ساز صرفه جویی را کوک کنید

اگر سری به مراکز فروش آلات موسیقی بزنید، اغلب جوانان و نوجوانانی را می​بینید که از این مغازه به آن مغازه می​روند تا بلکه ساز دلخواه خود را پیدا کنند. در تهران، این مرکز در بهارستان واقع شده و هر نوع ‌سازی که فکرش را بکنید در آن یافت می‌شود؛ از شیپورهای قدیمی گرفته تا گیتارهای آنچنانی. اغلب جوان​های زیر 20سال در دوران تعطیلی تابستان به صرافت می​افتند تا یک ساز را برای آموزش انتخاب کنند.

این جوانان در ابتدای امر با ذوق و شوق، ساز مورد نظر را خریداری می​کنند، اما بعد از پایان تعطیلات و شروع فصل مدارس، همان ساز زیر تخت یا درون کمد دیواری یا زیرزمین خانه جا خوش می​کند و شاید کم‌کم از یادها برود! در این موارد، خانواده​ها در زمان خانه‌تکانی یا اثاث‌کشی، ساز را از مخفیگاهش بیرون می​کشند و مجبورند آن را به قیمتی بسیار پایین​تر از قیمت خریداری شده بفروشند، اما در این میان هستند هنرجویانی که به واسطه داشتن علاقه، استعداد و از آن مهم‌تر، توانایی در پرداختن شهریه، کلاس​های نوازندگی جزئی از زندگی​شان می​شود و شاید در آینده به مرحله​ای برسند که نام شان سر زبان​ها هم بیفتد. البته این دسته، تعداد کمی از افراد را دربرمی​گیرد و این موضوع، مسئله​ای است که یک هنرجو باید قبل از انتخاب و خرید ساز به آن دقت کند، زیرا نه تنها ساز، بلکه خرید هر کالایی بدون استفاده صحیح از آن، یعنی هزینه اضافی و اتلاف پول.

مدیریت خرید ساز
حتما قبل از خرید، در مورد ساز مورد علاقه​تان کاملا تحقیق کنید. حتی اگر می​توانید با استاد مربوطه در این مورد مشورت کنید تا چیزی از قلم نیفتد. صرف اینکه مثلا پسرخاله​تان به‌تازگی گیتار خریده و آهنگ‌های زیبایی می​زند، نمی‌تواند مبنای تصمیم​گیری شما برای خرید باشد. به طور کلی در میان جوانان، چهار نوع ساز از همه بیشتر خواهان دارد؛ سه‌تار، گیتار، سنتور و تار. البته مشتری سازهای دیگر مانند تنبک، دف، نی، ویولن وغیره هم به‌نسبت کم نیست، اما قطعا به پای چهار ساز ذکر شده نمی​رسند. در این میان، قصه گیتار، کمی متفاوت است، زیرا در کل دنیا خواهان زیادی دارد و در عین حال تنوعی بیشتر.

شما می‌توانید با 500 تا 800هزار تومان یک گیتار تهیه کنید که برای شروع به دردتان بخورد. به یاد داشته باشید از آنجا که واردات ساز با اما و اگرهای فراوانی همراه است و عوارض بالایی برای آن در نظر گرفته می​شود، در نتیجه گیتارهای خارجی اصل موجود در بازار پنج تا 10برابر گران​تر از قیمت آن در دیگر کشورهاست. بنابراین حواس‌تان را جمع کنید که جنس تقلبی یا چینی را به نام برندهای معروف گیتار مانند «الحمرا» یا «یاماها» به شما نفروشند. البته ناگفته نماند سازهایی با قیمت​های گزاف (تا حتی بیش از 20میلیون تومان) هم در بازار یافت می‌شود، اما توصیه می​کنیم طرف این نوع سازها نروید. زیرا این قیمت‌ها مخصوص کسانی است که در حد حرفه​ای و پیشرفته کار می‌کنند و اغلب آن را برای اجرا در کنسرت​ها می​خواهند. هر وقت شما هم به حدی رسیدید که با شنیدن صدای ساز، جنس آن را تشخیص دادید، می​توانید به فکر هزینه​های میلیونی باشید.
یک تار خوب، از 600 تا 700هزار تومان به بالا قیمت دارد. شاید نواختن آن در بین این چهار ساز از همه دشوارتر باشد، اما صدایی که از بین سیم‌ها و پوست آن به گوش می​رسد، ارزشش را دارد. به قول مولانا که می​گوید: «خشک سیمی، خشک چوبی، خشک پوست، از کجا می​آید این آوای دوست؟»تکلیف سه​تار هم مشخص است. این ساز که به‌عنوان ساز تنهایی لقب گرفته، قیمت مناسب​تری دارد و شما می​توانید با 200هزار تومان سه​تاری برای شروع تهیه کنید. البته هنگام خرید این دو باید دقت کنید که پرده​هایشان محکم بوده و صدا به قول معروف «گز» نداشته باشد.
چند سال پیش که فیلم «سنتوری» در میان مردم شناخته شده بود، هجوم مشتریان برای خرید این ساز به اوج خود رسید. به طوری که تولیدکنندگان همیشه از بازار عقب بودند و در آن برهه بیشترین سود نصیب‌شان شد. البته این نشانه خوبی نیست زیرا تصویرگر همان تصمیم​های احساسی است که در ابتدای گزارش از آن یاد کردیم. به طور کلی، یک سنتور معمولی که جوابگوی شما باشد، به همراه کیف، آچار، مضراب و البته کوک شده بین 450 تا 500هزار تومان است. توجه داشته باشید که تمام سازها مخصوصا سنتور در هنگام خرید کوک شده باشد، زیرا ممکن است سیم آن از کیفیت خوبی برخوردار نباشد یا پوسیده باشد و با نخستین کوک، پاره شود.
اگر می​خواهید بهترین انتخاب را داشته باشید، حتما با یک کاربلد وارد بازار شوید. زیرا ممکن است فروشنده​ای با توجه به اینکه شما آماتور هستید، بیشتر از آنچه باید از شما پول بگیرد. به‌عنوان مثال،‌ سازی را در ابتدای کار به شما نشان می​دهد که کیفیتی معمولی دارد. وقتی شما از او می‌پرسید که آیا ساز بهتری هم دارد؟ او جواب مثبت می‌دهد و ساز دیگری به شما معرفی می‌کند که شاید هیچ فرقی با ساز اول نداشته باشد، اما چون شما هنوز مهارتی در این زمینه ندارید، به راحتی این مسئله را می​پذیرید. این‌گونه است که قیمت​ها با کیفیت ساز همخوانی ندارد.

نگهداری از ساز
چوب، معمولا قسمت اعظم همه سازها را تشکیل می‌دهد، بنابراین رطوبت می​تواند بزرگ‌ترین دشمن آن باشد. توصیه می​شود تا آنجا که می​توانید ساز را کمتر جابه‌جا کنید و حتی در صورت شرکت در کلاس​های آموزشگاه، آن را به بیرون از خانه حمل نکنید. مطمئنا ساز اضافی برای استفاده شاگردان در هر آموزشگاهی وجود دارد. از ضربه زدن، فشار و تکان‌های شدید به ساز خودداری کنید زیرا کمترین آسیبی که در این موارد به آن وارد می​شود، از دست دادن کوک است. به یاد داشته باشید که ساز نو، احتیاج به کوک​های متناوب دارد. این کار باید حداقل هر دو هفته یکبار و به مدت شش ماه انجام شود. شاید برای کوک سه​تار، تار یا گیتار مبلغی ناچیز (کمتر از 10هزارتومان) از شما بگیرند، اما برای هر بار کوک سنتور بین 15 تا 20هزارتومان هزینه لازم است. البته در این مورد نگران نباشید زیرا پس از حدود یک‌سال که به صداها و نت​ها اشراف پیدا کردید، می‌توانید خودتان سازتان را کوک کنید.

هزینه های آموزش ساز
شما به دو صورت می​توانید آموزش ببینید؛ یکی خصوصی و دیگری گروهی. البته کلاس‌های خصوصی هم به دو دسته تقسیم می​شوند؛ کلاس‌هایی که شما باید در آن حضور پیدا کنید و استادانی که به منزل شما می‌آیند. شایعه شده قرار است آموزش ساز در فرهنگسراها ممنوع شود که اگر این اتفاق بیفتد، آموزش​های گروهی به کلی منتفی می​شوند، اما شما می​توانید با یکی، دو نفر از دوستان‌تان کنار هم در منزل جمع شوید و با یک استاد قرارداد ببندید. در این صورت هزینه​ها به تعداد نفرات تقسیم می​شود و شما راحت​تر از پس آن برمی‌آیید.

  آموزشگاه​ها تقریبا یک قیمت دارند و به طور متوسط ماهی 70 تا 80هزار تومان از هنرجو دریافت می​کنند. البته هستند آموزشگاه​هایی که در شمال تهران تا ماهی 120هزار تومان هم شهریه می​گیرند که در قبال آن استاد زبردست و خدمات بهتری ارائه می‌دهند. در همه‌جای دنیا آموزش ساز هفته​ای یک جلسه و آن هم بین نیم تا یک ساعت است. شما می‌توانید شهریه را به‌صورت ترمیک (سه ماهه) یا دوماهه پرداخت کنید که در آن صورت معمولا تخفیفی جزئی نصیب‌تان می​شود.  کلاس‌های خصوصی فضای بهتر و صمیمی‌تری دارد و ارتباط شاگرد و استاد بیشتر خواهد شد، اما در مقابل هزینه​های بیشتری را نیز خواهد داشت.

به طوری که هر جلسه حداقل بین 40 تا 50هزار تومان برای شما آب می‌خورد و اگر استاد بسیار کارکشته باشد ممکن است تا 100هزار تومان برای هر جلسه از شما پول بگیرد. فرقی نمی​کند چه‌ سازی باشد، زیرا معمولا آموزش همه سازها یک قیمت دارد.  ناگفته نماند که فکر معرفی استاد خصوصی از طرف آموزشگاه را از سر بیرون کنید، زیرا هیچ آموزشگاهی به دلیل مسائل حاشیه​ای این کار را نمی‌کند. معمولا کسی که به دنبال استاد مربوطه باشد، با کمی جست‌وجو و تعقیب آگهی​ها می​تواند به خواسته خود برسد. یادتان نرود که محول کردن خرید ساز به استاد، هم می​تواند خوب باشد و هم بد. خوب، از آن جهت که ساز انتخاب شده کمترین ایراد را خواهد داشت و بد به این دلیل که ممکن است زمینه​ای برای دلالی و گرفتن پول بیشتر از شما فراهم شود. البته ناگفته نماند که تمام استادان یا فروشندگان، سودجو نیستند، اما شما باید در تمام بازارها حواس‌تان جمع باشد.