نقش ایران در مبارزه با توفان ریزگرد ها

تغییرات اقلیم یکی از عوامل افزاینده بادهای فرسایشی و ریزگردها در آینده خواهد بود. امروزه مشخص شده است که تغییرات آب و هوایی مسئله ای ورای مرزها است و هیچ کدام از این مشکلات نمی توانند به تنهایی و در سطح ملی رسیدگی شوند، بنابراین برای حل مشکلات زیست محیطی نیاز به همکاری در سطح جهانی است. پدیده ریزگردها اکنون از استرالیا گرفته تا ایالات متحده، ژاپن، چین، عراق، اردن، سوریه، ترکمنستان و بخش عظیمی از آفریقا به خصوص شمال آن قاره به یک معضل بزرگ تبدیل شده است.

برنامه توسعه ملل متحد به همراه برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد، برنامه مشترکی را با موضوع «توفان ریزگردها»، در مراکش و در حاشیه بیست ودومین کنفرانس تغییر اقلیم برنامه مشترک توسعه ملل متحد برگزار کرد. هدف از این رویداد جانبی در حاشیه بیست ودومین کنفرانس تغییر اقلیم مراکش، افزایش هوشیاری و آگاهی است و اینکه از کشور های غرب آسیا درخواست کند برای حل این مشکل به عنوان یک چالش توسعه انسانی فرامرزی راهی برای مقابله پیدا کنند.

در این برنامه خانم دکتر معصومه ابتکار، معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، خانم هلن کلارک، رئیس برنامه توسعه ملل متحد و آقای اِریک سولهایم، رئیس برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد سخنرانی داشتند.

معصومه ابتکار، معاون رئیس جمهور ایران و رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست در سخنرانی خود در برنامه توسعه سازمان ملل متحد گفت: «غلبه و مبارزه با شن، ماسه،  گرد و غبار یکی از چالش های زیست محیطی اساسی و منطقه ای است که همکاری جهانی و کشور های منطقه را می طلبد.»

وی با اشاره به برخی از آثار تغییر اقلیم در ایران، مانند افزایش 1.5 درجه ای دما، تشدید و تداوم طوفان های گرد و غبار، خشکسالی و کاهش بارش، اظهار کرد: «آثار تغییر اقلیم مستقیم زندگی مردم را تحت تأثیر قرار داده و از این رو آگاه سازی جوامع از نقشی که می توانند برای مقابله و سازگاری با این پدیده داشته باشند یک اولویت و ضرورت است.»

خانم ابتکار بر ضرورت ورود تمامی مجموعه های بین المللی خاصه زیست محیطی مانند صندوق تسهیلات زیست محیطی موسوم به جف  (Global Environmental Facility) و علاوه بر آن صندوق های سازگاری با تغییر اقلیم  (Adaptation Fund) و صندوق اقلیم سبز  (green climate fund) تأکید کرد و خواستار ایفای نقش آنها در فعالیت های منطقه ای شد تا بتوانند ماموریت های خود را جامه عمل بپوشانند.

دیگر سخنرانان در این مراسم مدیر برنامه توسعه سازمان ملل، خانم هلن کلارک، رئیس محیط زیست سازمان ملل، آقای اریک سولیهم و هماهنگ کننده مقیم سازمان ملل متحد و نماینده مقیم برنامه عمران ملل متحد، آقای گری لوئیس بودند. در دهه گذشته توفان ریزگرد ها در بسیاری از کشور های خط باریک جغرافیایی که از شمال غربی آفریقا آغاز می شود و تا ژاپن ادامه دارد، به یک تهدید عمده اقتصادی، بهداشتی و زیست محیطی تبدیل شده است.

به عنوان عوامل به وجود آورنده این بحران زیست محیطی، هم انسان و هم تغییرات آب و هوایی به طور فزاینده ای دخیل هستند. منطقه خاورمیانه و ایران، از جمله مناطقی هستند که به طور حاد با این مشکل درگیر هستند.

خانم هلن کلارک، مدیر برنامه توسعه سازمان ملل برای افزایش همکاری در سطح جهانی و منطقه ای، بر تمرکز چهار حوزه اصلی تأکید کرده است:

1- توسعه سیستم های هشداردهنده و به اشتراک گذاری اطلاعات مربوط به آب و هوا که می تواند برای پیش بینی توفان شن، ماسه و گرد و غبار مورد استفاده کشورها قرار گیرد.

2- ارتقای اقداماتی که به جلوگیری از پیشرفت اثرات سوئی که در زمان وقوع توفان شن و ماسه و گرد و غبار بر سلامت انسان می گذارد.

3- هدف گذاری اقدامات پیشگیرانه مؤثر

4- تحقیق و پژوهش

در ادامه خانم هلن کلارک، با جدی دانستن این معضل , با توجه به اینکه 131 کشور جهان دارای دفاتر نمایندگی برنامه عمران ملل متحد هستند، آمادگی خود را برای همکاری اعلام کرد.

وی تأکید کرد: «همه کشورهای جهان باید در تبادل تجارب و دانش علاوه بر تأمین منابع مالی لازم تلاش کنند و با برطرف کردن یا سازگاری با این معضل در صف مقابله با آن قرار گیرند.»

اریک سولهایم معاون دبیرکل و رئیس برنامه محیط زیست سازمان ملل نیز در سخنان خود به چهار نکته اساسی در این بحث اشاره کرد.

وی «همکاری های فنی»، «همکاری های مالی برای برنامه ریزی و اجرا»، «کار سنتی ترویج کاشت درخت» و «آمادگی جامعه جهانی برای تغییر رویکرد مواجهه با طبیعت» را مورد تأکید قرار داد.

سولهایم آمادگی برنامه محیط زیست ملل متحد را برای شکل دهی به حرکت های منطقه ای و به طور مشخص در غرب آسیا با محوریت جمهوری اسلامی ایران اعلام داشت.