کشورهای امضاکننده توافقنامه فریز نفتی نیست، این انگیزه را پیدا کند که تولید نفت خود را به میزان چشمگیری افزایش دهد و بخشی از سهم اوپک و روسیه از بازار نفت را ببلعد.

کارستن فریتز، تحلیلگر بخش کالاهای خام در کامرتز بانک آلمان، با اشاره به اختلافاتی که در مواضع اعضای اوپک دیده می شود، نشست روز جمعه را بسیار دشوار توصیف می کند: «هر تصمیم اوپک مستلزم اجماع بین اعضای آن است. یادمان نمی رود که در سال 2011 زمانی که تولید نفت لیبی به شدت کاهش یافته بود، دیگر اعضای اوپک نتوانستند برای افزایش تولید خود به منظور جبران کسری عرضه از سوی لیبی، به توافق برسند. نشست آنها بدون صدور هیچ بیانیه مشترکی پایان پذیرفت و سپس علی النعیمی، وزیر نفت وقت عربستان، آن نشست را بدترین نشست تاریخ اوپک خواند.»

در این میان، ایران و ونزوئلا اصرار دارند که مسئله تحریم های آمریکا علیه این دو کشور، در نشست روز جمعه اوپک مورد بحث قرار گیرد، اما طبق گزارش رویترز، دبیرخانه اوپک با درخواست ایران و ونزوئلا مخالف کرده است.

اوپک به ساز آمریکا می رقصد؟

از سوی دیگر، اوپک تحت فشار آمریکا قرار دارد و بیژن زنگنه، وزیر نفت ایران که برای شرکت در نشست اوپک به وین سفر کرده است، موافقت با افزایش تولید نفت اوپک را نشان دادن چراغ سبز به تصمیم آمریکا خوانده است.

بلومبرگ نیز گزارش داده است که سیاستمداران آمریکایی در نظر دارند با لایحه «نه به اوپک»، این کارتل نفتی را به دلیل دستکاری در بازار نفت در منگنه و تحت فشار قرار دهند، چراکه اوپک همواره از زمان بحران نفتی 1973 به عنوان یک تهدید برای سیاستمداران آمریکایی محسوب شده است. حالا اوپک با یک سیاست تهاجمی از سوی واشنگتن مواجه شده است که مستقیما از سوی دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا در توییتر حمایت می شود؛ توییت هایی که محتوای آن به مراتب خطرناک تر از تصمیمات کنگره است.

ترامپ بارها و بارها سیاست های اوپک را مورد حمله قرار داده و گفته است که قیمت نفت باید حدود 30 دلار در هر بشکه باشد. ترامپ معتقد است که اوپک پول شهروندان آمریکایی را با سیاست محدودیت عرضه نفت می دزدد. البته حمله ترامپ به این دلیل هم هست که قانونگذاران آمریکا در حال تهیه لایحه ای هستند به نام «نه به کارتل های نفت» یا «نه به اوپک» و هدف از آن، احیای «قانون ضدتراست» شرمن است؛ قانونی که یک قرن پیش برای انحلال امپراتوری جان راکفلر از آن استفاده شد. این لایحه در اواخر ماه مه دوباره به جریان افتاده و نخستین موانع قانونی آن در کمیته قضایی این کشور به تصویب رسید. در صورت تصویب نهایی این لایحه، دولت آمریکا اجازه دارد تا اوپک را برای دستکاری در بازار نفت و زیان میلیارد دلاری که به دنبال دارد، مورد تعقیب قضایی قرار دهد. به گزارش بلومبرگ، این لایحه برای اوپک ریسکی خطرناک است و اگرچه احتمال تصویب آن بنا به گمانه زنی ها کم است، اما اگر این اتفاق بیفتد عواقب بسیاری برای اوپک خواهد داشت.

زنگنه: نیازی به افزایش تولید نیست

در همین حال، بیژن زنگنه، وزیر نفت ایران که برای شرکت در نشست روز جمعه اوپک در وین به سر می برد، در جمع خبرنگاران گفت: پرداختن به موضوع افزایش تولید نفت اوپک، چراغ سبز به تصمیم های آمریکاست؛ در حالی که اکنون با عدم تعادل در بازار نفت مواجه نیستیم و نیازی به افزایش تولید نیست.

زنگنه با بیان اینکه حتی ۵۰۰ هزار بشکه هم نباید به تولید نفت اضافه شود، افزود: در مقطع کنونی با هیچ افزایش تولیدی موافق نیستم، زیرا هم اکنون در بازار عدم تعادل نداریم.