صادرکنندگان ریالی؛ تنبیه به جای تشویق

به گفته دبیر انجمن صنایع نساجی، صادرات ریالی برای اعضای این صنف به‌ویژه تولیدکنندگان فرش ماشینی دردسر ساز شده‌‎است. زیرا دولت به دلیل عدم ورود دلار به کشور، صادرکنندگان را جریمه می‌کند. برندهای بزرگ از اعمال چنین جرایمی خبر ندارند اما اخذ سیاست‌های تنبیهی برای صادرات ریالی را نادرست توصیف کرده و بر این باورند که ایجاد اشتغال در صنعت نساجی به‌مراتب مهم‌تر از ورود ارز به کشور است.

مهدی رییس‌زاده، دبیر انجمن صنایع نساجی در گفت‌وگو با فارس اعلام کرده بود که در حال حاضر عمده صادرات صنعت نساجی به کشور عراق و افغانستان به‌صورت ریالی انجام می‌شود. اما سازمان امور مالیاتی در بررسی دفاتر شرکت‌ها، به دلیل اینکه این شرکت‌ها ارز وارد کشور نکرده و صادرات را به‌صورت ریالی انجام داده‌اند، آنها را جریمه می‌کنند. مرتضی قهاری، مدیرعامل فرش خاطره کاشان در گفت‌وگو با «فرصت‌امروز» درباره صحت اظهارات دبیر انجمن صنایع نساجی اظهار بی‌اطلاعی می‌کند. وی تاکید می‌کند: شرکت ما صادرات ریالی به سایر کشورها نداشته‌است.

مصطفی حکیمی، مدیرعامل فرش سهند نیز از اعمال چنین جرایمی اظهار بی‌اطلاعی می‌کند. اما بر این باور است که جریمه تولیدکنندگان به دلیل صادرات با پول ملی، کار درستی نیست. وی به «فرصت امروز» می‌گوید: برخی کشورها نمی‌توانند به‌صورت ارزی معامله کنند. عراق و افغانستان کشورهایی هستند که با پول ایرانی جنس خود را از بازار تهیه می‌کنند. حکیمی ادامه می‌دهد: وقتی تولیدکنندگان ایرانی فرش خود را به عراق می‌فروشند، حتی اگر دلار دریافت کنند، باید در نهایت این پول را به ریال تبدیل کرده و از آن استفاده کنند. در نتیجه به نظر من دریافت ریال به جای دلار به‌وسیله تولیدکنندگان، اقدام نادرستی نیست. وی تاکید می‌کند: برای تولیدکننده هیچ فرقی ندارد که تبادلات با چه واحد پولی انجام می‌شود. تولیدکننده فقط قصد دارد کالای خود را بفروشد، بنابراین چرا باید جریمه شود.

تولیدکنندگان خرد مهم‌ترین صادرکنندگان ریالی

علیرضا حائری، عضو هیات‌مدیره جامعه متخصصین نساجی در گفت‌وگو با «فرصت‌امروز» با اظهار بی‌اطلاعی از جریمه مجدد واحدهای تولیدی به دلیل صادرات ریالی، پیشینه اعمال محدودیت برای این شکل از صادرات را تشریح می‌کند. وی بیان می‌کند: در سال پایانی دولت احمدی‌نژاد، بحث تعهد ارزی واحدهای تولیدی مطرح بود. یعنی صادرکنندگان موظف بودند تعهد نامه ارزی را در گمرک امضا کرده و پس از صدور کالا، ارز وارد شده به کشور را براساس تکالیفی که برای آنها تعریف شده، در اتاق مبادلات ارزی یا سیستم بانکی به ریال تبدیل کنند. عضو هیات‌مدیره جامعه متخصصین نساجی اضافه می‌کند: فرش ماشینی به دو صورت ریالی و ارزی از کشور صادر می‌شد. زیرا تاجران افغانی یا عراقی در ایران، معادل قیمت صادراتی آن محصول را به ریال پرداخت می‌کردند.

وی عنوان می‌کند: بیشتر صادرات ریالی به کشور افغانستان انجام می‌شد. زیرا یک تاجر افغانی به جای آنکه با خود دلار وارد ایران کند، ریال کارگرانی که در ایران مشغول به کار بودند و قصد داشتند این پول را برای خانواده‌های خود به افغانستان ارسال کنند جمع‌آوری کرده و اقدام به خرید فرش با واحد پولی ایران می‌کردند. حائری ادامه می‌دهد: تاجری که از ایران فرش خریده و به افغانستان صادر کرده بود، پول افاغنه مقیم ایران را براساس توافقی که انجام داده بود، به‌صورت دلار یا واحد پول افغانستان در اختیار خانواده‌های این افراد قرار می‌داد. وی می‌گوید: دولت قبلی خروج فرش به این شیوه را صادرات تلقی نمی‌کرد و معافیت مالیاتی تولیدکنندگان را حذف می‌کرد. زیرا طبق قانون صادرات معاف از مالیات است. پس از استقرار دولت جدید، بحث تعهد ارزی هم از دوش صادرکنندگان و تولیدکنندگان برداشته شد.

عضو هیات‌مدیره جامعه متخصصین نساجی درباره دلیل بی‌اطلاعی برندهای بزرگ فرش ماشینی از اخذ جرایم برای صادرات ریالی بیان می‌کند: صادرکنندگان بزرگ و برندهای معتبر هیچ‌گاه به‌صورت ریالی معامله نمی‌کنند. زیرا کالاهای آنها گران بوده و به بازار کشورهایی مثل افغانستان و عراق صادر نمی‌شود و در این کشورها مشتری ندارد. وی ادامه می‌دهد: افغانستان و عراق به دنبال دریافت کالاهایی با کیفیت متوسط هستند. در نتیجه به سراغ کارگاه‌های کوچکی می‌روند که کالاهایی با این کیفیت در اختیار آنها قرار دهد.

حائری در پاسخ به این پرسش که آیا جریمه کردن چنین واحدهایی به صادرات فرش ماشینی لطمه وارد می‌کند، می‌گوید: به هر حال در این صنعت بین 20 تا 40 برند معروف وجود دارد و بقیه تولید به‌وسیله واحدهای کوچک انجام می‌شود. در نتیجه چنین واحدهایی هم باید تحت حمایت دولت قرار گیرند. عضو هیات‌مدیره جامعه متخصصین نساجی تاکید می‌کند: دولت اگر صادرکنندگان ریالی را صد درصد هم حمایت نکند، باید برای صادرکنندگان ارزی و ریالی نوعی مشوق و معافیت در نظر بگیرد تا این افراد انگیزه کافی برای ادامه فعالیت داشته باشند.

توقف صادرات ریالی یعنی تعطیلی صنعت نساجی

اگرچه عضو هیات‌مدیره جامعه متخصصین نساجی از ایجاد ممنوعیت مجدد برای صادرات به‌صورت ریالی اظهار بی‌اطلاعی می‌کند اما کاظم عمید، معاون فنی انجمن نساجی در گفت‌وگو با «فرصت‌امروز» از ممنوعیت صادرات به این شیوه خبر می‌دهد. وی می‌گوید: در گذشته اعلام شده بود که صادرات باید به‌صورت ارزی انجام شود. اما صدور کالا به عراق و افغانستان در این قانون مستثنا شده بود. عمید اضافه می‌کند: اما در حال حاضر متولیان بخش دولتی از دستوری که قبلا داده بودند عدول کرده و صادرات ریالی به عراق و افغانستان را مشمول جریمه اعلام کرده‌اند. وی عنوان می‎کند: عمده صادرات صنعت نساجی به دو کشور عراق و افغانستان است. اگر برای صادرات ریالی به این کشورها جریمه قائل شوند، عملا بحث صادرات در صنعت نساجی تعطیل خواهد شد.