بررسی رابطه فقر و بلایای طبیعی از دید بانک جهانی / فجایع طبیعی که جان و مال انسان ها را غارت می کنند

به گزارش بانک جهانی 100 میلیارددلار مبلغی است که دنیا می تواند ذخیره کند، به شرطی که برای کاهش قربانیان و خسارتی که از بلایای طبیعی بر جای می ماند سیاستی در پیش گیرد. بنا بر این گزارش که 14 اکتبر امسال منتشر شده، اگر دنیا بتواند جلوی همه فجایع طبیعی سال آینده را بگیرد، می تواند از گرفتار شدن 26 میلیون نفر در فقر شدید جلوگیری کند.

ارتباط میان فقر و بلایای طبیعی موضوعی است که تاکنون دست کم گرفته شده است. درحالی که بنا به گزارش اخیر بانک جهانی به مناسبت بیست وششمین کنفرانس تغییر اقلیم مراکش، بلایای طبیعی تأثیر عمده ای روی فقر می گذارد و می تواند آن را تثبیت کند.

بانک جهانی با همکاری یک پلت فرم جهانی، مطالعه ای به منظور کاهش خطرات، خسارات و بازیابی و ترمیم فجایع طبیعی انجام داده است که رابطه واقعی میان فقر و بلایای طبیعی را به خوبی نشان می دهد. هر چه کشوری فقیر تر باشد، تلفات سنگین تر و غم انگیز تری از بالایای طبیعی بر جا می ماند. مدت زمان یک فاجعه طبیعی مثل زلزله خیلی کوتاه است اما اثری که غالبا بر جای می گذارد غم انگیز و حزن انگیز است.

مردم فقیر کشور های فقیر اکثرا زاغه نشین هستند و در خانه های سست و شکننده زندگی می کنند و نسبت به حوادث طبیعی شکننده تر و حساس تر هستند. بنابر گزارش بانک جهانی و مطالعه 89 کشور مختلف، اگر دنیا قادر بود در سال آینده جلوی فجایع و حوادث طبیعی را بگیرد، می توانست از سقوط 26 میلیون نفر به فقر شدید یعنی با درآمد کمتر از روزی 1.9دلار جلوگیری کند.

جهان سالانه 520 میلیارد دلار از دست می دهد

باتوجه به نتیجه ای که بانک جهانی در گزارش خود به آن اشاره کرده است، به نظر می رسد وابستگی و ارتباط میزان رفاه مردمی که تحت تأثیر یک حادثه طبیعی قرار می گیرند با خسارت و تلفات بر جای مانده تاکنون دست کم گرفته شده است، درحالی که سازمان ملل متحد، در ارزیابی خود از سال 2015 در کاهش خطرات بلایای طبیعی، سالانه به طور متوسط در 117 کشور دنیا حدود 327میلیارددلار به خسارت و هزینه های ناشی از حوادث طبیعی اختصاص می یابد که با محاسبه بانک جهانی از هزینه بازگشت از شرایط بحران به شرایط عادی، به 520 میلیارد دلار در سال نیز می رسد.

به 20درصد از فقیر ترین مردم دنیا، فقط 11 درصد خسارت مادی وارد می شود، اما تا 47درصد از آنها رفاه اندک خود را نیز که شامل سرپناه می شود، از دست می دهند.

از نظر بانک جهانی، سیاست شمول اجتماعی، برای توانایی بازگشت از بحران به شرایط عادی، حیاتی است.

براساس گزارش این سازمان جهانی، این آمار وحشتناک باید اصلاح شود. براساس نتیجه ای که بانک  جهانی در مطالعه خود به آن دست یافته است، باید جهت و زاویه دید به پروژه هایی که روی کاهش خطر حوادث و بلایای طبیعی کار می کنند به سمت مناطق کمتر مرفه و ثروتمند تغییر کند.

همچنین باید به ارزش پنهان در سیاست  شمول اجتماعی بیشتر پرداخته شود که بدون کاهش آسیب  ناشی از فجایع طبیعی، توانایی بازسازی و بازگشت به شرایط عادی را افزایش می دهد.

به عنوان مثال، این مطالعه دو رویکرد را با هم مقایسه می کند: کاهش 5 درصدی جمعیتی که در معرض خطر فاجعه طبیعی قرار دارند با هدف قرار دادن اول، 20 درصد از فقیر ترین مردم دنیا و دوم، 80 درصد از ثروتمندترین ها. در مورد اول، خسارات مادی فقط 7 میلیارد دلار در سال کاهش می یابد و در مورد دوم 19 میلیارد دلار. اما با اتخاذ سیاست شمول اجتماعی، به ترتیب سودی که از حالت اول و دوم به دست می آید 40 و 24 میلیارد دلار است.

به طور کلی، سیاست هایی که انعطاف پذیری و توانایی بازگشت از شرایط سخت به شرایط عادی را تقویت می کنند، یا به طور دقیق تر توانایی کشور ها را در مقابله با حوادث طبیعی افزایش می دهند کمک بیشتری به صرفه جویی جهانی می کند (100 میلیارد دلار) تا اقداماتی که بخواهند جلوی وقوع حوادث را بگیرند یا اثرات ناشی از آن را کاهش دهند.

آموزش و پروش و سلامت قربانی

کشور هایی که کمتر از بقیه کشور ها به کمک  و حمایت عمومی دسترسی دارند، فقیر ترین کشور ها هستند که در واقع به سختی می توانند به شرایط عادی بازگردند یا اصلا نمی توانند. براساس این مطالعه، این کشور ها مجبورند برای ادامه زندگی و فقط زنده ماندن، سرمایه گذاری در بخش آموزش و سلامت خود را در درازمدت قربانی کنند.

این گزارش نشان می دهد که برای تضعیف هرچه بیشتر رابطه میان فقر و فجایع طبیعی از هیچ ابزاری نباید چشم پوشی کرد. در این راستا اقدامات اجرایی در زمینه حمایت اجتماعی تطبیقی بسیار مهم و مفید است. تنوع بخشیدن به منابع درآمدی و دسترسی به خدمات بانکی نیز برای کاهش آسیب پذیری و صرفه جویی از اقدامات مهم هستند. چه بسا در کشور های ثروتمند شرکت های بیمه وارد بازی می شوند و کشور های فقیر تر از این امتیاز محروم هستند.