بررسی آخرین وضعیت دستورالعمل واردات خودرو / چالش های تازه بر سر راه اجرا

دستورالعمل پر سروصدای واردات خودرو پس از چندین ماه کشمکش بالاخره در حال اجراست اما واردکنندگان می‌گویند که بر سر راه اجرای آن با چالش‌هایی مواجه شده‌اند. ابتدای سال‌جاری بود که وزیر صنعت، معدن و تجارت خبر از تدوین دستورالعملی برای واردات خودرو داد تا بتواند به بازار بی‌سر و سامان واردات، سامان بخشد. محمدرضا نعمت زاده، هدف از تدوین این دستورالعمل را نظم بخشیدن به بازار خودروهای وارداتی و محدود کردن واردات خودرو به نمایندگی مجاز دانسته بود تا خدمات پس از فروش به همه خودروهای وارداتی توسط این نمایندگی‌ها ارائه شود.

البته شورای رقابت در همان زمان بر طبل انحصاری‌شدن واردات خودرو با ابلاغ این دستورالعمل کوبید، ادعایی که به نتیجه نرسید و در نهایت از نیمه دوم امسال این دستورالعمل اجرایی شد. البته تغییراتی در این دستورالعمل داده شد که در آن نمایندگی‌های رسمی موظف شدند به خودروهایی که توسط افراد حقیقی یا حقوقی که از نمایندگی نیستند، خدمات ارائه دهند. 

مهدی دادفر، مدیر صدور مجوزها و شکایات شرکت ایرتویا (نمایندگی رسمی تویوتای ژاپن در ایران)، در این زمینه به «فرصت امروز» می‌گوید: «ما هنوز به این دستورالعمل انتقاد داریم. واردکنندگان می‌گویند 3درصد برای ارائه خدمات پس از فروش به یک خودروی خارجی مبلغ پایینی است زیرا نمایندگی‌های رسمی باید حداقل تا 150 هزار کیلومتر خودرو را گارانتی کنند. طبیعتا در طول این زمان خودرو نیازمند قطعات است و قیمت این قطعات بالاست. نکته دیگر هم این است، افرادی که خودرو وارد می‌کنند از نمایندگی‌های رسمی نیستند و نمایندگی‌های رسمی داخل کشور نمی‌دانند که آیا خودروی وارد شده دستکاری شده یا خیر.»

او با اشاره به اینکه این دل نگرانی به وزارت صنعت ابلاغ شده است، تصریح می‌کند: «متأسفانه وزارت صنعت به این موارد توجهی نکرده و این دستورالعمل بدون تغییر ابلاغ شده است.»

چالش بر سر راه اجرا

دستورالعمل مذکور از 22 شهریور ماه برای اجرا ابلاغ شد و واردکنندگان می‌گویند در راه اجرای آن با چالش‌هایی مواجه شده‌اند. فرهاد احتشام زاد، رئیس انجمن واردکنندگان خودرو در گفت‌وگو با «فرصت امروز»، در این باره اظهار می‌کند: «در این دستورالعمل تأکید شده که افراد حقیقی و حقوقی که اقدام به واردات خودرو می‌کنند باید به انجمن واردکنندگان مراجعه کنند و ظرف مدت شش روز با نمایندگی‌های رسمی برای دریافت خدمات عقد قرارداد کنند. ما در این مدت به‌طور میانگین هر روز هفت پرونده را به شرکت‌ها ارسال کردیم. البته میزان درخواست‌ها بیش از این است اما بعضا پرونده درخواست‌کنندگان دچار مشکل است.‌»‌

او درباره این مشکلات بیان می‌کند: «متأسفانه خیلی از افرادی که مراجعه می‌کنند یا مالک کارت نیستند یا کارت‌هایی دارند که دارای اعتبار نیست. موضوع دیگر مشکل‌دار بودن اسناد مالی آنها به‌ویژه گواهی‌های مالیات برارزش افزوده است که اصولا افرادی که مراجعه می‌کنند سابقه پرداخت مالیات ندارند. این در حالی است که در دستورالعمل ذکر شده که باید این گواهی‌ها وجود داشته باشد. استفاده از کارت‌های تقلبی و اجاره‌ای، واردات خودروهایی که قابلیت واردات ندارند و نبود هماهنگی میان واردکنندگان و نمایندگان رسمی از جمله این مشکلات است.‌»‌

دادفر نیز درباره نحوه اجرای این دستورالعمل بیان می‌کند: « این دستورالعمل ابلاغ شده و تحت نظارت انجمن واردکنندگان در حال اجرا است. به این صورت که واردکننده به دفتر انجمن مراجعه می‌کند و برای خودروهای وارداتی خود پرونده تشکیل می‌دهد و نمایندگی‌های رسمی باید ظرف مدت سه ماه پاسخگوی درخواست باشند. سازمان حمایت نیز به‌صورت ماهانه همه موارد را رصد می‌کند اما ما هنوز با همان مشکلات ذکر شده در اجرا مواجه هستیم.‌»‌

تلاش برای ساماندهی ادامه دارد

اکنون نزدیک به دو ماه از ابلاغ دستورالعمل واردات خودرو می‌گذرد. گامی که برای نخستین بار درباره واردات خودرو در حوزه سیاست‌گذاری برداشته شد. اما اکنون پرسش اینجاست که آیا این دستورالعمل می‌تواند به هدف موردنظر خود برسد؟ رئیس انجمن واردکنندگان خودرو در پاسخ به این پرسش معتقد است: «هدف ما این است که با استفاده از این دستورالعمل بتوانیم به‌صورت صد‌در‌صد به هدف موردنظر برسیم اما متأسفانه هر چه جلوتر می‌رویم با موضوعات تازه‌تری مواجه می‌شویم که نیاز به راهکارهای تازه دارد. ما پیگیر فرآیند هستیم و امیدواریم با موارد مغایر بیشتر روبه‌رو نشویم.‌»‌

دو ماه برای ارزیابی عملکرد یک دستورالعمل مدت زمان زیادی نیست اما می‌توان در طول همین مدت زمان، نقاط ضعف را شناسایی و آنها را برطرف کرد تا شاید بازار واردات خودروهای وارداتی شکلی منظم‌تر و قانونمندتر به خود بگیرد.