شکاف دستمزدها افسانه ای بیش نیست / خانم ها وقت به خود آمدن است

«شکاف پرداخت میان زنان و مردان» عبارت نادرستی است که می خواهد یک پدیده ساده و قابل فهم را تفهیم کند، اما نمی تواند. این افسانه ای بیش نیست که زنان چون مورد ظلم قرار می گیرند، کمتر دریافتی دارند. یک عقیده دیگر هم وجود دارد که زنان شهروند درجه دوم هستند. اما واقعیت ها با عقیده ها و افسانه ها تفاوت ها دارد.

درست تر این است که از عبارت «شکاف جنسیتی در کسب درآمد» استفاده کنیم. این یعنی مردان بیشتر از زنان درآمد کسب می کنند، اما دلیلش تفاوت جنسیتی نیست. دلیل اینکه مردان بیشتر از زنان درآمد دارند، این است که زنان به انتخاب خودشان کمتر از مردان کار می کنند، کمتر سراغ چرک و کثیفی می روند، کمتر به حضور در اجتماع علاقه نشان می دهند، سختی کار را کمتر به جان می خرند و از مشاغل پرخطر کمتر استقبال می کنند. تمام اینها به «انتخاب» خود این زنان اتفاق می افتد.

دو دایره A و B را درنظر بگیرید. هر یک از این دو دایره تعریف خاص خود را دارند؛ در دایره A مشاغل تمیز و شیک هستند، ساعات حضور در اجتماع مشخص و محدود است، محل کار و خانه نزدیک به همند، کار هیچ کثیفی و آشفتگی خاصی ندارد، ریسک شغل در کمترین حد ممکن است، شرایط کاری کاملا مناسب برای بچه دار شدن است و انعطاف پذیری زیادی در کار وجود دارد.

در دایره B اما اوضاع کاملا متفاوت است؛ در این دایره یک شغل تمام وقت است که ریسک بالایی دارد، احتمال آسیب دیدگی و حتی مرگ در آن وجود دارد، ساعات کاری مشخصی ندارد، کثیفی و آشفتگی دارد، قدرت می خواهد، از نظر روحی و جسمی چالش برانگیز است و استرس در آن غوغا می کند.

خب حالا کدام دایره درآمد بهتری دارد؟ زن ها کدام دایره را ترجیح می دهند؟ به نظرمی آید پاسخ همه ما به این پرسش ها یکی باشد. دایره  A انتخاب زنان است، هرچند در دایره B درآمد بیشتری به دست می آید. دستکم برای آمریکایی ها که اینطور است. اگر به هر یک از معیارهای دو دایره نگاهی موشکافانه تر بیندازیم، بهتر متوجه اصل مشکل می شویم.

شغل تمام وقت یا کار پاره وقت؟

میانگین ساعات کاری مردان آمریکایی بیشتر از زنان این کشور است. برای مثال در سال 2013 مردان 39/2 ساعت در هفته کار می کردند، حال آنکه ساعات کاری زنان 31/2 ساعت بود. زنان هم 8 ساعت کمتر از متوسط کار مردان کار می کردند و هم شغل های پاره وقت را به نوع تمام وقت آن ترجیح داده اند. اگر درآمد یک زن و مرد در شرایط کاری کاملا برابر را در آمریکا مقایسه کنید، به عدد 94 درصد می رسید نه 78درصدی که فمنیست ها ادعا می کنند. یعنی زنان در شرایط برابر 94 درصد مردان حقوق می گیرند.

کثیف و آشفته یا تمیز و شیک؟

اگر وقت ناهار در خیابان های شهر قدم بزنید، مردان زیادی را می بینید که با لباس های کثیف و وضعی آشفته در حال ناهار خوردن هستند، اما کمتر پیش می آید زنان را در چنین شرایطی ببینید. کسانی که کارهای تعمیراتی انجام می دهند، جاده درست می کنند یا خرابی های امکانات عمومی را درست می کنند، تقریبا همه مرد هستند.

کار سخت یا شغل آسان؟

اگر نگاهی به شغل هایی بیندازید که نیازمند کار سخت هستند، می بینید بیشتر افراد مشغول در آن کار را مردان تشکیل می دهند. از مهندسی و معماری و ساختمان سازی گرفته تا دانشمندانی که روی مسائل پیچیده تحقیق می کنند، اکثرا مرد هستند. البته زنان زیادی هم هستند که توانایی های خاصی در این شغل ها دارند، اما بحث امروز ما بحث اکثریت است.

ریسک پذیری یا راحت طلبی؟

در اتحادیه اروپا 95 درصد مرگ  ومیرها در محیط کار، سهم مردان است. این آمار در دیگر جاهای دنیا هم کمابیش به همین ترتیب است. ریسک پذیری شغلی بیشتر برای مردان است و کمتر زنی پیدا می شود که شغل پردغدغه، چالش برانگیز و پر از ریسک را به یک شغل آرام ترجیح دهد.

اشتیاق کسب درآمد

این خصلت در مردان به طورذاتی بشتر از زنان است. اساسا مردها خیلی بیشتر از زن ها به دنبال کسب درآمد، پاداش و بهره وری بیشتر هستند. از طرفی مردها خیلی ساده تر از زن ها اگر ببینند به حق شان نمی رسند، کارفرما را تهدید به ترک شغل می کنند. به عبارتی برای مردها، هم اشتیاق به کسب درآمد بیشتر راحت تر است و هم ترک موقعیت شغلی به خاطر حقوق و درآمد، ساده تر انجام می شود.

بنابراین انتشار آمار و ارقام مختلف و گاهی سوزناک درباره شکاف دستمزدی میان زنان و مردان با استفاده از مدل های نه چندان مطمئن آماری و الگوهای اقتصادسنجی باعث می شود اطلاعات دقیقی به دست نیاید. وقتی داده های یک پدیده با استفاده از بزرگنمایی نشان داده شوند، قطعا نه راه حل درستی برای آنها پیدا می شود و نه اصلا اثرگذاری لازم را برای رسیدن به راه حل خواهند داشت.

زنان در سراسر جهان اگر می خواهند به درآمدی متناسب با مردان دست پیدا کنند، نخست باید به خود نگاه کنند. ساده تر اینکه زنان باید در درون خود دنبال دلیل این فاصله ها باشند.