گفت وگوی «فرصت امروز» با دکتر محمد شهبازی فرد، قائم مقام مؤسسه آموزش عالی آزاد ماهان / نقش مدارس عالی کسب و کار در توسعه بنگاه های اقتصادی

اشاره: رشد موسسات آزاد آموزش کسب و کار در چند سال گذشته در کشور مشهود بوده است. دلیل این امر را می توان افزایش درک مدیران کسب و کارها از ضرورت یادگیری در این حوزه دانست؛ موضوعی که منجر به افزایش تقاضا در زمینه این نوع آموزش ها شده است و به تبع آن بخش عرضه نیز خود را با آن هماهنگ می کند. اما در این میان برخی نیز روی موج سوار شده و از این نمد برای خود کلاهی درست می کنند، بدون آنکه دانش و توان کافی را در این خصوص داشته باشند.

شاید به جرات بتوان گفت آموزشگاه های معتبر خصوصی در این زمینه بیش از انگشتان دو دست نباشند. در هر صورت به دلیل نقش مهمی که این موسسات در فضای کسب و کار کشور دارند به سراغ محمد شهبازی فرد، قائم مقام مؤسسه آموزش عالی آزاد ماهان به عنوان یکی از معتبرترین مدارس عالی کسب و کار رفتیم و درباره این موضوع با وی به گفت وگو نشستیم که در ادامه می خوانید.

- آموزش کسب و کار تا چه اندازه می تواند در توسعه کسب و کار و بنگاه های اقتصادی موثر باشد.

همانطور که رسالت دانشگاه ها تولید علم، پرورش دانشمند و پرورش پژوهشگر است، رسالت مدارس عالی کسب و کار تربیت و پرورش مدیران برای حوزه های مدیریتی مختلف است و این شامل همه سطوح مدیریتی می شود. ما دانش پذیرانی داریم که به طور مثال پزشک، جراح، دندانپزشک و داروساز هستند، ولی الان که سمت های مدیریتی را عهده دار شدند نیاز به یادگیری دانش و ابزار مدیریت دارند.  ما از آنجا که رسالت مان مهارت آموزی به جای مدرک گرایی است این آموزش ها را به صورت کاربردی و مهارتی آموزش می دهیم. یعنی دانش پذیران و دانش پژوهانی که نزد ما آموزش می بینند این طور نیست که فقط مطالبی به صورت تئوری گفته شود و زمانی را طی کنند و گواهینامه ای بگیرند.

اصلا این گونه نیست. همانطور که خدمت تان عرض کردم تعداد زیادی از دانش پژوهان و داوطلبان این دوره مدارک بسیار بالاتر از گواهینامه ما را دارند و می آیند برای کسب آن دانش کاربردی و مهارتی که بتوانند در کسب و کارشان به کار ببرند و این روند به مرور  می تواند در توسعه اقتصادی کشورمان مؤثر باشد و این روند اجرا و حوزه مدیریتی است که شامل دوره های مدیریتی MBA و دوره های مدیریتی DBA است.

دوره های MBA برای مدیرانی است که در سطوح میانی مسئولیت های مدیریتی دارند و دوره DBA که دوره پیشرفته تر از دوره MBA است برای مدیران ارشد و مدیران رده بالای هر سازمان است که مجموعه ای بزرگ را اداره می کنند و به این آموزش ها نیاز دارند. ویژگی اصلی این دوره ها این است که به صورت کاربردی و مهارتی تدریس می شوند و بستری که فراهم کردیم شامل اساتیدی هست که در حوزه های مختلف کسب و کار فعالیت دارند یا خودشان صاحب کسب و کاری هستند.

همچنین نحوه و شیوه تدریس در کلاس ها به جای تئوری، موردکاوی است. همین طور حضور دانش پذیران در کلاس که داشجویان 18، 19 ساله دانشگاهی نیستند که تجربه کسب و کار نداشته باشند، بلکه مدیران میانه و سطح بالایی هستند که تجربه مدیریتی و کار عملی در حوزه های مختلف را دارند. این مجموعه ای که در کلاس قرار می گیرند هم تجاربی را از خودشان می گیرند و هم کیس هایی که در کلاس مطرح می کنند چالشی و بحث برانگیز است که توسط استاد هدایت می شود تا به یک خروجی کاربردی برسد. به همین روش و سایر روش های دیگر شامل بازی های مدیریتی، ایفای نقش و کارگاهی عزیزان می توانند به روش کاربردی و مهارتی آموزش ببینند و این همان رسالتی است که ما برای خودمان تعریف کرده ایم؛ مهارت آموزی به جای مدرک گرایی.

- و بازخوردهای آماری هم دارید؟

بله، ما بازخوردهای آماری مان از خود فارغ التحصیلانمان هست. فارغ التحصیلان ما در مسئولیت هایی که در داخل یا خارج ازکشور داشتند پس از اینکه این دوره را گذراندند خیلی توانستند اثرگذار باشند.

- شما چطور این اثر بخشی را متوجه شدید؟

از طریق خود آن سازمان ها. مثلا در همایش  «قهرمانان صنعت» که در سالن همایش های صدا و سیما برگزار شد، وزیر محترم صنعت و معدن چند دقیقه راجع به همین دوره های آموزشی و مهارتی که مدیران می گذرانند و مجهز به دانش مدیریتی می شوند و در صنایع مختلف اثرگذار هستند صحبت کردند. یعنی آن بهره وری قسمت های تولیدی، صنعتی و خدماتی را ارتقا می دهند و از این جهت اثرگذار می شوند.

همچنین دانش پذیرانی داشتیم که به خارج از کشور رفتند و آنجا هم اثرگذار بوده اند. تقریبا حدود دی ماه سال گذشته بود که خانم عصر فلاح از وزارت علوم سوئد، که ایرانی الاصل هستند اما در سوئد مشغول به کارند، تماس گرفتند و خواستند از ماهان تشکری داشته باشند. گفتم از چه بابت؟ گفتند چند نفر از فارغ التحصیلان دوره شما آمدند اینجا و می خواستند مشغول به کار بشوند. البته تعداد زیادی داوطلب اینجا بودند که مدارک کارشناسی ارشد و PHD داشتند، ولی این فارغ التحصیلان ماهان با همان گواهینامه ای که از شما داشتند اینجا در شرکت های سوئدی پذیرفته شدند. گفتم چرا این طور شد؟ گفتند به لحاظ اینکه اینها دانش کاربردی بلد بودند. یعنی فقط این طور نبوده که مدرکی ارائه بدهند، بلکه دانش کاربردی بلد بودند و اینجا هم استخدام شدند. این هم به ما نشان داد این اثرگذاری هم در داخل کشور بوده است و هم در خارج کشور.

- برای توسعه مجموعه تان برنامه های خاصی در سال های آینده وجود دارد؟

بله، همانطور که از حدود 15 سال گذشته نخستین دوره های MBA شروع شد، ما تلاش کردیم که این را توسعه بدهیم. یعنی علاوه بر دوره های حضوری مان، دوره های آنلاین هم برگزار کردیم. همین طور از حدود 8، 9 سال گذشته هزینه سنگینی کردیم و بستر فنی خوبی را ایجاد کردیم که به وسیله دوره آنلاین مان این خدمات را به مدیرانی که در نقاط دور کشور قرار دارند برسانیم. چون برخی مدیران در مراکزی کار می کنند که فرصت حضور در کلاس های حضوری را ندارند مثل مدیرانی که در مناطق نفتی و گازی مشغول هستند. اما اینها می توانند به وسیله بستر آنلاینی که ما فراهم کردیم به راحتی در این دوره ها شرکت کنند.

در کلاس های آنلاین ما استاد در زمانی که کلاس شروع می شود روی برد هوشمند الکترونیک تدریس را انجام می دهد و تمام دانش پذیرانی که در آن کلاس و در آن زمان می خواهند وارد بشوند با نام کاربری و رمزی که بهشان داده می شود وارد کلاس می شوند. این دانش پژوهان در سینه خود تصویر استاد را می بینند و می توانند با او صحبت کنند و پرسش های شان را مطرح کنند و استاد می تواند پاسخ آنها را بدهند و با آنها صحبت کند.

همین طور دانش پژوهان حاضر در این کلاس آنلاین می توانند با همدیگر صحبت و تبادل نظر کنند. ما تلاش کردیم آن فضای کلاس حضوری را در این کلاس های آنلاین هم ایجاد کنیم. حتی ما تعدادی دانش پذیر در خارج از کشور داریم که به وسیله دوره های آنلاین ما آموزش می بینند. ما دانش پژوهانی از کانادا، استرالیا، سوئد و کشورهای حاشیه خلیج فارس داریم. دوستان در سرار جهان می توانند از سیستم آنلاین ما استفاده کنند.

در راستای توسعه، علاوه بر این دوره های داخلی، ما در حدود 11 سال گذشته تلاش کردیم که گواهینامه مان هم مزیتی برای فارغ التحصیلان مان باشد، چراکه گواهینامه ما این مزیت را دارد که به مهر و امضای وزارت علوم می رسد و با ترجمه و تأیید قوه قضاییه و وزارت امور خارجه در خارج از کشور هم معتبر است. فارغ التحصیلان ما به دانشگاه های مختلف دنیا که بروند این گواهینامه که ما خدمت شان دادیم برابرسازی با مدرک ارشد آنها می شود و به عنوان گذراندن نیمی از دوره کارشناسی ارشدشان می پذیرند و با گذراندن نیمه دوم انگلیسی می توانند کارشناسی ارشد MBA را از آن دانشگاه بگیرند.

چون پیش از این وضعیت به این شکل بود که فارغ التحصیلان ما به خارج از کشور می رفتند و باید هم هزینه های گرفتن ویزا، هزینه های پروازی، هزینه های اقامت، هزینه دوری از خانواده و دوری از کسب و کار و... را پرداخت می کردند و همه اینها برای آنها نگرانی ایجاد می کرد. این نگرانی ها به ما منتقل می شد. بعد ما خودمان به خارج از کشور رفتیم و با دانشگاه های معتبر وارد مذاکره شدیم و بعد از تماس های اولیه آنها تیم شان را به ایران فرستادند و فضای آموزشی ما را ارزیابی کردند که استانداردهای بین المللی را داشته باشیم و همین طور با اساتیدمان که به زبان انگلیسی تدریس می کنند مصاحبه داشتند و حتی به صورت انتخاب تصادفی با فارغ التحصیلان مان در اینجا مصاحبه کردند.

بعد از این مصاحبه ها که با فارغ التحصیلان ما، که از مدیران عامل سازمان های مختلف بودند، داشتند به این نتیجه رسیدند که آنها آن دانش کاربردی را به دست آورده اند. یعنی این مرکزی نبود که عزیزان تشریف بیاورند آنجا و بعد یک دوره تئوری بگذرانند و بروند. بعد از اینکه دیدند اینها واقعا دانش کاربردی به دست آوردند بیشتر تمایل پیدا کردند که با ما قرارداد ببندند.