مدیر طراحی پلتفرم ایران خودرو در گفت و گو با «فرصت امروز» / پلتفرم ها جان تازه می گیرند

نبود نوآوری و تنوع در خودروهای ایرانی یکی از دلایل نارضایتی مشتریان امروز خودرو است. گلایه‌ای که این روزها به خستگی انجامیده و به گفته بسیاری از کارشناسان موجب جان بخشیدن به بازار خودروهای خوش آب و رنگ چینی شده است. اما نکته مهم اینجاست که صنعت خودروی ایران برای توسعه نیاز به ایجاد تنوع و جلب رضایت مشتریان دارد. مشتریانی که این روزها سطح توقع‌شان بسیار بالاتر از پراید و پژو 206 است. در این شرایط این پرسش مطرح است که آیا واقعا خبری از پلتفرم‌های تازه در صنعت خودرو ایران است؟

کیوان وزیری، مدیر طراحی پلتفرم ایران خودرو معتقد است، حداکثر سه سال پس از امضای قرارداد با شرکای خارجی، پلتفرم‌های تازه در صنعت خودروی ایران جان می‌گیرد. در همین زمینه با او گفت‌و‌گو کرده‌ایم.

***

این روزها یکی از گلایه‌هایی که بعد از نبود کیفیت درباره صنعت خودرو مطرح می‌شود، نبود تنوع در طراحی پلتفرم است، آیا برنامه‌ای برای ایجاد تغییر در این وضعیت در ایران خودرو موجود است؟

ابتدا به نظر من بهتر است مشخص کنیم، طراحی پلتفرم چیست؟ هر آنچه که در شکل ظاهری یک خودرو دیده نمی‌شود، پلتفرم است. سیستم تعلیق، ترمز، اکسل، فرمان، کفی، فریم صندلی و... اجزای پلتفرم هستند که بین 50 تا 60‌درصد یک خودرو را تشکیل می‌دهد. تکنولوژی در صنعت خودرو موضوعی است که باید بین آن ارتباط وجود داشته باشد و فرآیند تکوین پلتفرم طی شود. یعنی از مرحله شناخت بازار، شناخت محصول، مشخصات محصول حرکت کنیم و به یک پلتفرم برسیم و بعد روی آن بدنه گذاشته و محصول تولید شود.

آیا به نظر شما پلتفرم‌های موجود در صنعت خودروی ما قدیمی نیست؟

همان‌طور که گفتم برای طراحی پلتفرم باید یک فرآیند طی شود. در شرایط تحریم ما باید بدون وابستگی طراحی پلتفرم را انجام دهیم که دو حالت دارد یا طراحی انجام دهیم و روی کاغذها و کامپیوترها باقی بماند یا مانند چینی‌ها پلتفرم‌های قدیمی را از سازنده‌های صاحب سبک خریداری کنیم.

تفاوت طراحی و خرید چقدر است؟

طبیعتا وقتی خودتان یک تابلو را نقاشی می‌کنید، از آن لذت بیشتری می‌برید تا اینکه تابلو را خریداری کنید. طراحی کردن یک ارزش است و خریدن یک هزینه، بنابراین چینی‌ها ارزش افزوده‌ای را درباره طراحی پلتفرم در صنعت خودروی خود ایجاد نکردند.

خب صنعت خودروی ما که نه پلتفرمی را خریده و نه طراحی کرده؟

ببینید خریداری کردن یک پلتفرم تبعاتی دارد. شرکت‌هایی که پلتفرم‌ها را خریداری می‌کنند چون دانش آن را ندارند، ناچار به کپی کردن هستند. بنابراین عمر مفید پلتفرم‌ها بسیار پایین است. مثلا بین یک خودروی پنج ستاره چینی و یک خودروی پنج ستاره اروپایی حداقل 5 تا 10 سال فاصله تکنولوژی در طراحی پلتفرم دارد. چین با خریداری کردن نمی‌تواند وارد تکنولوژی صنعتی شود، زیرا نمی‌تواند طراحی کند، بلکه فقط تامین می‌کند و اشتغالزایی‌اش را بالا می‌برد و تنها کشوری که چین به آن خودرو صادر می‌کند، ایران است.

حالا ما برنامه‌ای برای طراحی پلتفرم داریم؟

بله. با رفع تحریم‌ها ما می‌توانیم با کشورهای دارای تکنولوژی طراحی مهندسی وارد مذاکره شویم و رکود 12 ساله‌ای را که در طراحی خودرو و پلتفرم داشتیم، کنار بزنیم.

به طور مشخص چه زمانی خودرویی با پلتفرم جدید توسط ایران خودرو به بازار می‌آید؟

لازمه طراحی پلتفرم خوب، زیرساخت‌ها است. نخستین کار این است که بدانیم چه می‌خواهیم و ضعف‌های کشور را بشناسیم. ما چهار نوع گروه پلتفرمی داریم، گروه A خودروهای کوچک هستند، گروه B خودروهای کمی بزرگ‌تر هستند مانند خانواده پژو 206، گروه‌C مثل خودروها 405 و سمند و گروه D خودروهایی مثل بنز کلاس E. اکنون تمرکز ایران خودرو روی خودروهای گروه C است. زیرا با توجه به آماری که از بازار به دست آورده‌ایم تمایل مردم بیشتر به این گروه از خودروهاست.

 در حال حاضر، در حال مذاکره با چندین کشور هستیم و بعد از امضای قرارداد به‌صورت نرمال 24 تا 36 ماه بعد نخستین خودرو با پلتفرم جدید را به بازار ارائه می‌کنیم. عرف ارائه پلتفرم‌های تازه در دنیا 30 ماه است اما برای کشوری با دقت بالای ژاپن این عرف 36 ماه است، در کشوری هم مانند ایتالیا که شرایط اقتصادی را مدنظر دارد، این عرف 30 ماه است. اما در کنار این 30 ماه ما علاوه بر اینکه طراحی را انجام می‌دهیم باید تامین‌کنندگان ما نیز در این فرآیند رشد کنند وگرنه ما اگر طراحی کنیم و نتوانیم از تکنولوژی برتر استفاده کنیم شرایط همین شرایط فعلی خواهد بود.

در حقیقت شما می‌گویید که باید زنجیره تامین تکمیل شود؟

بله، زنجیره تامین که مشخصه‌های طراحی محصول در آن حفظ شود. نه اینکه اگر من گفتم ورق مورد استفاده باید تنش‌پذیری 550‌پاسگال داشته باشد، زنجیره تامین ورقی با تنش‌پذیری 550 پاسگال به من بدهد. این‌گونه است که نارضایتی به وجود می‌آید. برای رسیدن به صنعت برتر باید همه بخش‌ها همزمان با هم رشد کنند.

برای تکمیل این زنجیره چه باید کرد؟

ما یک سری سازنده داریم که با ورژن‌ها قدیمی کار می‌کنند برای به روز کردن آنها نیاز به کمک مالی است. ایران خودرو خواهان تحول است و مردم نیز حق دارند که توقع طراحی تازه داشته باشند اما وقتی ما با کشورهای مختلف مذاکره می‌کنیم و نمی‌شود، چه باید کرد؟ نکته دیگر این است که وقتی ما صحبت از طراحی درجه یک می‌کنیم باید داخل محصول هم قطعا درجه یک بگذاریم نمی‌شود که طراحی درجه یک باشد و قطعات داخل خودرو، درجه چند.

با چه کشورهایی در حال مذاکره هستید؟

ایتالیا، آلمان، ژاپن و کره. با هیچ‌کدام از این کشورها قرارداد نهایی نشده و به محض برداشته‌شدن تحریم‌ها و روشن شدن نحوه روابط، قطعا ما خبرهای خوشی خواهیم داشت. کشورهای آلمان، ژاپن و ایتالیا سه کشور نخست در زمینه طراحی پلتفرم هستند. در این کشورها تامین‌کننده‌های تکنولوژی‌های برترشان آنقدر قوی هستند که برندهای نظیر بنز، تویوتا و فیات را تحویل می‌دهند.

شما به 12 سال عقب ماندگی ما در طراحی پلتفرم اشاره کردید، آیا تنها دلیل این عقب ماندگی تحریم‌ها بوده؟

خیر، اما تحریم‌ها نقش پررنگی داشته، البته می‌شد با مدیریت بهتر وارد تکنولوژی برتر شد. این موضوع جای بحث بسیار دارد، زیرا به اعتقاد من مدیریت صنعتی ما از سال 82 تا 92 بسیار ضعیف بوده است. آن شرایط نیازمند مدیریت بحران بود. حالا نگاه ما به آینده است که امیدواریم بتوانیم این عقب ماندگی را جبران کنیم.