خانه‌تکانی مقرون به صرفه

با نزدیک شدن فصل بهار خانه‌تکانی و رُفت و روب دوباره رونق می‌گیرد؛ حتی درکشورهای دیگری که از تقویم شمسی استفاده نکرده و عید نوروز راجشن نمی‌گیرند هم درست مثل ما ایرانی‌ها در آستانه آغاز فصل بهار با تمیزکردن همه چیز و همه جای خانه به استقبال بهار می‌روند. در این ایام مصرف آب و برق در خانه‌ها چند برابر بیشتر شده، بازار خرید مواد پاک‌کننده و شوینده پررونق می‌شود و البته آمارتعداد مراجعه‌کنندگان به پزشک به علت مسمویت، آلرژی، کمردرد یا دست درد هم سیر صعودی دارند.

ازجمله اشتباه‌های مخصوص این زمان، انتخاب روشی نامناسب به قصد صرفه‌جویی در هزینه‌هاست. مثلا شستن فرش در خانه اقتصادی و به‌صرفه نیست یا بعضی به اشتباه پرده یا پتو‌ را در ماشین لباسشویی خانه می‌شویند که به علت وزن زیادتر از ظرفیت ماشین، به‌جای هزینه خشکشویی باید هزینه بیشتری را برای خرید یا تعمیر لباسشویی بپردازند. از طرفی، ماده پاک‌کننده ‌اغلب درست از تارو پود خارج نمی‌شود و باعث پوسیدگی و مندرس شدن پرده یا پتو می‌شود.

در این ایام تعمیر و خرید‌های پیش‌بینی نشده لوازم منزل هم بیشتر می‌شوند اما گاهی مثلا خرابی جاروبرقی فقط در اثر گرفتگی لوله یا فیلتر هواست و لازم نیست جاروبرقی نو خرید؛ یا ممکن است در خانه‌ای شستن دیوارها امسال دیگر مقرون به صرفه‌تر از رنگ کردن دیوار نباشد. بسیاری از اسباب و وسایل خانه‌تنها به پاک شدن یا گردگیری نیاز دارند و لازم نیست حتما آنها را با آب شست. استفاده ازبعضی مواد پاک‌کننده، موجب ضرر و زیان‌های زیاد و گاه جبران‌ناپذیر و بروز مخارج پیش‌بینی نشده و اضافی می‌شود.

مواد شوینده‌ای مثل جرم‌گیر، لوله بازکن‌ها که در چاه ریخته می‌شوند، به علت وجود جوهرنمک یا ترکیبی حاوی هیدروکسید سدیم (سود سوزآور) موجب خوردگی لوله‌ها شده، باید درنهایت مبلغی اضافی بابت تعمیروتعویض لوله‌ها پرداخت. بعضی از مواد پاک‌کننده به رطوبت یا نور واکنش نشان می‌دهند. نگه‌داشتن مواد پاک‌کننده درظرف غیراستاندارد، کاری خطرناک است و اغلب در اثر نگهداری در ظرف نامناسب ترکیب آن عوض می‌شود و خاصیت خود را ازدست می‌دهند.

برای خرید مواد پاک‌کننده به مواد و ترکیبی که در آن به‌کار رفته دقت کنید. گاهی دو محصول با نام‌های مختلف، هیچ فرقی در ترکیب، استاندارد یا حجم و کارایی با هم ندارند و تنها یکی قوطی رنگارنگ و قیمت گران‌تری دارد. بعضی از مواد پاک‌کننده، چیزی به‌جز نمک، سرکه یا الکل صنعتی نیستند که با اسم دیگری اما با قیمت بیشتری فروخته می‌شوند. استفاده از مواد غیر‌شیمیایی و پاک‌کننده‌های طبیعی یا سنتی یک راه خوب صرفه جویی در هزینه‌ها و کمک به حفظ محیط‌زیست است. سرکه یکی از بهترین شیشه پاک‌کن‌های دنیاست و هیچ ماده‌ای تولید نشده که درون مایکروویو را به خوبی لیموترش پاک کند یا نوشابه گازدار (کوکاکولا، پپسی...) از معروف‌ترین پاک‌کننده‌های لکه‌های روی سنگ و یک جرم گیرعالی برای فلز ‌است.

ترکیب مواد شیمیایی با هم یا موادی که به‌خصوص در وقت استفاده از آنها گاز کلر متصاعد می‌شود، ممکن است اجسام را تمیز و براق کنند، اما بدون شک باعث پوسیدگی اجسام شده، اغلب لایه محافظ اشیا را از بین می‌برند و به ریه، چشم و پوست انسان آسیب‌های جبران ناپذیری می‌زند. مواد خوشبو‌کننده وبعضی نرم‌کننده‌های داخل پودرهای لباسشویی در درازمدت موجب آلرژی، حساسیت، بیماری‌های تنفسی و سردرد‌های مزمن می‌شوند.

کمک گرفتن از نظافت‌چی هم همیشه کاری درست و به‌صرفه نیست. یک کارگر بی‌تجربه در مصرف آب و برق صرفه جویی نکرده، مراقب چیزی نیست وگاهی در اثر استفاده اشتباه از موادشیمیایی، چنان به خانه، خودش یا دیگران آسیب می‌رساند که صاحب خانه آرزو می‌کند کاش هرگز کسی را برای کمک به خانه نیاورده بود.

* روزنامه نگار و جهانگرد