سرمایه‌ گذاری روسیه در صنعت گاز ازبکستان

همزمان با آغاز به کار یک پالایشگاه بزرگ متعلق به شرکت «Lukoil» روسیه در ازبکستان و افزایش واردات گازپروم از این کشور آسیای میانه، روسیه قول مساعد داد تا رقمی معادل 12 میلیارد دلار در صنعت گاز جمهوری ازبکستان سرمایه‌گذاری کند.

وعده اخیر روس‌ها برای سرمایه‌گذاری در ازبکستان در حالی اتفاق می‌افتد که مسکو تاکنون رقمی حدود 6 میلیارد دلار در اقتصاد ازبکستان سرمایه‌گذاری کرده که بخش قابل توجهی از این پول به بخش انرژی اختصاص یافته و شرکت‌های لوک اویل و گازپروم نقش بسیار مهمی در این زمینه دارند.

براساس برآوردهای صورت گرفته، انتظار می‌رود جمهوری ازبکستان که کشوری محصور در خشکی است، در سال جاری میلادی 8 درصد بیش از سال گذشته در زمینه توسعه صنعت گاز خود سرمایه‌گذاری کند، این در حالی است که ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه در دیدار با اسلام کریم‌اف همتای ازبک خود اعلام کرد که ممکن است حجم سرمایه‌گذاری مورد نظر بسیار بیشتر از میزان برآوردهای صورت گرفته باشد.

گفتنــی است اظهـارات رئیس‌جمهوری روسیه در رابطه با سرمایه‌گذاری در صنعت گاز ازبکستان یک هفته پس از آغاز فرآیند ساخت مجتمع گازی « Kandym » توسط شرکت لوک اویل روسیه مطرح می‌شود. لازم به ذکر است که مجتمع گازی مذکور با سرمایه‌ای معادل 3 میلیارد دلار ساخته خواهد شد و حجم گاز تولیدی آن 8 میلیارد و یک‌صد میلیون مترمکعب خواهد بود. فرآیند توسعه مجتمع گازی «Kandym» از سال 2004 میلادی توسط شرکت لوک اویل روسیه و شرکت «Uzbekneftegaz» ازبکستان آغاز شده و تا به حال نیز ادامه داشته است.

طبق اطلاعات منتشر شده از سوی لوک اویل، این شرکت انرژی روسی تا به امروز رقمی معادل 5/3 میلیارد دلار در صنعت انرژی ازبکستان سرمایه‌گذاری کرده و بزرگ‌ترین سرمایه‌گذار خارجی در اقتصاد ازبکستان محسوب می‌شود.

مطابق زمان بندی‌های صورت گرفته، شرکت لوک اویل قصد دارد تا با راه‌اندازی مجتمع گازی «Kandym» در میان مدت (تا سال 2018 میلادی) حجمی حدود 16 میلیارد مترمکعب گاز در سال تولید کند. از سوی دیگر غول انرژی روسیه یعنی شرکت گازپروم براساس قراردادی که ماه مارس سال جاری میلادی با «Uzbekneftegaz» به امضا رسانده است، قصد دارد در سال 2016 میلادی حجمی معادل 4میلیارد مترمکعب گاز طبیعی از ازبکستان وارد کند که این میزان به معنای افزایش چهار برابری حجم گاز وارداتی گازپروم از ازبکستان است.

با وجود افزایش سرمایه‌گذاری روسیه در پروژه‌های گازی ازبکستان، سایر پروژه‌های گازی این کشور که با همکاری دیگر شرکت‌های خارجی صورت می‌پذیرد دچار تاخیر و وقفه‌های طولانی شده است. به‌عنوان مثال شرکت «Sasol» آفریقای جنوبی با صدور بیانیه‌ای در ماه مارس سال جاری میلادی اعلام کرد، این شرکت قصد دارد مشارکت خود را در پروژه 6/5 میلیارد دلاری تولید سوخت ترکیبی در ازبکستان مورد بازنگری قرار دهد.

گفتنی است قیمت پایین نفت خام در بازارهای جهانی انگیزه اصلی شرکت «Sasol» برای بازنگری و توقف احتمالی مشارکت خود در پروژه تولید سوخت ترکیبی ازبکستان محسوب می‌شود.

با وجود سرمایه‌گذاری‌های خارجی صورت گرفته در صنعت انرژی ازبکستان، این کشور در ماه‌های ابتدایی سال 2016 میلادی اعلام کرد که قصد دارد تا رقمی معادل 2 میلیارد و 798 میلیون دلار در صنعت گاز خود سرمایه‌گذاری کند که این میزان در مقایسه با سرمایه‌گذاری‌های پیشین این کشور رشدی 8درصدی را نشان می‌دهد.

نگاه ترکمنستان به شرق

زمانی که ترکمنستان و صنعت گاز این کشور را مورد بررسی قرار می‌دهیم درمی‌یابیم که مقامات این کشور برنامه‌های جاه‌طلبانه توسعه صنعت انرژی خود را با نگاه به شرق و حضور جدی در بازارهای گاز شرق آسیا پیگیری می‌کنند. سهام 85 درصدی عشق‌آباد در پروژه خط لوله «ترکمنستان - افغانستان - پاکستان – هند» که به اختصار به آن «TAPI» گفته می‌شود، بیانگر عزم جدی ترکمن‌ها برای حضور در بازارهای شرق و جنوب آسیا است.

خط لوله «TAPI» که طول آن به 1800 کیلومتر می‌رسد، قرار است حجمی معادل 33 میلیارد مترمکعب از گاز طبیعی ترکمنستان را به کشورهای هند، پاکستان و افغانستان انتقال دهد. با این حال، تکمیل پروژه مذکور سرمایه قابل‌توجهی را طلب می‌کند که در حال حاضر معادل یک سوم از بودجه سال 2016 ترکمنستان است. در این راستا و به منظور تامین سرمایه مورد نیاز خط لوله پروژه «TAPI»، قربان قلی بردی محمد‌اف رئیس‌جمهوری ترکمنستان با سفر به عربستان سعودی و قطر، از دوحه و ریاض دعوت کرد تا در پروژه مذکور مشارکت کنند، دعوتی که تاکنون پاسخی از سوی سعودی‌ها و قطری‌ها به آن داده نشده است.

همزمان با تلاش کشورهای آسیای میانه برای توسعه پروژه‌های گازی و افزایش حجم صادرات خود، جمهوری آذربایجان به فرآیند ساخت و توسعه پروژه‌های گازی خود سرعت بخشیده تا از این طریق بتواند ضمن افزایش حجم گاز تولیدی خود، تولید میعانات گازی را نیز افزایش داده و در این بخش از بازار نیز حضور فعالی داشته باشد.