بررسی روند سرمایه گذاری در تولید صابون / 5 میلیون یورو؛ سرمایه اولیه خط تولید

براساس آمار موجود سرانه مصرف صابون در کشورمان نزدیک به یک کیلوگرم در سال است که در برخی موارد از کشورهای دیگر بالاتر است که به اعتقاد کارشناسان این نکته بیانگر اهمیت بهداشت در جامعه ایران زمین است.

اما آیا واقعا تا به امروز از خودتان پرسیده اید وقتی یک قالب صابون از فروشگاه خریداری می کنید چه گردش مالی یا سرمایه گذاری مشخصی برای تولید آن وجود دارد؟ یا اینکه مراحل و شرایط تولید آن چگونه است؟ در این گزارش در گفت وگو با جمشید فروزش، دبیر انجمن صنایع تولیدکنندگان بهداشتی و آرایشی کشور به روند تولید، سرمایه  اولیه برای راه اندازی خط تولید و وضعیت بازار مصرف و خریدوفروش این کالای بهداشتی پرداخته ایم.

فعالان اصلی بازار

به طور کلی تولید صابون در ایران زمین به شکل نیمه صنعتی و قدیمی بیش از 90سال قدمت داشته و در بخش تولید صنعتی 60 سال تجربه تولید داریم. جمشید فروزش با بیان این جملات می افزاید: اکنون براساس آمار و اطلاعاتی که در اختیار داریم حجم مصرف سالانه صابون در ایران رقمی نزدیک به 60 هزار تن است که به دلیل افزایش تولید مایع دستشویی و شامپو بدن در حال کاهش است. هرچند نباید فراموش کنیم این روند در سراسر جهان کاملا طبیعی بوده است. در کشورهای توسعه یافته دقیقا این روند تکرار شده و نشان از ضعف این صنعت نیست.

این مقام صنفی تعداد واحدهای تولیدی بزرگ و متوسط صابون ایران را شش واحد تولیدی اعلام کرده و می گوید: این تعداد تولیدکننده صنعتی اکنون سهم قابل توجهی از تولیدات بازار را به خود اختصاص داده اند و سایر تولیدکنندگان به صورت کارگاهی و کاملا سنتی مشغول به ارائه محصولات خود به بازار هستند و تولیدکنندگان مطرح به ترتیب میزان سهم از بازار عبارتند از شرکت پاکسان، شرکت گلتاش، شرکت یونیلیور، شرکت داروگر، شرکت بهداد و شرکت پاکنام.

دبیر انجمن صنایع بهداشتی و آرایشی کشور درباره حضور سرمایه گذاران جدید در این صنعت معتقد است که امروز بازار این کالای بهداشتی اشباع شده است. تا جایی که ظرفیت  تولیدی تولیدکنندگان هم در همه شیفت های کاری خود مشغول نیستند. اما لازم است اگر فردی طرحی برای سرمایه گذاری دارد با توجه به میزان مورد نظرش از تولید، در این بازار ابتدا تحقیق کرده و سپس برای ورود برنامه ریزی کند.

به گفته این مقام صنفی، بخش های مختلف یک کارخانه تولیدی صابون به صورت صنعتی عبارت است خطوط تولید، خطوط بسته بندی، فضای انبار و سالن تولید و در نهایت ساختمان های اداری که همه این موارد دقیقا براساس میزان تولید و نوع تولید طراحی خواهند شد.

وی روش های تولید صابون را به طور کلی به دو بخش عمده یعنی پخت پیوسته و دیگ پخت (سنتی) تقسیم بندی کرده و اضافه می کند: در ایران کل تولید به روش دیگ های پخت انجام می شود و تنها دو خط تولید پیوسته آن هم غیرفعال داریم که یکی در خرمشهر و دیگری واحد بسیار کوچکی در شرکت پاکنام است.

فروزش درباره علل غیرفعال بودن خطوط یاد شده تصریح می کند: مهم ترین علت غیرفعال بودن خطوط پیوسته یادشده ناتوانی در فروش و اختصاص بخشی از سهم بازار به خودشان است. اما درباره خط تولید خرمشهر این ضعف مدیریتی بوده که به زمینگیر شدن سرمایه گذاری یادشده انجامیده است.

اما عامل سومی هم در این میان وجود دارد که توانسته موجب حذف خطوط تولید پیوسته از بازار تولید صابون در ایران شود که بحث تامین مواد اولیه است؛ چون در این نوع خطوط تولید، مواداولیه باید دائم و یکنواخت به سیستم اضافه شوند تا در انتهای مسیر، صابون تکمیل شده خارج شود. اما کمبود مواد اولیه و نرسیدن به موقع این مواد به خط تولید نواقصی را در مسیر تولید ایجاد می کند.

به اعتقاد این مقام صنفی، خطوط تولید پیوسته دارای امتیازهای قابل توجهی در تولید صابون هستند که مهم ترین آن یکنواختی در محصول نهایی به دلیل شرایط خاص تولید این خطوط است و این امتیاز می تواند در جلب نظر مشتریان بسیار تاثیرگذار باشد.

بازارهای صادراتی

وی درباره بازارهای صادراتی صابون تولید شده در ایران به «فرصت امروز» می گوید: اکنون بازارهای صادراتی صابون کشورمان بسیار محدود است و بیشتر در کشورهای افغانستان، آسیای میانه و در حد بسیار محدودی در عراق بازارهای صادراتی را به خود اختصاص داده ایم. این درحالی است که تقریبا 70درصد از صابون های صادراتی هم مربوط به صابون های رختشویی یا همان صابون های قهوه ای رنگ نوستالژیک است.

اگرچه لازم به یادآوری است که از لحاظ تکنولوژی تولید و همچنین دستگاه های نصب شده هیچ تفاوتی با خطوط تولید روز دنیا نداریم و امکانات تولیدی قابل توجهی اکنون در کشورمان وجود دارد. به عنوان مثال امروز دومین تولیدکننده بزرگ جهان که در زمینه تولید صابون های لایه بردار فعالیت می کند یعنی شرکت یونی لیور در ایران حاضر است.

به اعتقاد وی، این توانمندی و حجم تولید قابل توجه و متناسب با نیاز بازار همراه با تنوع قابل قبول صابون های تولیدی ایران باعث شده تا قاچاق در این محصول خاص جایگاه ویژه ای نداشته و تهدیدی برای تولیدات داخل محسوب نشود، اگرچه واردات غیرقانونی در این زمینه داریم ولی همان طور که قبلا نیز اشاره شد تهدیدی برای تولیدکنندگان داخلی نیستند.

***

سرمایه مورد نیاز

فروزش سرمایه مورد نیاز برای احداث یک کارخانه تولید صابون با روش پیوسته را حداقل 5میلیون یورو اعلام کرده و می گوید: این رقم سرمایه گذاری برای کارخانه ای است که تصمیم دارد در ساعت 6تن صابون با روش یادشده تولید کند، اما همان طور که قبلا نیز اشاره شد اکنون بازار در حالت اشباع قرار گرفته و این حجم سرمایه گذاری به دلیل نبود سهم بازار توجیه اقتصادی ندارد.

فروزش میزان سرمایه مورد نیاز برای احداث کارگاه های سنتی را بسیار پایین تر از ارقام یاد شده دانسته و می افزاید: شاید برای تولید صابون به روش های سنتی با 100میلیون تومان هم بتوان فعالیت را آغاز کرد ولی این ارقام فقط برای تولید سنتی در کارگاه های کوچک است.

***

مجوزهای لازم

این مقام مسئول در ادامه مراحل دریافت مجوزهای مورد نیاز را این گونه تشریح کرده و می گوید: اگر سرمایه گذاران درنظر داشته باشند که به صورت صنعتی تولید کنند، باید با استفاده از طرح های توجیهی ابتدا به وزارت صنعت، معدن و تجارت مراجعه کرده و پس از آن با دریافت مجوزهای مختلف محیط زیست، وزارت بهداشت و. . . نسبت به احداث کارخانه اقدام کنند. اما اگر فردی تصمیم به سرمایه گذاری در تولید سنتی داشته باشد روند کار کمی متفاوت و ساده تر است چون در این نوع سرمایه گذاری باید به صورت صنفی عمل کرد و مدارک مورد نیاز کمتر از نمونه صنعتی خواهد بود ولی همواره مدارک و گواهی نامه های بهداشتی در اولویت کار است.

***

گزینه خاص سرمایه گذار

فروزش با تاکید بر اینکه سرمایه گذاری در زمینه تولید صابون های بهداشتی می تواند ارزش افزوده بالاتری با سرمایه گذاری کمتر برای علاقه مندان ایجاد کند، می گوید: حجم تولید این گونه صابون ها بسیار پایین است و می توان در یک لابراتوار دست به تولید زد، اما اصلی ترین نکته برای این نوع سرمایه ها بحث برندینگ است چون برای تولید صابون های بهداشتی خریداران به برند توجه زیادی داشته و برایش هزینه می کنند.

وی تصریح کرد: نکته دیگر برای موفقیت چرخه تولید و فروش در این زمینه ارتباط با پزشکان متخصص و سیستم توزیعی در داروخانه هاست چون این گونه تولیدات غالبا به توصیه پزشکان از سوی متقاضیان خریداری می شوند و به سختی می توان از روش های معمول فروش برای عرضه آنها در بازار استفاده  کرد.