کریستی (Christie) و ساتبی (Sotheby) مهمترین حراجیهای دنیا، سالهای زیادی بود که با خیال راحت و بدون نگرانی به تجارت خود مشغول بودند. اما اخیرا اوضاع متفاوت شده و آنها مجبور هستند برای باقیماندن در عرصه تن به دگرگونیهای بنیادی در صنعتشان دهند.
نوفناوریهای دیجیتال، مشتریان جدید با دیدگاههای تازه در مکانهای جدید، همراه با رقابت با نوکیسههای زیرکی که مشتاق تامین کالا برای آنها هستند، این دو شرکت بزرگ را وادار کرده است که به فکر روشهای تازه برای اداره کسبوکار خود باشند.
آنها با استفاده از پول و شهرت و نیز خرید یا پیوستن به رقبای ضعیفتری که واقعیت تغییر به سوی دیجیتالی شدن را درک کرده بودند، به این چالش پاسخ دادند. از جمله اقدامات این دو حراجی نامدار جهان ایجاد یک پایگاه داده برای عرضه هنر بهصورت آنلاین بود.
سوزان گیورگی، رئیس جهانی مشاوره هنر و امور مالی یکی از نهادهای مالی وابسته به بانک Citigroup دراینباره میگوید: «کسبوکارها نیاز به تکامل دارند و اگرچه حراجی کسبوکاری همیشگی است اما فناوری همه چیز را تغییر میدهد، روند بازار اوضاع را عوض میکند و در نتیجه ماهیت بازار جهانی نیز دگرگون میشود.»
مثل بسیاری از کسبوکارهای دیگر، اینترنت بزرگترین تهدید و همزمان مهمترین فرصت برای روند فعلی در بازار هنر است. براساس تازهترین گزارش سالانه بنیاد هنرهای زیبای اروپا، فروش آثار هنری در سال 2014 به 3/3 میلیارد یورو معادل 6/3 میلیارد دلار رسیدکه 6درصد بازار جهانی هنر و عتیقه را شامل میشد. این میزان فروش همچنین 32درصد نسبت به سال 2013 افزایش داشت.
کل فروش جهانی حراجیها در سال 2014 طبق این گزارش 24/6 میلیاردیورو بود که 48 درصد بازار هنر را شامل میشد، اما این رقم نسبت به سال 2007 که رکورد فروش 24 میلیاردی برای حراجیها ثبت شد، افزایشی جزئی داشته است.
سازمان Tefaf و سایر سازمانهایی که کار نظارت بر این بازار را انجام میدهند پیشبینی رشد سالانه حدود 25 درصدی در فروش آنلاین را برای چهار سال آینده پیشبینی کردهاند.
برای گرفتن بخشی از بازار حراجی، پیشروان این صنعت کار خود را در بخش آنلاین گسترش دادهاند. حراج کریستی در سال 2011، یک پلتفرم آنلاین عرضه محصولات راهاندازی کرد. بهگفته جنیفر فرگوسن، یکی از سخنگویان کریستی، این پلتفرم در سال 2015 توانست 79 فروش را ثبت کند. سال گذشته نیز کریستی یک سایت مدیریت هنرهای دیجیتال را بهنام Collectrium خریداری کرد.
فرگوسن دراینباره گفت: «ما اقدامات مهمی در راستای حمایت از روشهای جدید بازاریابی و استراتژیهای محتوایی انجام دادهایم. این اقدامات هم در بخش فروش کلاسیک و هم دیجیتال انجام شده است.» بهگفته آقای فرگوسن، نتیجه این اقدامات یک ساله نمایان نمیشود اما در پنج سال آینده حتما در این راستا اتفاقاتی خواهد افتاد.
حراجی ساتبیز نیز سال گذشته میلادی عرضه محصولات خود در سایت eBay را آغاز کرد و سود آنلاین خود را از این طریق افزایش داد.
دیوید گودمن، معاون اجرایی ساتبیز در توسعه و بازاریابی دیجیتال دراینباره گفت: «ما میخواهیم کانالها و راههای بیشتری برای مجموعهدارها باز کنیم تا آنها بتوانند در این روند حضور پررنگ داشته و آنچه دوست دارند را بخرند. مهمتر اینکه ورود این شرکتها به بازار آنلاین مشتریانی را برایشان دارد که شاید غیراز فضای آنلاین فرصتی برای دسترسی به اجناس حراجی نداشته باشند.
گودمن دراینباره میگوید: «ما گروههای مختلفی از مردم را میبینیم که در روند معمول حراجیها اصولا دیده میشوند. با استفاده از این روش ما میتوانیم سهم خود را بیشتر و برند خود را گستردهتر عرضه و مردم بیشتری را به سمت دنیای عتیقهها جذب کنیم. برای دیدن نتایج این حرکت در فضای آنلاین هیجانزده هستیم.»
تلاش دو حراجی بزرگ دنیا در دنیای واقعی نیز گستردهتر شده است. این شرکتها اقدامات گوناگونی برای جذب خریداران جدید انجام دادهاند. اخیرا ساتبیز Art Agency Partners را خریده که توصیههای هنری، حقوقی و سرمایهگذاری به مجموعهدارها ارائه میکند. انتظار میرود نتیجه این کار برای ساتبیز افزایش فروش بهصورت خصوصی باشد. ساتبیز روی این کار حساب ویژهای باز کرده چون این کار روش سودآورتری نسبت به روشهای سنتی مورداستفاده در حراجیهاست.
کریستی و مقاماتش نیز بیکار ننشستهاند و برای توسعه فروش خود دفاتری در دو شهر شانگهای و بمبئی باز کردهاند. این بخشی از تلاش کریستی برای کمک به رشد محبوبیت این شرکت هم در میان مجموعهداران تازه و هم در بین قدیمیها است.
مجموعهدارانی که از کشورهایی چون چین و هند میآیند به بخش مهمی از بازار جهانی هنر تبدیل شدهاند. مشتریان در این دو کشور هم رشد فوقالعادهای را برای دو حراجی بزرگ رقم زدهاند و هم باعث بهت و حیرت خود حراجیها شدهاند.
براساس گزارش بانک Citigroup، چین در سال 2014 رکورد عالی 27/3درصدی معاملات جهانی در هنر را از آن خود کرد. این رقم در مقایسه با رقم 0/2درصد در سال 2000 پیشرفت حیرتانگیزی محسوب میشود. در سال 2015 نیز حراج آثار هنری معاصر در هند افزایشی 14 درصدی را نشان داد.