درهای سرمایه‌گذاری به روی خودروسازی باز می‌شود

پس از 12 سال مذاکره، در نهایت روز گذشته توافق میان ایران و گروه 1+5 صورت گرفت تا درهای امید، در دولت تدبیر و امید به روی اقتصاد ایران گشوده شود. با اجرایی شدن این توافق، تحریم‌های بین‌المللی که سال‌ها بر سر اقتصاد ایران سایه افکنده بود، برداشته خواهد شد؛ تحریم‌هایی که در چند سال اخیر به اوج خود رسید و هر روز راه تنفس را روی صنایع ایران بست. حالا فضای امید بیش از هر زمان دیگری در اقتصاد ایران برای توسعه ملموس است. اگرچه تحریم‌های خارجی یکی از عوامل عقب‌ماندگی صنایع ایران از رقبای بین‌المللی‌شان است و چنان نقش پررنگی را در این عقب‌ماندگی بازی کرده که درصد زیادی از صنعتگران حذف آنها را عامل پیشرفت صنایع می‌دانند.

در این بین دومین صنعت بزرگ کشور، بیش از همه به رونق گرفتن پس از حذف تحریم‌ها امیدوار است؛ صنعتی که شرکای اروپایی و آسیای شرقی‌اش در اوج تحریم‌ها با قهر بازار ایران را ترک کردند و به ناچار چینی‌ها را برای شراکت برگزید، حالا بیش از هر زمان دیگری بازگشت شرکای خارجی‌اش را به خود نزدیک می‌بیند. صنعت خودروی ایران اکنون در انتظار بازگشت شرکایی است که به‌رغم جذابیت بازار ایران، پشت درهای تحریم منتظر ماندند. حالا پرسش اینجاست که سرمایه‌گذاران خارجی با چه چالش‌هایی برای حضور در بازار ایران روبه‌رو هستند و تحت چه شرایطی باید در بازار ایران حضور داشته باشند؟

عبدالله بابایی، معاون پیشین بازاریابی و فروش ایران‌خودرو و کارشناس خودرو در این زمینه به «فرصت امروز» می‌گوید: «اولین چالشی که سرمایه‌گذاران خارجی با آن روبه‌رو هستند، رقبای خارجی خودشان خواهد بود زیرا طبیعتا این رقبا تلاش می‌کنند با پیشنهادهای تازه و بهتر به بازار ایران ورود کنند. موضوع دیگر بحث سرمایه‌گذاری است که مطمئناً دولت کمک می‌کند این مشکل نیز برطرف شود زیرا نگرش دولت یازدهم، حمایت از تولید است.»

بهرام شهریاری، کارشناس صنعت خودرو نیز در این زمینه معتقد است: «برای حضور سرمایه‌گذاران خارجی، دولت باید مشی خود را تغییر دهد و بخش‌خصوصی را فعال‌تر کند تا شرکای خارجی بتوانند با بخش‌خصوصی به مشارکت بپردازند.‌»‌ محمدرضا نجفی‌منش، عضو انجمن قطعه‌سازان و کارشناس این صنعت نیز در گفت‌وگو با «فرصت امروز» در این زمینه اظهار می‌کند: «ممکن است فضای کسب‌وکار مساعد نباشد اما با اجرایی شدن قانون بهبود مستمر فضای کسب‌وکار و قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر این مشکلات برطرف خواهد شد.»

برای توسعه صنایع چندین راه پیش‌رو قرار دارد؛ پیوند دانشگاه و صنعت، استفاده از تکنولوژی و نیروی انسانی و انعقاد قراردادهای جوینت‌ونچر با شرکای خارجی ازجمله این راه‌ها است که به دلیل زمان‌بر بودن دو راه نخست و فقدان زیرساخت در کشور برای آنها در کشور، کارشناسان امروز بهترین راه توسعه صنایع مهمی نظیر خودروسازی را انعقاد قراردادهای جوینت ونچر می‌دانند. درباره صنعت خودرو نیز همین اعتقاد وجود دارد.

بابایی درباره نحوه حضور شرکای خارجی در بازار ایران، اظهار می‌کند: «ورود این شرکا فقط در بحث‌های سی‌کی‌دی برای کشور منافعی در بر ندارد. این شراکت باید به‌گونه‌ای باشد که بتواند قطعه‌سازان ما را با تکنولوژی‌های روز دنیا آشنا و به تقویت این بخش در حوزه طراحی کمک کند. خودروسازان ما باید موضوعات دانش فنی در فرآیند تولید را در مذاکرت خودشان قرار دهند تا ما شاهد تحو چشمگیری در صنعت خودروسازی باشیم. مطمئناً خودروسازان ما امروز بسیار با دستان بازتری بر میز مذاکره با شرکای خارجی می‌نشینند.»

شهریاری نیز در گفت‌وگو با «فرصت امروز» در این زمینه بیان می‌کند: «سرمایه‌گذاران خارجی حتماً باید خودروساز باشند و با دانش فنی به ایران بیایند زیرا سرمایه آنها به‌تنهایی نقشی در توسعه صنعت خودرو ندارد. شرکای خارجی باید دانش فنی، تکنولوژی و دانش طراحی را با خود به ایران بیاورند. نکته دیگر این است که این شرکا باید بتوانند در تیراژ اقتصادی تولید کرده و برای صادرات محصولات نیز برنامه‌ریزی داشته باشند.»

همچنین نجفی‌منش با اعتقاد بر اینکه این‌بار خودروسازان ما هستند که برای شرکای خارجی تعیین‌تکلیف می‌کنند، تصریح می‌کند: «قراردادها باید به‌صورت جوینت ونچر باشد. همچنین این شرکا باید با هدف در دست گرفتن بازارهای صادراتی فعالیت کنند تا ما صادرات خودرو و قطعه را به‌صورت همزمان داشته باشیم.‌»‌

بازار ایران با احتساب بازارهای کشور همسایه، بازاری نیم‌میلیاردی برای خودرو دارد که همین موضوع جذابیت زیادی را برای سرمایه‌گذاران خارجی ایجاد می‌کند، از سوی دیگر نیروی کار و انرژی ارزان بر این جذابیت می‌افزاید. تاکنون به دلیل بسته بودن فضای بین‌المللی ورود سرمایه‌گذاران خارجی با ناهمواری‌های بسیاری مواجه بود، حالا باید دید خودروسازان داخلی چگونه از فضای حاصل از برداشته شدن تحریم‌ها و هموارتر شدن شرایط سرمایه‌گذاری در ایران، بهره می‌برند.