فیلم‌های توقیفی که «عزیز» می‌شوند

آیا توقیف یک فیلم تنها خبر بدی است برای تهیه‌کنندگان آن یا می‌تواند کارکردهای شگفت‌آوری در گیشه‌ها نیز داشته باشد؟ پاسخ ویلر وینستون دیکسون، استاد مطالعات فیلم در دانشگاه نبراسکا به این پرسش مثبت است. او در این‌باره می‌گوید: «به نظر من، توقیف شدن یک فیلم به هر دلیل می‌تواند بهترین اتفاقی باشد که برای آن می‌افتد، زیرا فیلم باید برای رسیدن به پرده اکران از دیوار پرسروصدای توقیف گذر کند و همین امر باعث ایجاد توجه عمومی شده و فیلم را در نگاه دیگران برجسته می‌کند.»

واقعیت هم همین است؛ یکی از مهم‌ترین خوشبختی‌های یک فیلم توقیفی توجه و عنایتی است که از سوی عموم مردم یک جامعه به خاطر توقیف شدنش به آن می‌شود. 

فیلم‌هایی هستند که به دلایل گوناگون توقیف شده یا از پرده اکران به زیر کشیده می‌شوند. این امر می‌تواند برای‌شان مهم‌ترین تبلیغ باشد. چون عموم جامعه دلشان می‌خواهد فیلمی را که تصمیم‌گیرندگان یک کشور توقیف کرده‌اند، دیده و درباره آن نظر بدهند. از طرفی توزیع‌کنندگان تردیدی ندارند  فیلمی که به دلیل حفظ منافع عمومی توقیف شده، زمانی که مجوز اکران بگیرد، بیشتر فروش خواهد داشت. به همین دلیل در تبلیغات خود حتما به توقیف شدن آن اشاره می‌کنند. 

توجه به فیلم توقیفی می‌تواند پا را از مرزها فراتر نهاده و بعد بین‌المللی پیدا کند. مثلا فیلمی ممکن است در کشورهای عربی به دیوار توقیف بر بخورد، اما همان فیلم مشتاقان زیادی را در غرب به دنبال خود خواهد کشید. پرواضح است که چنین توجهی می‌تواند از نظر گیشه برای تهیه‌کننده فیلم پرسود و درآمدزا باشد. 

در این میان هرچه سازندگان فیلم گمنام‌تر باشند، اوضاع بیشتر به نفع‌شان است چون یک شبه ره صدساله شهرت را نیز طی می‌کنند. تهیه‌کننده سنگاپوری که فیلمش توهین‌های نژادپرستانه داشت، یک نمونه از این سازندگان فیلم است. توقیف برای این فیلم نتیجه معکوس در پی‌داشت، زیرا سنگاپور و فیلم این تهیه‌کننده را به تیتر یک رسانه‌های جهان تبدیل کرد، آن‌هم درست زمانی که این کشور تلاش می‌کرد چهره‌ای لیبرال را از خود برای جهان به نمایش بگذارد. 

از منظر کلی، روشن است فیلم‌هایی که در لیست سیاه قرار می‌گیرند، فارغ از سرکوب شدن‌شان، به طور کلی نوعی اوج و عرش را تجربه می‌کنند. این یک واقعیت است که سیاست‌پیشگان و قانون‌گذاران یک کشور سخت می‌توانند بپذیرند. اما نکته اینجا است که معمولا دلیل توقیف یک فیلم نمایش عمومی آن نیست، بلکه ریشه‌های سیاسی یا مذهبی دارد. به همین دلیل مقامات یک کشور ناخودآگاه بلیت خود را برای تبلیغ آن فیلم و عزیزترشدنش خرج می‌کنند.