فعالان اقتصادی تاثیر کاهش میزان تورم را ارزیابی می کنند / رکود و تورم توامان؛ ترمز رشد اقتصادی

اطلاعات مرکز آمار بیانگر آن است که تورم قیمت کالاها و خدمات مصرفی خانوارهای شهری کشور در مهرماه سال  جاری به ۷.۹درصد رسیده که نشانگر کاهش ۰.۴درصدی نسبت به ماه قبل است. اما نرخ تورم نقطه به نقطه نیز به ۶. ۶ درصد رسیده که نسبت به ماه قبل ۰.۱درصد کاهش یافته است.

اما این موضوع که این کاهش تورم به چه میزان به معنای واقعی اتفاق افتاده مسئله ای است که معمولا مورد تردید قرار می گیرد. در عین حال این سوال هم مطرح است که کاهش تورم تا چه اندازه به عمیق تر شدن رکود در جامعه دامن زده است؟

در حالی که برخی فعالان اقتصادی و کارشناسان معتقدند که اگر کاهش تورمی هم اتفاق افتاده به شکل دستوری بوده، به نظر می رسد به دنبال کنترل تورم توسط دولت یازدهم، مشکل جدی تری که ایجاد شده، رکود موجود در جامعه است و این رکود، مشکلات و گرفتاری هایی را به خصوص برای بخش تولید ایجاد کرده است.

این در حالی است که رکود و تورم همزمان و به صورت توامان ترمزی برای رشد و رونق اقتصادی شده است. «فرصت امروز» در این گزارش کاهش میزان تورم و تاثیرات آن در عمیق تر شدن رکود را بررسی کرده است.

***

فرامرز مرادی:

رکود همچنان در جامعه حاکم است

فرامرز مرادی، عضو هیأت رئیسه مدیران صنایع خراسان رضوی معتقد است دولت توانسته میزان تورم را پایین بیاورد ولی در عین حال باید کاری می کرد که رکود هم کاهش پیدا کند، اما رکود چندان کم نشده است و همچنان وجود دارد.

ارزیابی شما از کاهش میزان تورم چیست؟ آیا این اتفاق به معنای واقعی رخ داده است یا به نظر شما این گونه نیست؟

کاهش تورم در کشورمان اتفاق افتاده، اما این به آن معنا نیست که اجناس گران نشده بلکه اجناس گران شده است، اما مسئله اینجاست که امسال به نسبت سال گذشته درصد کمتری به میزان تورم اضافه شده  ولی از آنجا که این درصد کمتر است، دولت می گوید که تورم کاهش پیدا کرده است.

اما مســئله اینجاست که مردم این کاهش تورم را در زندگی روزمره خود احساس نمی کنند و چنین برداشتی ندارند. نظر شما در این رابطه چیست؟

بله، همین طور است زیرا قیمت ها نسبت به سال گذشته افزایش یافته است و مردم تصور می کنند که تورم ادامه دارد. البته همان طور که گفتم تورم تداوم دارد و فقط رشد آن کمتر شده است.

به نظر شما کاهش میزان تورم تا چه اندازه منجر به عمیق تر شدن رکود در اقتصاد کشورمان شده است؟

قطعا کاهش میزان تورم منجر به عمیق تر شدن رکود در اقتصاد کشورمان شده است، اما برای اینکه این اتفاق رخ ندهد، دولت باید به طور همزمان اقداماتی را انجام می داد تا حداقل میزان رکود هم کاهش پیدا می کرد. در همین رابطه باید میزان تولید افزایش پیدا می کرد و برای آن تقاضا به وجود می آمد.

این در حالی است که میزان تولید افزایش نیافته، صادرات کاهش پیدا کرده و در شرایطی که باید نقدینگی تزریق می شد، اما این اتفاق رخ نداده و مشکلات حل نشده است. اقداماتی مانند مبارزه با قاچاق هم که در حال انجام است، ممکن است روی فروش تولیدات داخلی اثر بگذارد و موجب افزایش آن شود و قاعدتا زمانی که فروش افزایش پیدا کند، تولید هم رشد می کند و میزان واردات کم می شود.

برخی فعــالان اقتصادی اقدام دولت در مورد کاهش میزان تورم را اقدامی بسیار بزرگ و در خور توجه می دانند. شما چه استدلالی در این رابطه دارید؟

در مورد این موضوع که تورم کشورمان در آغاز فعالیت دولت بسیار بالا بود، شکی وجود ندارد و دولت یازدهم تلاش بسیاری کرد میزان تورم را پایین بیاورد زیرا اگر با آن وضع می خواست جلو برود، با مشکل مواجه می شد. حالا دولت توانسته میزان تورم را پایین بیاورد ولی از این طرف باید کاری می کرد که رکود هم کاهش پیدا کند، اما رکود چندان کم نشده است و همچنان وجود دارد.

زمانی که رکود و تورم به صورت همزمان وجود دارد، خیلی مشکل است که بتوان رونق اقتصادی ایجاد کرد. بنابراین نمی توان کاهش میزان تورم را به تنهایی اقدام بسیار بزرگی تلقی کرد.

***

امید طباطبایی:

دولت نباید به شکل دستوری قیمت ها را کاهش دهد

امید طباطبایی، مدیر عامل شرکت ساوین معتقد است از آنجا که اقتصاد دستور بردار نیست، دولت هم نباید به شکل دستوری قیمت کالاها را کاهش دهد و به این طریق سعی در کنترل تورم داشته باشد.

باوجود اینکه دولت مدعی است میزان تورم کاهش یافته، اما منتقدان معتقدند که مردم این کاهش تورم را در زندگی خود احساس نمی کنند. ارزیابی شما از این موضوع چیست؟

فکر می کنم این، کاهش تورم نیست. تصور من این است که دولت رکود حاکم بر بازار و به تبع آن نخریدن کالا و ارزان فروختن را کاهش تورم حساب می کند و اگر دوران رونق اقتصادی بود، اصلا این اعداد به عنوان کاهش تورم حساب نمی شد.

بسیاری از فعالان اقتصادی هم معتقدند که در واقع رکود حاکم بر بازار موجب شده که به نظر برسد تورم کاهش پیدا کرده، اما در حقیقت کاهش نیافته و کالایی ارزان نشده و حتی در مورد بسیاری از کالاهای واسطه ای شاهد افزایش قیمت هم هستیم. در واقع به دلیل اینکه مصرف کننده در شرایط رکود حاکم بر بازار، توان این را ندارد که کالاهای نهایی را خریداری کند، دولت و مرکز آمار این را به معنی کاهش تورم تلقی می کنند.

اشاره کردید که در سطح جامعه با رکود عمیق مواجه هستیم. تلاش دولت برای پایین آوردن میزان تورم تا چه اندازه در دامن زدن به رکود تاثیر داشته است؟

اقتصاد دستور بردار نیست و اینکه دولت بخواهد به شکل دستوری قیمت کالاها را کاهش دهد، اقدام جالبی نیست. این در حالتی است که قیمت هیچ کدام از نهاده های تولید کاهش نیافته است که انتظار داشته باشیم قیمت کالاهای تمام شده کاهش بیابد. در واقع دولت قیمت هیچ یک از نهاده های تولید اعم از آب و برق را کاهش نداده است که قرار باشد قیمت تمام شده کالاهای تولید کننده پایین بیاید و ارزان تر به دست مصرف کننده برسد. 

ممکن است گفته شود که سازمان تعزیرات در صورت افزایش قیمت، جریمه هایی را اعمال می کند، اما در شرایطی که یک تولید کننده با افزایش قیمت نهاده های تولید مواجه است و در عین حال مجبور است قیمت کالای خود را ثابت نگه دارد، این موضوع به رکود دامن می زند.

برخی کارشناسان معتقدند که دولت باید اجازه می داد میزان تورم افزایش پیدا کند، اما در مقابل رکود در اقتصاد از بین می رفت. ارزیابی شما از این موضوع چیست؟

معتقدم که کنترل تورم اقدام بسیار خوبی است، اما به شرط آنکه دستوری نباشد. این کنترل تورم، دستوری است. دولت باید سهم بخش تولید از یارانه ها را پرداخت کند و قیمت آن بخش از نهاده های تولید را که مربوط به خودش است کنترل کند و به تولید کنندگان بگوید که قیمت تولیدات خود را در جهت کاهش میزان تورم، پایین نگه دارند، اما پایین نگه داشتن دستوری قیمت ها فایده ای ندارد زیرا زمانی که فشار برداشته شود، باز هم به سر جای خود برمی گردد.

***

ابوالفضل خاکی:

رکود بخش تولید را گرفتار کرده است

ابوالفضل خاکی، رئیس اتاق بازرگانی قم و مدیرعامل صنایع پلاستیک مرکز معتقد است با وجود بیش از سه سالی که از فعالیت دولت یازدهم می گذرد و به نحو احسن تورم کنترل شده، ولی در این میان مشکلی که ایجاد شده رکود موجود در جامعه است و این رکود مشکلات و گرفتاری هایی را به خصوص برای بخش تولید ایجاد کرده است.

مرکز آمار ایران گزارشی را در مورد کاهش میزان تورم در مهرماه امسال منتشر کرده است. این در حالی است که برخی معتقدند نمی توان آمار و ارقامی را که ارائه می شود، به معنای واقعی کاهش تورم قلمداد کرد. ارزیابی شما از کاهش میزان تورم چیست؟

آنچه اسمش را کاهش میزان تورم می گذاریم به این معنا و مفهوم است که با توجه به شرایط رکود که مردم قدرت خرید و کارخانه ها و شرکت ها امکان فروش محصولات خود را ندارند، به اجبار محصولات و کالاهای تولیدی را با قیمت پایین تر و بعضا با ضرر و زیان برای تامین نقدینگی عرضه کنند. در حال حاضر به دلیل اینکه شرایط اقتصادی شرایط خوبی نیست، کسبه هم بسیاری از کالاهای خود را زیر قیمت شرایط رونق می فروشند.

با توجه به جمیع جهات این موضوعات می تواند افت قیمت ها را به دنبال داشته باشد ولی در شرایط رکود خیلی نمود پیدا نمی کند. بنابراین اگر تورم چند دهم درصدی کاهش یافته، به معنای رکود بازار است و اگر در شرایط رونق بازار بودیم، شاید چنین موضوعاتی رخ نمی داد.

از دیدگاه شما بازار در چه شرایطی رونق می گیرد؟

زمانی بازار رونق می گیرد که تامین مالی برای تمام بخش های مولد انجام شود، ضمن اینکه درآمد مردم به ترتیبی باشد که قدرت خرید داشته باشند. ولی در حال حاضر هر دو عامل دچار مشکل است و هم قدرت خرید مردم پایین و از آن طرف بخش تولید هم با مشکلاتی مواجه است که موجب شده تورم به حداقل برسد.

برخی کارشناسان و فعالان اقتصادی کاهش میزان تورم را اقدام بسیار مثبتی از سوی دولت یازدهم ارزیابی می کنند و در مقابل برخی دیگر بر این باورند که کاهش میزان تورم به قیمت دامن زدن به رکود شدید در جامعه تمام شده است. نظر شما در رابطه با این موضوع چیست؟

از یک دیدگاه که قیمت دلار کنترل و ثباتی در بازار ایجاد شده، کنترل تورم اقدام بسیار خوبی است. ولی ما باید این موضوع را بررسی کنیم که کشورهای پیشرفته چگونه در 30 سال گذشته تغییر نرخ ارز نداشته  و تورم خود را هم کنترل کرده اند و در نهایت تورم بیش از 3درصد ندارند.

این در حالی است که با وجود بیش از سه سالی که از فعالیت دولت یازدهم می گذرد و به نحو احسن تورم کنترل شده، ولی در این میان مشکلی که ایجاد شده رکود موجود در جامعه است و این رکود مشکلات و گرفتاری هایی را به خصوص برای بخش تولید ایجاد کرده و شرایط به گونه ای است که محصولات تولیدی در کارخانه ها و انبارها دپو شده است.

بنابراین باید کاری کرد که بازار رونق بیشتری بگیرد که این موضوع راهکارهای مختلفی دارد؛ یکی از این راهکارها همین اقدام دولت در مورد ارائه کارت های خرید 10 تا 50 میلیون تومانی است که قرار است در دسترس برخی اقشار مردم قرار بگیرد و قاعدتا خریدهایی که به واسطه این کارت ها انجام می گیرد، می تواند باعث رونق در بخش تولید شود.