دولت و مردم به داخلی‌ها التفات کنند

استفاده از غذاهای چرب مانند انواع فست‌فودها و غذاهای سنتی خانگی، افزایش ساعات کار افراد و در نتیجه کمبود وقت موجب شده تا مردم جهان روند رو به رشدی را به سمت افزایش وزن طی کنند. تا جایی که امروزه چاقی موجبات نگرانی بسیاری از کشورها را فراهم کرده است. به همین دلیل برنامه‌های تلویزیونی در طول شبانه‌روز تیزرهای تبلیغاتی زیادی را در جهت هر چه بیشتر کردن اکسرسایز یا تمرینات ورزشی تبلیغ می‌کنند. به همین دلیل هم طی سال‌های اخیر شاهد رشد صنعتی بوده‌ایم که تحت عنوان هوم فیتنز اکویپمنت اینداستری یعنی صنعت تولید تجهیزات خانگی نامگذاری شده و گردش مالی چندین میلیارد دلاری را به خود اختصاص داده است.

دلایل بسیاری برای تمایل روزافزون مردم دنیا به تجهیزات ورزشی به‌ویژه از نوع خانگی‌اش وجود دارد؛ زیرا افراد زمانی برای رفتن به باشگاه‌های ورزشی ندارند و از طرفی شاهد افزایش وزن خود هستند. افزایش وزنی ‌که بیماری‌های زیادی را در پی خواهد داشت. از بالا رفتن چربی خون گرفته تا انواع فشار خون بالا و پایین و غیره که همگی به‌نوعی نتیجه نبود تمرین‌های بدنی مداوم در زندگی افراد است. اخبار فراوانی در طول شبانه‌روز، ورزش و حرکات کششی و تمرینات خانگی را توصیه می‌کنند. همین امر روند رو به رشد صنعت تولید وسایلی را که در خانه استفاده می‌شوند، تسریع کرده است. تردمیل، دوچرخه ثابت، لوازم بدنسازی کوچک و بزرگ، انواع باندهای کشی و غیره از جمله وسایلی هستند که تولید و مصرف‌شان در یک دهه اخیر رشد بسیار زیادی داشته است.

در ارتباط با اوضاع بازار تجهیزات ورزشی و وسایل پرورش اندام خانگی گفت‌وگویی داشتیم با عضو هیات رییسه اتحادیه تولیدکنندگان و فروشندگان لوازم ورزشی تهران. ابوالقاسم توسلی در مورد اوضاع کنونی بازار لوازم و تجهیزات ورزشی می‌گوید: طی 15سال اخیر و با واردات قانونی و غیرقانونی کالا اوضاع بازار کاملا به هم ریخته است. کالاهای ایرانی از بازار رفته‌اند و محصولات بی‌کیفیت چینی جای‌شان را گرفته‌اند. تا جایی که بیش از 85درصد وسایل ورزشی موجود در بازار چینی است. این امر به‌ویژه در مورد پوشاک و کفش ورزشی صدق می‌کند. این امر موجب کاهش اشتغال از راه تولید این وسایل هم شد. زیرا زرق و برق ظاهری کالاها و قیمت پایین وارداتی‌ها موجب شد که خریداران هم به سمت‌شان گرایش پیدا کنند. این مسئله در نهایت به کنار رفتن کالاهای تولید داخل از بازار منجر شد تا جایی که بسیاری از تولیدی‌های داخلی که به جرات می‌توان گفت حدود 80درصدشان طی سال‌های اخیر رو به تعطیلی کامل رفته‌اند.

وی ادامه می‌دهد: تولیدکنندگانی که بعضا خود را به سطح برند رسانده بودند و نام و آوازه‌ای هم داشتند اما در نهایت در مقابل سیل واردات کالا چه از مبادی قانونی و چه غیرقانونی تسلیم شدند و با تعطیل کردن واحدهای تولیدی به فروشگاه‌داری در میدان منیریه پرداختند. یعنی تولیدکننده داخلی به فروشنده اجناس چینی بدل شد. در این میان هزینه‌های مربوط به بیمه، دارایی و مالیات هم مزید بر علت شد. در واقع بی‌التفاتی دولت و مردم به بخش تولید داخلی خالی شدن بازار از جنس ایرانی را رقم زده است.

وی در پاسخ به این توضیح که مردم کیفیت را همیشه مدنظر دارند می‌گوید جنس‌های چینی کیفیت لازم را ندارند اما رنگ و جلای‌شان و عدم توان رقابت داخلی با آنها موجب شده تا خریداران به خریدشان راغب شوند. درحالی‌که رویکرد مصرف کالای داخلی باید به فرهنگ مردم تبدیل شود تا چراغ حجره تولیدکننده داخلی روشن بماند. توسلی در ادامه به مشکل عمده دیگری نیز اشاره می‌کند. اینکه کالای قاچاق جان بازار را گرفته است. هرچند سیاست دولت هم بر این بوده که به‌نوعی هم کالای داخلی در بازار باشد و هم کالاهای خارجی. اما مهم این است که محصولاتی مانند انواع پوشاک و انواع کفش از طریق قاچاق وارد می‌شوند و معادله را کاملا به نفع وارداتی‌ها تمام می‌کند.

برندهای اصل خارجی

مسئله دیگری که باید در این میان به آن اشاره کرد حضور برندهای خارجی در بازار ایران است. برندهایی که تعدادشان به بیش از 20عدد هم می‌رسد. اما همیشه مسئله‌ای در این میان وجود داشته و آن عدم اتفاق‌نظر در مورد کیفیت محصولات این برندهاست. برند‌هایی که در سطح جهان نام و آوازه‌ای دارند اما در ایران همیشه با حدس و گمان خریدوفروش می‌شوند. عضو هیات‌مدیره اتحادیه در این مورد توضیح می‌دهد: فروشگاه‌هایی که ادعای نمایندگی برندهای سطح اول جهان را دارند نمایندگی خود را نه از خود برند بلکه از نماینده‌های این برندها در کشورهایی چون دوبی دریافت کرده‌اند و همیشه این خطر وجود داشته که جنس بی‌کیفیتی به جای محصول برند اصلی وارد بازار شود و با نام یک برند برتر کالای خود را با قیمت گزافی به فروش برساند.

توسلی معتقد است گرفتن نمایندگی از نمایندگی‌های برندها در کشورهای حاشیه خلیج فارس دو مشکل را ایجاد می‌کند؛ یکی ورود کالای مشابه اصل در بازار که تنها با وجود نمایندگی مستقیم و توسط خود آنها می‌تواند کیفیت‌سنجی و از فروش نمونه‌های غیراصل‌ جلوگیری شود و دیگر واردات کالاهای قاچاق بسیار با نام برندهای برتر و حتی عدم تثبیت قیمت‌ کالاهاست. درحالی‌که یک برند در همه فروشگاه‌های خود حد مشابهی از قیمت را رعایت می‌کند که از اصول برندینگ هم به شمار می‌رود.

سمت و سوی تخصصی تولید

توسلی در مورد رسته‌های کالایی که در این صنف عرضه می‌شود، می‌گوید: کالاهای متنوع ورزشی در این صنف ارائه می‌شود که بعضی از فروشگاه‌ها به‌صورت اختصاصی کالاهای بدن‌سازی، لوازم کوهنوردی، لوازم تنیس روی میز و تنیس ارائه می‌کنند. همچنین پوشاک ورزشی و کفش‌های ورزشی و تجهیزات بدنسازی خانگی هم فروشگاه‌های اختصاصی خود را دارند. وی دلیل تخصص‌گرایی در این حوزه‌ها را تنوع تولید وسایل مورد نیاز برای هر رشته می‌داند و اضافه می‌کند هر چه بر میزان استفاده‌کنندگان اضافه شود، نیازهای متنوع‌تری دارند که به تناسب آنها وسایل متنوعی تولید می‌شود و تولیدکنندگان از پراکنده‌سازی پرهیز می‌کنند چون می‌خواهند روی تولید کالایی تخصصی تمرکز کنند.

کیفیت‌سنجی تجهیزات ورزشی بازار

گرایش روزافزون مردم به استفاده از تجهیزات ورزشی به‌ویژه تجهیزات خانگی همیشه نگرانی‌هایی را در مورد شرایط استاندارد چنین وسایلی ایجاد کرده است. زیرا تندرستی مردم در میان است و گاه یک دوچرخه ثابت یا تردمیل با تایم‌سازی غیراستاندارد می‌تواند مشکلات تنفسی برای استفاده‌کننده ایجاد کند. بنابراین تولید این وسایل نیاز به نظارت بر مراحل تولید دارد. اما اینکه اتحادیه در این میان چه نقشی دارد و چگونه می‌تواند نظارتی بر خطوط تولید داشته باشد مسئله‌ای است که توسلی در موردش می‌گوید: استانداردسازی در اداره استاندارد صورت می‌گیرد. تشک‌های بدن‌سازی و چندین وسیله دیگر را به تازگی برای سنجش استانداردها به این اداره معرفی کرده‌ایم اما هنوز دستگاه‌های بدن‌سازی را ارسال نکرده‌ایم!

وی در ادامه اضافه می‌کند: دستگاه‌های بدن‌سازی اغلب تولید داخل است و کمتر شاهد نمونه‌های خارجی در این بازار هستیم. البته این مسئله بیشتر مربوط به دستگاه‌های سنگین بدن‌سازی است که واردات قاچاق آن مقرون به صرفه نیست و چون تعرفه‌های گمرکی بالایی دارند واردات قانونی‌شان را بدون صرف اقتصادی جلوه می‌دهد. بنابراین در این حوزه رویکرد به تولید داخل است و معمولا از کیفیت بالایی هم برخوردار هستند. مهم‌تر اینکه ساخت این دستگاه‌ها در ایران توجیه اقتصادی دارد. به همین دلیل بیش از 40تولیدی در این زمینه در همین اطراف تهران در حال فعالیت هستند که زمینه بسیار مساعدی را برای اشتغال‌زایی نیز ایجاد کرده‌اند. بنابراین برنامه دولت باید این باشد که از تولیدکننده داخلی حمایت کند تا افراد بتوانند ریسک سرمایه‌گذاری در این حوزه را بپذیرند. اما تاکنون هزینه‌های بالای تولید در ایران همه را ترسانده است. دولت باید هم تسهیلات بدهد و هم قوانین مربوط به بیمه و دارایی و غیره را اصلاح کنند. در حال حاضر که تولیدکننده داخلی دلگرم نیست.

خانگی‌های پرطرفدار

وسایل و دستگاه‌های بدن‌سازی مانند دستگاه‌های درازنشست، دوچرخه ثابت و تردمیل در سال‌های اخیر در بین خانواده‌ها رواج بسیاری یافته است. همین امر هم تولیدی‌ها را راغب به تولید کرده و در این زمینه واردات چشمگیری نداریم. بنابراین می‌توان امیدوار بود که مشاغل زیادی در آینده در این حوزه ایجاد شود. همچنین تنوع قمیتی وسایلی از این دست موجب شده تا خانواده‌ها با هر توان مالی بتوانند از این وسایل استفاده کنند. توسلی ضمن تایید موارد یادشده اضافه می‌کند که مهم‌ترین بحث باز هم برمی‌گردد به مصرف‌کننده. در حال حاضر بیش از 30میلیون جوان در ایران داریم که عمده مصرف‌کنندگان وسایل ورزشی را تشکیل می‌دهند، ارگان‌های دولتی و ادارات و مدارس و دانشگاه‌ها را هم باید به این تعداد اضافه کنیم که می‌توانند از وسایل تولید داخل استفاده کنند تا بازار این وسایل از دست نرود و اشتغال‌زایی نابود نشود. همچنین ترویج فرهنگ ورزش همگانی در جامعه می‌تواند به رونق این بازار کمک کند.

توسلی در پایان در مورد تعداد واحدهای صنفی این اتحادیه می‌گوید: بیش از 1000واحد صنفی فروشنده و تولیدکننده دارای جواز کسب داریم و واحدهایی هم در شرف دریافت جواز هستند و عمده این واحدها در میدان منیریه مستقر هستند. نایب رییس دوم اتحادیه در مورد قیمت‌گذاری کالاهای صنف خود اضافه می‌کند: قیمت‌گذاری توسط اتحادیه انجام نمی‌شود و تنها مقدار سودی که فروشندگان باید روی کالاها بکشند بین 15 تا 20درصد است که توسط اتحادیه تعیین می‌شود.