سوییفت برقرار است مشکل در بازگشایی کارگزاری‌هاست

با وجود اینکه بازگشایی سوییفت از سوی مقامات اعلام شد اما این موضوع با حاشیه‌هایی همراه بود و عده‌ای همچنان این موضوع را انکار می‌کردند، به‌طوری‌که عراقچی، معاون امور حقوقی و بین‌المللی وزارت خارجه در پاسخ به منتقدان گفته بود: «هرکس به رفع تحریم سوییفت شک دارد به بانک مرکزی برود و خودش از نزدیک اتصال بانک‌های ایران به سوییفت را ببیند». با این وجود به نظر می‌رسد برخی کشورهای اروپایی همچنان برای انجام مبادلات تجاری با ایران احتیاط می‌کنند.

سوییفت برقرار است

بهرام غیایی، دکترای مدیریت و حسابدار خبره کشورهای انگلیس و آمریکا به «فرصت امروز» گفت: سوییفت یک نرم‌افزار کامپیوتری است که به‌عنوان یک وسیله، ارتباط مالی و اعتباری بین بانک‌ها را برقرار می‌کند. مرکز اصلی شبکه سوییفت در کشور بلژیک است که این سیستم جهت دریافت و ارسال پیام‌های ارزی در میان واحدهای ارزی بانک‌های داخل و بانک‌های خارج مورد استفاده قرار می‌گیرد و به مرور زمان اعتبار پیدا کرده است. در واقع سوییفت یک موسسه واسطه‌ای برای مبادلات بین‌المللی است و هیچ نقش تصمیم گیرندگی ندارد، ولی چون مورد اعتماد تمام بانک‌های دنیا است و تمام معاملات بین‌المللی از طریق این موسسه که در بلژیک است انجام می‌شود، وجود سوییفت حیاتی و با اهمیت شده است و این اعتبار و امنیت طی سال‌های متمادی به دست آمده است، چراکه تمام معاملات دردنیا براساس اعتماد از این طریق برای طرف‌های تجاری ارسال می‌شود. 

وی افزود: در حال حاضرسوییفت با بانک‌های ما برقرار است، بنابراین مشکل ما این است که بانک‌ها باید کارگزاری‌ها را باز کنند و طرف‌های تجاری را پیدا کنند، زیرا ما باید طرف بانکی هم داشته باشیم که طرف‌های معاملاتی را پیدا کنیم.

این کارشناس بانکی ادامه داد: کشورهای اروپایی در پی آن هستند که طرف‌های تجاری خود را که قبلا داشتند اما به دلیل تحریم‌ها آنها را از دست دادند دوباره پیدا کنند و این ارتباط‌ها را برقرار کنند. از آنجا که بانک‌های بزرگ تحت کنترل بانک‌های آمریکایی هستند و بانک‌های آمریکایی بر آنها نفوذ دارند کمی محتاطانه عمل می‌کنند و می‌ترسند. ازطرفی دربرجام، قرارداد بین سران دنیا با ایران شامل معاملات بانکی با آمریکا نمی‌شود و مبادلات با بانک‌های آمریکا از آن مستثنا شده است، بنابراین هنوز ما ارتباط بانکی با بانک‌های آمریکا نداریم و طبق قرارداد هم قرار نیست که داشته باشیم. اخیراً هم دولت آمریکا گفته است که علاقه‌ای ندارد ارتباط بانک‌های آمریکایی با ایران برقرار شود. بر همین اساس ارتباط بانک‌های اروپایی نیز چون تحت تأثیر و نفوذ بانک‌های آمریکایی هستند به تأخیر افتاده و به سختی انجام می‌شود. اما به هر حال این مشکل هم حل خواهد شد، زیرا در هرصورت اگر قرار باشد شرکت‌های بزرگ آمریکایی مانند بویینگ وارد ایران شوند، این شرکت‌ها آنقدر نفوذ دارند که این سیستم آمریکا را هم برقرار کنند.

تاثیر عوامل سیاسی بر اقتصاد

وی با اشاره به چالش‌های موجود در اقتصاد گفت: اقتصاد کشور اعم از بانکی و دیگر اجزای تشکیل‌دهنده اقتصاد در حال حاضر تحت‌الشعاع مسائل سیاسی کشور است. در واقع مشکل اقتصادی ما زمانی به‌طور کامل برطرف می‌شود که دولت ایران با در نظر گرفتن منافع خود و خط‌مشی‌های جمهوری اسلامی بتواند ارتباطاتش را با کشورهای دنیا برقرار کند که تا حدودی این ارتباط‌ها با اروپا برقرار شده اما کمی زمان می‌برد. اگر این مسائل به مرور زمان حل شود انتظار می‌رود در اقتصادکشور یک توازن و یک افزایش در رشد اقتصادی در حد معقول در پیش داشته باشیم.

حسابدار خبره آمریکا در خصوص انجام مبادلات در دوران تحریم‌ها اظهار کرد: در زمان تحریم‌های اقتصادی کشورهایی از جمله ترکیه و بلاروس که زیاد تحت نفوذ دستورات آمریکا نبودند کم و بیش کارهای ما را انجام می‌دادند. به این ترتیب که تجار از طریق ارز آزاد خریدوفروش کالا را انجام می‌دادند. به‌عنوان مثال کالا را که می‌خواستند از فرانسه بخرند چون نمی‌توانستند از ایران این گشایش را انجام دهند از طریق دوبی و ترکیه و... از گشایش استفاده می‌کردند و به نحوی سیستم بانکی تحریم‌ها را دور می‌زد. ولی تمام بانک‌ها و تمام تجاراین کار را انجام نمی‌دادند، بنابراین معاملات نقدی تا حدودی ریسک و مشکلات و گرانی در برداشت که نمی‌توانست آن جامعیت را برای اقتصاد ایران داشته باشد. یعنی اگر هم ارتباطی بود، نه در سطح وسیع ولی بسیار سخت بود و با ترفندهایی که تجار می‌دانستند عملاً از طریق ارز آزاد و سلف‌ها معاملات‌شان را انجام می‌دادند. به همین دلیل باعث شد که بعضی از افراد منافع شخصی خود را بر منافع ملی ترجیح دهند و از این موقعیت سوء‌استفاده کنند.

مبادلات تجاری در دوران تحریم‌ها

وی با اشاره به ریسک‌هایی که در مبادلات در دوران تحریم‌ها وجود داشت، گفت: انجام مبادلات از طریق کشورهای دیگر خطراتی همچون از بین رفتن مال و گران‌تر شدن آن معامله را در بر داشت. این روزها اگر ما به بانک مراجعه کنیم و بخواهیم به‌عنوان مثال 1000 دلار برای کسی به آمریکا یا اروپا بفرستیم هزینه مشخصی دارد اما اگر همین کار را درشش ماه گذشته که تحریم بودیم انجام می‌دادیم، نه‌تنها نمی‌توانستیم ارز را به نرخ دولتی و بانکی بگیریم و باید ارز آزاد می‌خریدیم، بلکه مجبور بودیم آن را به صراف یا فرد یا تاجر بدهیم که در این صورت امنیت بانکی نداشت و ریسک از بین رفتن مال وجود داشت. چه بسا تجاری که در این رهگذر از این طریق ضرر و زیان‌های بسیاری متحمل شدند، زیرا تمام این افراد صرافان یا تجار امین نبودند. ضمن اینکه معاملات به لحاظ بین‌المللی یک معامله غیر‌قانونی محسوب می‌شد و شرکت‌هایی هم که این کارها را انجام می‌دادند شرکت‌های کوچک و واسطه‌ها بودند، چرا که شرکت‌های بزرگ حاضر به انجام این کار نمی‌شدند، زیرا ریسک از بین رفتن، گران‌تر شدن و طولانی‌تر شدن معاملات وجود داشت.

جست‌وجوی بانک‌ها برای یافتن طرف‌های بانکی خود

غیایی با تأکید بر اینکه الان سوییفت برقرار شده و آن تحریم که سوییفت به ایران سرویس نمی‌داد بر طرف شده است، افزود: در حال حاضر مشکل بانکی ایران سوییفت نیست، بلکه مشکل بانکی ایران این است که طرف‌های بانکی بین‌المللی‌اش را آماده کند تا با آنها کار کند. بانک‌های عمده اروپایی هنوز از ترس معاملاتی که با آمریکا دارند و نفوذی که آمریکا دارد خیلی با احتیاط کار می‌کنند اما آرام آرام این ارتباط‌ها در حال برقراری است و کارگزاری‌ها و طرف‌های بانکی مشخص می‌شوند.

وی ادامه داد: هر بانک ایرانی باید یک بانک طرف در هر کشور دنیا داشته باشد که از طریق آن بانک معاملات مردم را انجام دهد. در معاملات بین‌المللی که بیشتر از طریق گشایش اعتبار انجام می‌شود بانک‌های ایرانی یک بانک طرف دارند که آن بانک طرف، بین خریدار و فروشنده واسطه قرار می‌گیرد تا خریدوفروش کالا از طریق سوییفت انجام شود. در واقع پول از طریق سوییفت فرستاده می‌شود و کارگزارها و بانک طرف واسطه هستند. 

این کارشناس اقتصادی با اشاره به شعب بانک‌ها در کشورهای خارجی گفت: ما شعبه‌های زیاد و متعددی در کشور‌های خارجی نداریم. تنها بانک صادرات، بانک ملی و یک یا دو بانک از بانک‌های ما شاید در خارج از کشور شعبه داشته باشند و این شعبه‌ها هم به‌گونه‌ای نیست که بتوانند کارهای بین‌المللی و محلی ایران را انجام دهد. همچنین این بانک‌ها نیزدر دوران تحریم بسته بودند و آمریکا و اروپا اجازه نمی‌دادند کار کنند، بنابراین این شعبه‌ها نقش چندان مؤثری در اقتصاد و تبادل پول و معاملات ندارند. برای انجام مبادلات بین دو کشور باید یک بانک محلی وجود داشته باشد نه یک شعبه. اما در هر صورت آنها هم فعال نبودند زیرا جزو تحریم بودند.

* ارتباط با کارشناس: M_farazmand_66@yahoo. com