دوای درد نادانی، پول نیست

فرض کنید شما رییس کارخانه تولیدکننده چای هستید و من کارمند شما که از ماموریت آمده و می‌خواهم درباره امکان فروش و بازاریابی چای در کشور پرتغال به شما گزارش بدهم. من 10دقیقه حرف می‌زنم و خوب و کامل گزارش می‌دهم. آیا این گزارش شفاهی برای شما کفایت می‌کند، یا از من می‌خواهید گزارش را دقیق بنویسم؟ شما چطور، آیا حوصله دارید آنچه را من در زمان کوتاهی، شفاهی و خلاصه تعریف کردم در مدت حداقل نیم ساعت بخوانید؟ در اغلب کشورهای توسعه نیافته شروع اغلب مشکل‌ها از همین جاست: «کسی حوصله خواندن و مطالعه ندارد.» و استفاده از روش نقل قول (می‌گویند که... شنیده‌ام که... ) و اول پرسیدن به‌جای اول خواندن متداول است. 

برای مثال، در این کشورها در صفحه اینترنتی یا جلوی ورودی هر اداره، مثلا اداره گذرنامه هرچقدر بزرگ و دقیق نوشته شده باشد که چه چیزهایی برای «تجدید پاسپورت» لازم است، مردم کشورهای جهان سوم و توسعه نیافته نوبت می‌گیرند، در صف می‌ایستند، جلوی گیشه می‌روند و از کارمند می‌پرسند چه چیزهایی برای تجدید لازم است. همان موقع آنچه را می‌شنوند، یادداشت نمی‌کنند و یا اگر بعد از یادشان برود هم از خانم همسایه می‌پرسند. معمولا برای یک کار ساده چند بار مجبور به دوباره‌کاری می‌شوند. اما مردم کشورهای پیشرفته قبل از مراجعه، به صفحه اداره در اینترنت رجوع کرده، بدون پرسیدن از پسرخاله و همسایه، آنچه را برای تجدید پاسپورت لازم است با دقت و صرف وقت می‌خوانند و اغلب کارها همان بار اول انجام و اجرا می‌شود.

و به همین دلیل ساده «حوصله برای خواندن» جلوی تردد بیهوده، دوباره‌کاری یا بسیاری از مخارج و هزینه‌های بیهوده در هر کار و پروژه‌ای گرفته می‌شود. مطالعه مهارتی است که در هر سن و موقعیت اجتماعی کمک می‌کند تا فرد در جایگاه خود پیشرفت و اطلاعات و دانش خود را به‌روز‌رسانی کند. در بازارهای جهانی و با سرعت بالای به روز شدن و پیشرفت تکنولوژی، اگر بخواهیم لااقل در امور اقتصادی خود موفق شویم، باید سرانه مطالعه خود را بالا ببریم. گاهی در هر حوزه‌کاری، رقیب بهتر از ما نیست اما آگاه‌تر است.

برای مثال استانداردهای دانشگاه‌های دنیا با هم متفاوت هستند، اما اصول و درس‌های پایه و اسلوب همه تقریبا یکی و نزدیک به هم است. دانشجوی پزشکی که در آمریکا یا هند از دانشگاه پزشکی فارغ‌التحصیل شده همه پزشک هستند و اجازه طبابت دارند. اما بعد از اتمام تحصیل، اختلاف‌های فراوانی در شیوه‌کاری، موفقیت شغلی و میزان تخصص و مهارت آنها آشکار می‌شود. امروزه یک پزشک باید به تکنولوژی روز در حوزه تخصصی خود کاملا مسلط باشد. بدون مطالعه، پژوهش، دنبال کردن و خواندن، تنها با شنیدن اخبار علمی، نمی‌توان به‌روز بود.

در کشورهای پیشرفته، هیچ دکتر، مهندس یا استاد دانشگاهی نمی‌تواند از مطالعه دست کشیده و از درس خواندن فارغ‌التحصیل شود. در بازار کار، رقابت آنقدر فشرده است که به محض عقب ماندن از اطلاعات روز، افراد شغل خود را به راحتی از دست می‌دهند. اما، همه چیز از کوچک‌ترین اجتماع، یعنی خانه شروع می‌شود. کسی که کتاب قصه کوتاهی نخوانده باشد یا حوصله خواندن یک مقاله کوتاه روزنامه را ندارد، چطور ممکن است حوصله کرده و بتواند کتاب‌های درسی یا بعد‌ها مقاله‌های علمی یا متن‌های طولانی را به زبان دیگری به‌عنوان منبع تازه بخواند؟ کتاب و نشریات در ایران گران هستند، بله. اما آیا کاشت ناخن مصنوعی ارزان است؟ و چطور برای تماشای سریال وقت پیدا می‌شود؟

* روزنامه نگار و جهانگرد