سیگنال‌های ارزش کل معاملات

بالاخره بازار پنج روز متوالی مثبت ماند. طی هفته گذشته بازار بورس اوراق بهادار تهران که در آستانه ورود به کانال 64 هزار واحد بود، با لمس این کانال تغییر روندی جزئی را تجربه کرد و شاخص کل در هیچ یک از روزهای هفته منفی نشد. در روز شنبه شاخص کل به مقادیر کمتر از 65 هزار واحد تنزل پیدا کرد، اما پس از آن با اصلاح و فروکش‌کردن تب فروش به سمت مثبت خود بازگشت. شاخص در سایر روزهای هفته نیز با تقلای فراوان سبز ماند (البته این موضوع برای بازار در تمام روزها صادق نبود). در این هفته با رشدی حدود 225 واحد، شاخص کل توانست به رقم 65257 واحد برسد و برای نخستین بار در دو ماه‌ونیم اخیر پنج روز متوالی مثبت بماند. اینکه چه عواملی دست‌دردست هم دادند تا شاخص کل در مسیر مثبت قرار گیرد، به بررسی دقیق‌تری نیازمند است.

کاهش ارزش معاملات به معنای عدم توافق خریدار و فروشنده بر سر قیمت است. به عبارت دیگر، وقتی در روند نزولی معامله‌ای انجام نمی‌شود، به این معناست که خریدار بر این عقیده است که خرید در قیمت مطرح شده توجیه اقتصادی ندارد و در طرف مقابل فروشنده احساس می‌کند فروش در قیمتی پایین‌تر از این به معنای خودکشی اقتصادی است. اما آنچه مسلم است این است که بازار برای بقا به معامله نیاز دارد. با جمع بندی‌ای ساده در می‌یابیم که کاهش ارزش معاملات در درجه اول به خود بازار لطمه می‌زند و وجودیت آن را زیر سوال می‌برد و در وهله دوم نشانگر عدم اتفاق نظر خریدار و فروشنده بوده که باعث نوسانی شدن بازار می‌شود.

راه‌حل خروج از بحران کاهش ارزش معاملات چیزی جز به وجود آوردن ریز موج‌ها و امواج اصلاحی نیست؛ بنابراین به راحتی می‌توان به اهمیت تشخیص شروع موج جدید از شروع موج اصلاحی پی برد. بررسی اینکه موج به وجود آمده در بازار موج صعودی جدید است یا تنها یک موج اصلاحی را به بعد موکول می‌کنیم و نخست ذکر چند نمونه از مهم‌ترین قراین شروع موج جدید. مهم‌ترین نشانه برای اینکه احتمال بدهیم موجی جدید در حال شکل گرفتن است، اتمام منطقی موج قبلی است.

دومین نشانه شروع موج جدید افزایش تقاضا و کاهش عرضه به‌صورت همزمان است. افزایش مقطعی ارزش معاملات سومین مورد از نشانه‌های شروع موج جدید است؛ این مورد می‌تواند به یکی یا دو روز محدود شود. وقتی نگاهی به این روزهای بازار می‌اندازیم، به سادگی درمی‌یابیم که موج صعودی‌ای که از هفته گذشته در بازار ایجاد شده است، از هیچ یک از مشخصه‌های ضروری موج صعودی اصلی برخوردار نیست و بنابراین مادامی که گواهی بر این موضوع صادر نشود، با آن به مثابه یک موج اصلاحی برخورد خواهیم کرد.

فارغ از آنکه موج به وجود آمده در بازار از نوع موج‌بند یا موج اصلاحی باشد، روزهای نخست شکل‌گیری آن حیاتی‌ترین روزها محسوب می‌شوند. همان‌گونه که با بی‌احتیاطی و بدون صرف کردن انرژی زیاد می‌توان نخستین لایه یخ را که به محض رسیدن آب به فاز شروع یخ‌زدن ایجاد شده، با یک اشاره انگشت شکست و عمل یخ زدن را به تاخیر انداخت، بازار نیز در ابتدای موج جدید بسیار شکننده محسوب می‌شود. بنابراین در هفته جاری انتظار می‌رود بازار سمت و سوی مثبت ملایم خود را حفظ کند، اما منفی شدن شاخص کل در دو روز متوالی را می‌توان آب سردی بر سر آرزوی معامله گران بی‌تاب بازار مثبت دانست.

نکته مهم آن است که بازار کماکان در موج نزولی بلند خود قرار دارد و همین موضوع باعث ایجاد ناامنی فراوان می‌شود. در مقطع کنونی بازار به افزایش ارزش معاملات براساس افزایش تقاضا نیاز دارد؛ بنابراین گذشتن ارزش کل معاملات بازار از سقف یکصد میلیاردتومان در دو روز ابتدایی هفته می‌تواند تسهیل‌گر ادامه مسیر صعودی و عدم تحقق این مهم زنگ خطری بلند در گوش معامله‌گران خواهد بود.