عاقبت سکه هایی که می خواهند جای پول نقد را بگیرند

کمی شبیه پول است... و کمی هم شبیه حباب های مالی. نامش بیت کوین است و در یک چشم به هم زدن در همه جا سبز شد تا آینده احتمالی پول ها را در کسری از زمان حاضر به ما نشان دهد. بیت کوین (Bitcoin) نوعی واحد پول دیجیتال و در واقع واحد پول رایج در شبکه است. بیت کوین ترکیبی از کلمات بیت به معنای واحد اطلاعات کامپیوتری و کوین به معنی سکه است ولی هیچ شباهتی به سکه یا اسکناس ندارد و هیچ اثری از کاغذ، مس، نقره یا طلا در ساخت این پول عجیب وجود ندارد.

بیت کوین یک شبکه مالی آنلاین است که افراد می توانند از آن جهت ارسال یا دریافت پول به/از حساب دیگران استفاده کنند. در بسیاری جهات بیت کوین همانند شبکه های پرداخت سنتی مانند کارت اعتباری ویزا یا مستر کارت یا پیپال است. بیت کوین بر اساس نوعی پول مجازی است که در بستر اینترنت، کامپیوترهای پرقدرت و البته به واسطه علاقه بسیاری از افراد به استفاده از شکل های جدیدی از پول های مبادله ای، به وجود آمده است.

بیت کوین شباهت های زیادی با سایر ارزها دارد ولی مهم ترینش، پذیرفته شدن بیشتر و بیشتر توسط تجار، خرده فروش ها و مردم عادی، چه آنلاین و چه آفلاین و به عنوان راهی برای دریافت و پرداخت است. در برخی کشورها حتی خرید پیتزا یا انجام خریدهای روزانه در سوپرمارکت ها با بیت کوین هم ممکن بود.

با این حال، بیت کوین خیلی با ارزهای سنتی فرق دارد. اول اینکه بیت کوین هیچ مرکزیتی ندارد و توسط هیچ دولتی پشتیبانی نمی شود، بلکه نوعی پول کاملا غیرمتمرکز است. بیت کوین به هیچ نوع سیستم بانک مرکزی یا سیستم کنترل پولی متصل نیست و این بخشی بزرگ از جاذبه آن است.

شرکت ها، موسسات یا بانک هایی که به دنبال کسب سود هستند، شبکه هایی مانند ویزا، مسترکارت و پیپال را مدیریت می کنند، اما هیچ کسی مالک یا کنترل کننده شبکه بیت کوین نیست. بیت کوین یک ساختار فرد به فرد دارد که با صدها کامپیوتر در سرتاسر اینترنت با هم برای پردازش پرداخت های بیت کوین کار می کنند.

ساختار بدون مرکزیت بیت کوین به این معنی است که بیت کوین نخستین شبکه مالی کاملا باز دنیاست. برای ایجاد یک سرویس مالی در سیستم بانکداری سنتی شما باید با یک بانک قرارداد ببندید و با قوانین دست و پا گیر و بسیار محدودکننده ای روبه رو شوید. شبکه بیت کوین هیچ کدام از این محدودیت ها را ندارد. افراد نیازی به هیچ مجوز یا همراهی جهت ایجاد یک شبکه مالی جدید بر پایه بیت کوین ندارند.

دومین چیزی که شبکه بیت کوین را خاص می کند این است که بیت کوین، پول یا ارز مخصوص به خودش را دارد. شبکه های ویزا و مسترکارت، تراکنش ها را با ارزهای سنتی مانند دلار آمریکا یا یورو انجام می دهند، اما شبکه بیت کوین تراکنش ها را با واحد پولی جدیدی انجام می دهد که واحد پولی این شبکه هم بیت کوین نامیده می شود. 

در سال ۲۰۰۸، فرد یا افرادی با نام مستعار ساتوشی ناکاموتو سندی را منتشر کردند که در آن به امکان پدید آوردن طرح مفهومی بیت کوین پرداخته شده بود. ناکاموتو بحران مالی ۲۰۰۸، شکست ارزهای پشتیبانی شده توسط دولت ها و فساد سیستم بانکداری فعلی را از جمله عوامل انگیزه بخش برای اختراع ارزی جدید ذکر کرده بود.

در سال ۲۰۰۹، ناکاموتو نخستین برنامه کاربردی بیت کوین را منتشر کرد و در ضمن، نخستین بیت کوین ها را برای به چرخه افتادن این پول مجازی «استخراج» کرد. سپس فقط کافی بود حرف بیت کوین بر سر زبان ها بیفتد تا ویروس وار در دنیا پخش شود.

برای استفاده از بیت کوین شما یک نرم افزار کیف پول(Wallet)  نیاز دارید که ته مانده حساب شما را محاسبه، رمزگذاری و روی کامپیوتر شخصی تان نگهداری می کند. برای شروع باید ابتدا این برنامه را روی کامپیوتر یا تلفن هوشمند دریافت و نصب کنید. سپس امکان قرار دادن بیت کوین ها در حساب شخصی وجود دارد. خرید بیت کوین به روش های مختلف از طریق حساب بانکی، کارت اعتباری یا پرداخت دستی ممکن است.

در ابتدا یافتن بنگاه های تجاری و خدماتی قبول کننده پرداخت با بیت کوین بسیار مشکل بود ولی رفته رفته بر تعدادشان افزوده شد و تجارت خانه ها و فروشگاه های بیشتری را در دنیا می بینیم که بیت کوین را به عنوان وجه معامله دریافت می کنند؛ از جمله رستوران ها، فروشگاه های لباس و سایر بنگاه های تجاری.

ابتدا اغلب تصور می کردند که تراکنش های مالی با بیت  کوین غیرقابل پیگیری است و به همین دلیل امکان معاملات غیرقانونی هم وجود دارد اما بیت کوین پول اینترنتی مورد علاقه دانشمندان کامپیوتر و مجرمان، دیگر از پیگرد قانونی در امان نیست.

تا سه سال پیش، همه تصور می کردند که می  توانند بدون اینکه کسی بفهمد با بیت کوین هر چیزی را بخرند یا بفروشند. «مارتین مالمی»، یکی از نخستین توسعه  دهندگان و سرمایه گذاران بیت  کوین در ژوئن سال ۲۰۱۳ گفته بود: «هویت خریدار یا فروشنده کاملا پنهان است. ماموران FBI هیچ شانسی ندارند که هویت این افراد را شناسایی کنند.»

اما FBI و دیگر سازمان های قانونی نظر دیگری دارند. «راس اولبریشت»، بنیانگذار ۳۱ ساله «سیلک رود (Silk Road)»، یک بازار بیت کوین که در آن مواد مخدر به فروش می رفت، در فوریه  ۲۰۱۵ به حبس ابد محکوم شد. در ماه مارس، دارایی های «توماس جیکوفسکی»، ۲۸ ساله از جمهوری چک، ضبط شد. او به پولشویی ۴۰میلیون دلار بیت  کوین دزدی متهم شده بود. دو نفر دیگر هم در سپتامبر ۲۰۱۵ به جرم های کلاه برداری و اختلاس دستگیر شدند.

گزارش ها حاکی از آن است که «مایک هیِرن» که یکی از پنج توسعه دهنده اصلی بیت کوین است در مطلبی نوشت: «اگرچه از مدت ها قبل شکست پروژه بیت کوین قابل پیش بینی بود، ولی باید گفت که این روند هم اکنون اجتناب ناپذیر است و با ناراحتی تمام باید شکست این پروژه را پذیرفت.»

به گفته او، نکته اصلی در شرکت پروژه بیت  کوین این است که واحد پولی مذکور با استانداردهای موجود سازگار نشد و همین امر جلوی پیشرفت های هرچه بیشتر آن را گرفت.