سیلاب نقدینگی به سدهایی با سرریز پلکانی نیاز دارد

مقدمه

در دوماهه اخیر با اجرایی شدن برجام و شروع مراحل برداشته شدن تحریم‌ها جریان نقدینگی قابل‌توجهی وارد بازار شد. این جریان که ابتدا به برخی تک‌سهم‌ها و صنعت حمل‌ونقل وارد شد و موجب نوسان مثبت این سهم‌ها شد، حال بیشترین فعالیت خود را معطوف به صنعت خودرو کرده است. رشد زیاد قیمت در این گروه نشان از آثار جریان تازه‌نفس نقدینگی دارد. دو سالی بود که سرمایه‌گذاران شاهد خروج نقدینگی از بازار سرمایه بودند و در طول این دوره تنها چند بار جریان اندکی از نقدینگی به بازار واردشده و توانسته تغییرات و نوساناتی را ایجاد کند.

اما در دوماهه اخیر قیمت بیش از یک نوسان عادی رشد کرد و جریان معاملات که بعد از توافق هسته‌ای در تیرماه به‌یک‌باره با کندی شدیدی مواجه شده بود، حال با بهبود مناسبی همراه است. ارزش روزانه معاملات که اوایل پاییز تا سر حد 50 میلیارد تومان در روز هم کاهش یافت حال با ورود جریان مناسب نقدینگی رشد مناسبی را پشت سر گذاشته و به محدوده مناسبی رسیده است.

سیلاب نقدینگی که از مبدأهای مختلف راهی بازار سرمایه شده‌است، موجبات رونق بازار و تغییرات روند بسیاری از سهم‌ها را فراهم کرده است. گرچه تغییرات بنیادی در بازار سرمایه تعیین‌کننده قیمت تعادلی سهم‌هاست اما شدت جریان نقدینگی می‌تواند در کوتاه‌مدت تغییرات زیادی در قیمت‌ها ایجاد کند، خواه این تغییرات از شرایط بنیادی تبعیت کند، خواه نه. حال سوالی که در این‌ بین مطرح می‌شود این است که آیا جریان نقدینگی همچنان در صنعت خودرو جولان می‌دهد یا اینکه شاهد تغییر مکان آن خواهد بود؟

تأثیرات توافق هسته‌ای بر بازار سرمایه

توافق هسته‌ای که حاصل دو سال تلاش و مذاکره مستقیم در دولت تدبیر و امید و مذاکرات در دوره‌های گذشته بود، اینک به نتیجه انجامیده و شاهد برداشته شدن تحریم‌ها در حوزه‌های مختلف هستیم. در سال‌های گذشته به‌خصوص با شدت گرفتن تحریم‌ها با تحریم صادرات نفت، اوضاع اقتصادی کشور، صنایع و شرکت‌ها با چالش جدی مواجه شد و از جوانب مختلف مورد تأثیر قرار گرفت، اما با برداشته شدن تحریم‌ها سرمایه‌گذاران انتظار دارند از جوانب مختلف، شرکت‌ها با بهبود همراه شوند و با همین خوش‌بینی از آینده، بهای سودهای آتی را هم‌اکنون می‌پردازند و رشد قیمت سهام را موجب می‌شوند.کاهش هزینه پولی در مبادلات تجاری شرکت‌های داخلی در بازارهای جهانی برای فروش کالا، خرید مواد اولیه، خرید تجهیزات و سایر مبادلات، یکی از مهم‌ترین این تأثیرات است.

کاهش هزینه‌های حمل و بیمه حمل در صادرات محصول یا واردات مواد اولیه و تجهیزات، امکان بازگشایی اعتبارات اسنادی با 10 درصد سپرده‌گذاری، استفاده از فاینانس و یوزانس با هزینه پایین، وصل شدن به بازارهای صادراتی متنوع‌تر و افزایش قدرت چانه‌زنی، توانایی مشارکت با شرکای خارجی و سرمایه‌گذاری مشترک در بازار داخلی و توانایی واردات دانش فنی، توانایی واردات مواد اولیه باکیفیت در تولید محصولات و افزایش توان رقابتی محصولات تولیدی، کاهش هزینه‌های مالی و بسیاری دیگر از عوامل در آینده بر سودآوری شرکت‌های داخلی مؤثر خواهد بود. توضیح هر یک از این موارد در حوصله این گزارش نیست و برای هر یک از موارد باید به‌طور مفصل‌تر بحث، تحلیل و بررسی شود؛ با این‌حال همه این موارد موجب افزایش خوش‌بینی به آینده بازار شده و پمپاژ خبری مثبت در بازار حول این موارد می‌چرخد.

سیلاب نقدینگی

همانطور که بیان شد، دو سالی جریان نقدینگی با بازار سرمایه قهر بود و در فضای رکود بازار ارز و طلا و همچنین رکود عمیق در بازار مسکن، نرخ بالای سود بانکی جایگاهی امن برای پول‌های مازاد ساخته بود.همچنین اوراق بدهی و اوراق با درآمد ثابت همچون صکوک و اوراق مشارکت به همراه صندوق‌های سرمایه‌گذاری وجوه زیادی را به خود جذب کرده بودند. اما با ورود نقدینگی به بازار سرمایه، جویبارهای جریان از سایر بازارها به رود جاری پیوستند و حجم سیلاب را بیشتر از پیش کردند.

ازاین‌رو در یک ماه گذشته شاهد ورود نقدینگی از بازارهای مختلف و همچنین پول‌های پارک شده به بازار سرمایه هستیم. معمولاً زمانی‌که جریان نقدینگی با این شکل به بازار وارد می‌شود درصدد گرفتن بازدهی‌های بالا و با خوش‌بینی همراه است. در این شرایط اگر رشد قیمت با رشد سود همراه نباشد، کم‌کم شاهد افزایش P/E بازار خواهیم بود.

برای مثال در سال 92 با روی کار آمدن دولت تدبیر و امید، سیلابی از نقدینگی به بازار سرمایه وارد شد و سرمایه‌گذاران با انتظار بهبود شدید در عرصه اقتصاد از خرید سهام مضایقه نمی‌کردند. همین عامل رشد شدید قیمت‌ها را به همراه داشت؛ تا جایی که پی بر‌ای بازار رشد زیادی را تجربه کرد و با رکود اقتصاد و صنایع، دو سال بازار رکودی عمیق به خود دید.

سدهایی با سرریز پلکانی

در علم سدسازی برای کنترل جریان سیلاب همواره راهکارهای متنوعی ارائه‌شده است. برخی ایجاد سدهایی معمولی و بزرگ را توصیه می‌کنند و برخی روش‌های جدید. اما یکی از روش‌های مهم سدسازی، ساختن سدهای با سرریز پلکانی است. به این صورت که درراه جریان سیلاب چندین سد به‌صورت پلکانی ساخته شود که آب اضافه از سد اول درون سد دوم سرریز شده و این فرآیند ادامه دارد. این روش موجب می‌شود پهنه بیشتر و وسیع‌تری از سفره‌های زیرزمینی تقویت شود. همین حالت را نیز در بازار سرمایه می‌توان دید. اگر سیلاب نقدینگی واردشده به بورس تنها در پشت سدی به‌اندازه بخش کمی از بازار همانند صنعت خودرو، حمل‌ونقل یا تک سهم‌ها بماند، سد به‌زودی پرشده و سرریز خواهد کرد.

درصورتی‌که جریان سرریز شده مکانی امن نیابد، هدر خواهد شد. درنتیجه ساختن سدهای بعدی برای جریان‌های سرریز شده بسیار بااهمیت خواهد بود. این باور وجود دارد که جریان نقدینگی روی آورده به بورس بیشتر از آن است که با رشد قیمت در یک صنعت اشباع‌شده و از بازار خارج شود. درنتیجه سیلاب نقدینگی به دنبال مناطق کم‌رشدی خواهد گشت که پس از سرریز شدن از یک صنعت به سمت آن صنایع حرکت کند.

نتیجه‌گیری

جریان‌های نقدینگی واردشده به بازار همانند سیلابی درحرکت است و بر پایه خوش‌بینی‌های خود از آینده بازار، قیمت سهام مختلف را با تغییر همراه می‌کند. ازاین‌رو توافق هسته‌ای و گشایش‌های حاصل از این اتفاق مهم، بهانه‌های زیادی برای رشد بازار فراهم کرده و سرمایه‌گذاران از تأثیرات مهم این اتفاقات می‌گویند.باوجوداینکه هریک از این اتفاقات باید به‌طور دقیق بررسی و کم و کیف تأثیرگذاری آن بر بازار تحلیل شود، اما با توجه به جریان نقدینگی موجود، از بعد روانشناسی بازار باید گفت جریان نقدینگی بازار را به سبک سدهایی با سرریز پلکانی می‌بیند.

ازاین‌رو گردش نقدینگی بسیار مهم بوده و سرمایه‌گذاران باید توجه زیادی به این رویداد مهم داشته باشند. برای کسب سود و برخورداری از جریان مثبت سرمایه‌گذاران باید بدانند که هیچ سهمی تا ابد به‌صورت فزاینده صعودی نخواهد بود و شناسایی نقاط خروج بسیار بااهمیت است، ضعفی که در بازار سرمایه ایران وجود دارد و سرمایه‌گذاران در هر قیمتی مبادرت به خرید می‌کنند و برای فروش برنامه‌ای ندارند. درنتیجه باید گفت سیلاب نقدینگی واردشده به بورس تنها در پشت یک صنعت یا عده خاصی از سهام نخواهد ماند و کم‌کم صنایعی همچون بانک و پتروشیمی که از قافله جا مانده‌اند توانایی جذب جریان نقدینگی را خواهند داشت.

ارتباط با نویسنده: parsa. mohammad80@gmail. com