چه‌کسانی از این آشفته‌بازار سود می‌برند؟

در پایان روزهای سرد پاییزی، خبرهای تقلب در بازار محصولات کشاورزی و غذایی، فضای مجازی، رسانه‌ها و افکار عمومی را داغ داغ کرده است. یک روز سلامت فرآورده‌های پروتئینی و محصولات لبنی زیر سوال می‌رود و روز دیگر ناسالم بودن محصولات کشاورزی (نارنگی، سیب، پرتقال، گوجه‌فرنگی) منتشر می‌شود. درحالی‌که عموم مردم با گرانی و افزایش قیمت کالاها و مواد‌غذایی، برای تامین نیازهای روزانه خود با مشکلات بسیاری مواجه هستند، خبرهای آلوده بودن مواد‌غذایی بر تشویش‌ها می‌افزاید و جامعه را به سمت یأس و ناامیدی بیشتر می‌کشاند.

از سوی دیگر، بحران‌های به وجود آمده در بخش کشاورزی به‌ویژه بحران آب و فرسایش خاک، دستاویزی برای سودجویان و منفعت‌طلبانی که مافیای واردات نهاده‌ها و محصولات کشاورزی را در دهه‌های اخیر بنیان گذارده‌اند، شده تا با کشاورزی هراسی، همچنان به سودجویی‌های خود ادامه دهند. 

 موضوع تقلب در تمامی محصولات و در همه کشورها وجود دارد و این وظیفه دولت‌هاست که بر تولید و تامین مواد و محصولات مخصوصا محصولات غذایی که ارتباط مستقیم با سلامت افراد جامعه دارد، نظارت و کنترل کامل داشته باشد. در برخی موارد نیز با وجود تمامی سختگیری‌ها و اعمال نظارت‌ها، تقلب و کم‌فروشی در صنف‌های مختلف انجام می‌شود. 

سیب ایرانی بی‌نیاز از واکس و نگهدارنده

به‌هرروی موضوع این روزهای تقلب در مواد‌غذایی، انتشار فیلمی در فضای مجازی است که فردی با کارد میوه‌خوری، پوست سیبی را می‌تراشد و لایه سفیدرنگی را برمی‌دارد و آن را واکس نگهدارنده میوه می‌نامد و بر سرطانزا بودن آن مهر تایید می‌زند. این موضوع حساسیت رسانه‌ها و مطبوعات را برانگیخت و خبر آن حتی در رسانه ملی نیز بازتاب یافت. پس از انتشار این فیلم و رسانه‌ای شدن موضوع، مسئولان وزارت کشاورزی واکنش نشان دادند. در نخستین اقدام، معاونت باغبانی وزارت جهاد کشاورزی، با انتشار اطلاعیه‌ای اعلام کرد که سیب ایرانی نیازی به واکس و نگهدارنده ندارد.

در این اطلاعیه که به مطبوعات و خبرگزاری‌ها ارسال شد، جهانگیر عرب، قائم‌مقام معاونت امور باغبانی وزارت جهاد درباره شایعات مطرح‌شده و استفاده از واکس برای میوه سیب در کشور گفت: با توجه به کیفیت مناسب سیب در شرایط اقلیمی کشور و مدت ماندگاری بالای آن، نیازی به استفاده از واکس روی این محصول نیست. وی تاکید کرد: در ایران از واکس برای افزایش ماندگاری سیب استفاده نمی‌شود اما در صورت ضرورت، استفاده از واکس میوه توسط مراجع ذی‌صلاح بلامانع است. 

صادرات 300 هزار تنی گواه سلامت سیب ایرانی

عرب به صادرات 300 هزار تنی سیب در سال اشاره و اظهار می‌کند: در صادرات سالانه این محصول به کشورهای مختلف، هیچ نشانی از ارجاع محصول به‌دلیل استفاده از واکس میوه گزارش نشده است. در حال حاضر از واکس برای پرتقال استفاده می‌شود، اما برای سیب لزومی به استفاده نیست. 

وی همچنین در مورد پخش فیلمی در همین خصوص در شبکه‌های اجتماعی می‌گوید: اگر این فیلم مربوط به ایران باشد و صحت موضوع تایید شود، واکس مورد استفاده طبیعی بوده و با توجه به منشأ گیاهی آن، هیچ ضرری برای انسان ندارد. واکس طبیعی روی میوه سیب وجود دارد و با توجه به گیاهی بودن آن مضر نیست.

شایعاتی که برخی رسانه‌ها دامن می‌زنند

حسین مهاجران، رییس اتحادیه میوه و سبزی نیز در رد این خبر به «فرصت امروز»  می‌گوید: ده‌ها سال است در کشور میوه سیب از مهرماه که چیده می‌شود تا اردیبهشت و خردادماه در سردخانه‌ها نگهداری می‌شود بدون اینکه به هیچ مواد نگهدارنده‌ای نیاز باشد. من دست‌کم 50 سال است که در بازار میوه فعالیت می‌کنم و با چنین چیزی مواجه نشده‌ام. 

وی بر کیفیت سیب ایرانی تاکید و اظهار می‌کند: سیب ایرانی نیازی به واکس و نگهدارنده ندارد. وقتی می‌توان این محصول را چند ماه بدون ماده نگهدارنده و در سردخانه انبار کرد، دیگر چه نیازی به صرف هزینه بیشتر برای تهیه موادی مانند واکس است؟ اصلا لزومی برای استفاده از نگهدارنده در سیب وجود ندارد. 

رییس اتحادیه میوه و سبزی، این خبرها را شایعاتی می‌داند که برخی رسانه‌ها و مطبوعات برای پر کردن صفحات خبری‌شان منتشر می‌کنند و می‌افزاید: اگر تعصب‌های حرفه‌ای را کنار بگذارید، شما هم متوجه این موضوع می‌شوید. نمی‌دانیم کسانی که این شایعات را در جامعه انتشار می‌دهند، چه اهدافی را دنبال می‌کنند و در پی چه هستند؟ 

وی تصریح می‌کند: هر کسی که ادعا دارد برای نگهداری سیب‌ها در سردخانه‌ها از مواد شیمیایی و واکس استفاده می‌شود، اسناد و مدارکش را نیز مانند فیلم قبلی منتشر کند. ما آماده پاسخگویی هستیم. وی به استفاده از براق‌کننده‌هایی مانند پارافین در برخی محصولات اشاره می‌کند و می‌گوید: در گذشته از پارافین برای براق کردن برخی میوه‌ها مانند سیب، خیار و پرتقال استفاده می‌شد اما در حال حاضر و با گسترش سردخانه‌ها دیگر از این ماده نیز استفاده نمی‌شود.

باغدار و بازرگان مبرا هستند

علی یحیی‌آبادی، باغدار نمونه و تولیدکننده محصول سیب سالم هم استفاده از واکس برای نگهداری سیب را امکان‌پذیر نمی‌داند و می‌گوید: سیب به دلیل ماندگاری که به‌طور طبیعی دارد، نیازی به واکس ندارد و اگر هم استفاده شود، اصلا به‌صرفه نیست. نه باغداران و نه بازرگانان، هیچ‌یک چنین کاری نمی‌کنند. ماندگاری سیب در شرایط سردخانه‌ای به هفت تا هشت ماه می‌رسد. دیگر چقدر می‌خواهند بیشتر نگهداری و انبار شود؟ بنابراین، چنین خبری از اساس نادرست است. 

وی می‌افزاید: بیشتر رقم‌های تولیدی سیب در کشور ما سیب قرمز لبنان (رد دلیشز) و سیب قرمز فرانسه (رد استارلینگ) است که هر دو رقم رنگ‌آمیزی خوبی دارند اما رقم رد استارلینگ، خوش‌آب‌ورنگ‌تر است. اگر باغداران 10 تا 15 روز زودتر محصول را بچینند، این رقم سیب ماندگاری بیشتری خواهد داشت. سیب زرد نسبت به سیب قرمز ماندگاری بالاتری دارد. این باغدار نمونه، به پوکی برخی از سیب‌های سردخانه‌ای اشاره و اظهار می‌کند: پوکی برخی از سیب‌های قرمز به دلیل کلسیم‌پذیری زیاد آن است. 

یحیی‌آبادی، درخصوص استفاده بی‌رویه و ناآگاهانه برخی از کشاورزان و باغداران از سم و کود شیمیایی، می‌گوید: وزارت کشاورزی باید با ترویج شیوه‌های تلفیقی و ipm در زمینه مبارزه با آفات به کشاورزان آگاهی‌رسانی کند تا محصولات سالم‌تری تولید کنیم.

مافیای واردات در پی به‌هم‌ریختن بازار  

وی درخصوص منبع اخبار نادرست و شایعات در بازار محصولات کشاورزی تصریح می‌کند: با سختگیری‌هایی که وزارت کشاورزی در زمینه واردات این محصولات به کار بسته و منافع واردکنندگان به خطر افتاده، گویا دست‌هایی در کار است تا بازار واردات به روال سال‌های پیش بازگردد. 

در سال 92 بیش از 360هزار میلیارد ریال نهاده و محصولات کشاورزی و کالاهای اساسی وارد کشور شد درحالی‌که در همان سال به بخش کشاورزی که مبنای اقتصاد مقاومتی نیز اطلاق می‌شود تنها 20 هزار میلیارد ریال بودجه اختصاص یافت! با توجه به اوضاع اقتصادی کشور، تحریم‌های اقتصادی غرب و همچنین کاهش بها و صادرات نفت، اگر بخشی از بودجه واردات محصولات و نهاده‌های کشاورزی به زیرساخت‌های این بخش اختصاص می‌یافت، بسیاری از نگرانی‌های دولت و حاکمیت و وابستگی به اقتصاد نفت نیز کاسته می‌شد. تراز منفی هشت میلیارد دلاری محصولات کشاورزی، تنها منافع واردکنندگان را در بر داشته اما سخت‌گیری‌های وزیر کشاورزی برای جلوگیری از واردات بی‌رویه، منافع آنها را تهدید می‌کند.