حکایت اشتغال‌زایی بزرگ

صنعت تولید پوشاک به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین خانواده‌های اشتغال در سراسر جهان گروه عمده‌ای از متخصصان و هنرمندان و از همه مهم‌تر صاحبان سرمایه را به خود اختصاص داده است. گروهی در زیرمجموعه‌های طراحی، مواد اولیه و تولید و برخی دیگر در بخش تجارت آن فعالیت دارند اما از آنجا که صنعت پوشاک کاملا وابسته به سلیقه و انتظار متقاضیان است بخش تازه‌ای در صنعت پوشاک خودنمایی کرده که نه‌تنها سرمایه‌گذاران را به خود معطوف کرده، بلکه در بخش خریداران نیز از توجه قابل ملاحظه‌ای برخوردار شده است.

مدتی است تبلیغات یا فروشگاه‌های فروش پوشاک سازگار با محیط‌زیست یا اصطلاحا پوشاک سبز را در گوشه و کنار شهرتان دیده‌اید و گاهی از خود پرسیده‌اید این تولیدات چه تفاوتی دارد با آنچه تاکنون بر تن ما بوده است و چه نیازی به این نوع تولید در بازار داریم؟ شاید در نگاه اول این سوال‌ها کاملا منطقی به نظر بیایند اما از آنجا که حفاظت از محیط‌زیست و همچنین تنوع‌طلبی انسان ایجاب می‌کند لازم است کمی هم به جای توجه به خوراکی‌های ارگانیک به پوشاک سالم و سبز هم توجه داشته باشیم تا علاوه براینکه محیط اطراف خودمان را بیشتر از قبل مورد توجه قرارداده، زمینه اشتغال‌زایی جدیدی در کشورمان ایجاد کرده باشیم.

به‌راستی پوشاک سبز چیست؟ اگر به واقعیت این سوال توجه داشته باشید و کمی از آن بدانید، در می‌یابیم که پوشاک سبز در واقع پوشاکی است که در مراحل تولید آن از هیچ‌گونه مواد اولیه مصنوعی و غیر‌سازگار با محیط‌زیست استفاده نشده باشد یا حداقل تا جای ممکن مواد مصنوعی در آن به‌کار نرفته باشد. از دکمه گرفته تا نخ و رنگ همه و همه باید از طبیعت گرفته شده باشد و بی‌آنکه آن را تهدید کند دوباره به آن بازگردانده شود.

بهروز خیری، مدیر تولید پوشاک تن‌درست ضمن تأکید بر سازگاری پوشاک تولیدی با طبیعت درباره صنف تولید این‌گونه پوشاک در ایران به «فرصت امروز» گفت: پایه اصلی ایجاد این نصف تولید پوشاک خاص بودن است چون در حالت طبیعی درکنار افرادی که ممکن است به الیاف مصنوعی آلرژی داشته باشند هستند افرادی که به دنبال تفاوت باشند.

به گفته خیری اگرچه موضوع حساسیت برخی مصرف‌کنندگان نسبت به پوشاک مصنوعی تقریبا کارکرد پزشکی داشته و زیاد در موضوع صنعتی شدن به آن توجه نبوده است اما از آنجا که به‌طور کلی صنعت مد همواره به‌دنبال تفاوت است امروزه بحث حفاظت از منابع طبیعی و محیط‌زیست در کنار موضوع سلامت انسان دست به دست هم داده تا صنفی تازه‌وارد را در بخش پوشاک به جامعه تولید معرفی کند و با توجه به اطلاعات روزبه‌روز درحال گسترش است.

این فعال صنفی در ادامه به نبود آمار دقیق در این زمینه تأکید کرد و افزود: متأسفانه درباره حجم تولید و نیاز بازار اطلاعات دقیقی در دست نیست چون نه‌تنها به‌طور کلی محصولات این کارگاه‌ها در بخش پوشاک جمع زده می‌شوند بلکه هیچ نهاد یا سازمانی هم نیست که به صورت مستقل در این زمینه اقدام کرده باشد. بنابراین معضل اصلی برای سرمایه‌گذاران نبود آمار و اطلاعات دقیق از این سرمایه‌گذاری است که کاملا براساس دانش شخصی و تجربه سرمایه‌گذار امروز درحال حرکت است.

درحالی که اگر این آمار و اطلاعات به صورت شفاف و دقیق ارائه شوند چه‌بسا زمینه سرمایه‌گذاری‌ برای دیگران مهیا شده و امکانات گسترده‌تری ایجاد شود. مدیرتولید برند  «تن درست» به مواد اولیه مورد استفاده نیز اشاره کرد و گفت: ابتدا شرکت تأسیس شد و برای ورود به بازار دنبال دستیابی به هدف استفاده هرچه بیشتر از مواد طبیعی بود و از پارچه‌های متقال استفاده مناسبی شد و کم‌کم با توجه به شناخت خریداران و استقبالی که از تولیدات شکل گرفت دیگر پارچه‌ها نیز وارد میدان و تولید شد.

فقط به بته‌جقه و ترمه فکر نکردیم

وی در ادامه تصریح کرد: در ذهن اکثر افراد پوشاک الیاف طبیعی ایران صرفا طرح‌های خاصی با پارچه‌های خاصی مثل بته‌جقه یا ترمه بوده اما امروز ما در تولیدی خودمان ثابت کردیم که نه‌تنها این طرح و پارچه بلکه لینن، کتان، پشمی، ابریشمی و بسیاری از پارچه‌ها و طرح‌های مختلف دیگر ایرانی را می‌توان به‌عنوان تن‌‌پوش مورد استفاده قرار داد و از آن کسب‌و‌کاری بسیار مناسب ایجاد کرد.

این فعال صنفی درباره کشش و حجم بازار در زمینه تولیدات پوشاک با الیاف طبیعی تأکید کرد: اگر به روند افزایش تعداد برندهای موجود در بازار که این‌گونه محصولات را تولید می‌کنند خوب توجه داشته باشیم می‌بینیم روند صعودی حضور سرمایه‌گذاران و تولیدکنندگان بیانگر مناسب بودن بازار برای تولید است.

اما آنچه برای بقا در این بازار تولیدکنندگان باید خوب به آن توجه داشته باشند موضوع رعایت اصول و اهداف طبیعی بودن الیاف است چون به دلیل وجود برخی مشکلات جهت تهیه مواد اولیه گروهی از تولیدکنندگان امروز زیاد درباره تأمین مواد اولیه سخت‌گیری نمی‌کنند و با استفاده از مواد مصنوعی سعی در تولید انبوه دارند به‌عنوان مثال درباره دکمه یا نخ دوخت سختگیری نکرده و فقط به پارچه و طرح توجه دارند درحالی که این موضوع می‌تواند در نهایت به ازدست دادن بازار آنها منجر شده و زمینه مشکلات اقتصادی را برای‌شان ایجاد کند چون خریداران و مخاطبان این نوع محصولات کاملا هوشیار و هدفمند خرید می‌کنند.

وی در این زمینه تصریح کرد: امروز خریداران پوشاک با الیاف طبیعی نسبت به اصالت محصولات چه در زمینه طرح و چه در زمینه مواد اولیه کاملا حساس هستند و درصورتی که ببینند محصولات کپی شده از دیگران هستند سعی در انتخاب نمونه‌های دیگری می‌کنند چون همانطور که قبلا نیز اشاره شد این صنف براساس خاص و طبیعی بودن بنا شده است و هرگونه تغییر در این دو اصل می‌تواند نظر خریداران را متفاوت کند.

دنیای مجازی عاملی برای توسعه

بهروز خیری روند توسعه و معرفی تولیدات پوشاک با الیاف طبیعی را در ایجاد فضای کاملا طبیعی و نوستالژیک داخلی دانست و گفت: یکی از راهکارهای بسیار مناسبی که درباره گسترش بازار هدف وجود دارد معرفی تولیدات و محصولات گوناگون با استفاده از امکانات صفر و یک‌های دنیای مجازی است بنابراین شاید بتوان گفت اکنون دنیای مجازی در آینده و توسعه این صنف بسیار مهم و مؤثر است و باید از امتیازات آن خوب استفاده کرد.

وی درباره ایجاد فروشگاه‌های مجازی و سرمایه‌های مورد نیاز آن نیز افزود: به‌طور کلی از آنجا که سبک زندگی بسیاری از ما تغییر کرده و موضوع خریدهای اینترنتی جایگاه‌ بیشتری در زندگی روزمره ما داشته اهمیت استفاده از فروشگاه‌های مجازی برهیچ صنفی پوشیده نیست و صنف تولید پوشاک الیاف طبیعی نیز به دلیل اینکه هنوز فروشگاه‌های گسترده‌ای در سراسر کشور ندارد باید از این امتیاز به خوبی استفاده کند.

مدیر تولید برند  «تن درست» سرمایه مورد نیاز راه‌اندازی این‌گونه فروشگاه‌ها را کاملا مشخص و طبق عرف موجود اعلام و تصریح کرد: به‌طور کلی موضوع ایجاد وبسایت‌های فروش و هزینه‌های آن کاملا مشخص است و نیازی به توضیح آن نیست اما درباره سرمایه مورد نیاز تأمین محصولات این فروشگاه‌ها باید بگویم انبارهای تولید شده هر یک از برندها می‌تواند ویترین این فروشگاه‌ها باشد چون خود تولید‌کننده اقدام به ایجاد فروشگاه اینترنتی کرده و نیازی به سرمایه‌گذاری برای تأمین و نگهداری محصولات در انبار ندارد.

 صادرات بسیار محدود بوده است

خیری موضوع صادرات را تولیدات پوشاک با الیاف طبیعی نوپا دانسته و گفت: هنوز صادرات به معنی واقعی در این صنف صورت نگرفته است و هرچه بوده بیشتر به صورت مسافری و خریدهای جزئی اما با توجه به نزدیکی برخی کشورها مثل جمهوری آذربایجان، اربیل عراق، افغانستان و ارمنستان درخواست ایجاد شعبه‌ زیاد بوده ولی هنوز در این زمینه گام مؤثری برداشته نشده است چون بسیاری از تولیدکنندگان ما توان تولید انبوه و فکر کردن به صادرات را ندارند.

وی درباره تجربه تولید صنعتی محصولات یاد شده در کشورمان تأکید کرد: متأسفانه تاکنون تولیدکنندگان ایرانی در زمینه صنعت تولید پوشاک به صورت صنعتی زیاد مدیریت دقیقی نداشته و گاهی با افزایش تعداد چرخ‌ها و گسترش کارگاه زمینه مشکلات آغاز می‌شود به همین دلیل امکان برنامه‌ریزی گسترده برای صادرات نبوده است.

 این مدیر تولید در صنعت پوشاک معتقد است با توجه به اینکه افزایش تولید و در قالب تولید انبوه می‌تواند نه‌تنها قیمت تمام شده را تحت تأثیر خود قرار داده و قدرت رقابت را برای تولید‌کننده در بازارهای بین‌المللی ایجاد کند بلکه به خریداران این اطمینان را می‌دهد که می‌توانند در صورت موفقیت طرح یا مدلی خاص در آینده نیز از آن مدل داشته باشند چون در تولید اندک این امکان نیست و به قول معروف تولید پشت ندارد.

کارگاه‌های کوچک؛ اشتغال‌زایی انبوه

بهروز خیری درباره ابعاد کارگاه و همچنین ماشین‌آلات مورد نیاز تولید پوشاک با الیاف طبیعی گفت: به‌طور کلی در مورد تولید پوشاک باید بدانیم زنجیره‌ای از تولید در نهایت به محصول نهایی ختم خواهد شد بنابراین اینکه تولید‌کننده خود از صفرتا صد کار را انجام دهد تقریبا محال است. اما درباره تولید پوشاک بیشتر پارچه و مواد اولیه تهیه شده و در بخش دوخت تبدیل خواهد شد. به‌عنوان مثال اگر واقعا کسی قصد حضور در چنین بخشی از تولید را دارد می‌تواند با مدیریتی دقیق اما علمی آن را به بهره‌وری صحیحی برساند.

این فعال صنفی درادامه به اشتغال‌زایی گسترده در صنف پوشاک در حالت کلی اشاره کرد و افزود: در مجموع صنف تولید پوشاک در صحنه بین‌المللی به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین گروه‌های اشتغال از مزرعه تا بازار را به صورت مستقیم و غیر‌مستقیم به خود اختصاص داده است که موضوع تولید پوشاک با الیاف طبیعی نیز در این مجموعه است.

وی تصریح کرد: همانطور که قبلا نیز اشاره شده محصول نهایی در قالب مجموعه‌ای از کارگاه‌های کوچک و بزرگ به دست خریدار می‌رسد به‌عنوان مثال کارگاه بافت، کارگاه رنگرزی، کارگاه برش، کارگاه دوخت و در نهایت فروشگاه همه در راستای تولید به صورت زنجیره مشغول به کار هستند بنابراین می‌توان گفت زنجیره‌ای از تولید وجود دارد که هرکدام گروهی را به خود معطوف کرده‌اند.

***

مشاغل تازه‌ای رونق می‌گیرند

مدیرعامل یکی دیگر از برندهای معتبر تولید‌کننده پوشاک با الیاف طبیعی که نخواست نامش در گزارش ذکر شود به خبرنگار ما گفت: تولید پوشاک با الیاف طبیعی از آنجا که کمتر از یک دهه است وارد بازار تولید کشورمان شده است به سرعت در حال رشد و گسترش است به همین دلیل دور از ذهن نیست اگر بگوییم این صنف با رونق زمینه ایجاد فرصت‌های شغلی نوینی را در بازار کار ایران ایجاد خواهد کرد.

این فعال صنفی در این زمینه افزود: با توجه به اینکه این نوع پوشاک در میان افرادی که پوشاک اسپورت برتن دارند بیشتر مورد استقبال قرار گرفته استفاده از طرح‌ها و رنگ‌های متناسب با آنها لازمه کار شده است بنابراین نخستین شغلی که به سرعت در این نوع تولید پوشاک مورد توجه قرار خواهد گرفت موضوع طراحی است که تا به امروز زیاد مورد استفاده نبوده و بیشتر استفاده از الگوهای مشخص به دلیل سنتی بودن کار میان تولیدکنندگان رونق داشته است.

اما اگر از موضوع طراحی بگذریم تازه به موضوع تبلیغات می‌رسیم، سوژه‌ای که نیازمند عکاسی حرفه‌ای است پس دومین شغلی که در تولید پوشاک با الیاف طبیعی بیشتر از دیگر بخش‌های پوشاک مورد استفاده است، موضوع عکاسی تبلیغاتی برای ایجاد کاتالوگ یا تکمیل وب‌سایت است.

وی بزرگ‌ترین دشمن تولید و رونق این نوع پوشاک را بی‌اعتمادی خریداران دانست و گفت: وقتی صحبت از فروختن اجناس خاص می‌شود خریداران و متقاضیان نیز انتظار دریافت خدماتی متفاوت از آنچه تاکنون بوده را دارند، بنابراین اگر خارج از این قاعده و وعده‌هایی که داده‌ایم گام برداریم بدون تردید اعتماد از دست رفته و مشتریان کمتر وکمتر خواهند شد.

اما در بخش تولید مشکل اصلی درباره هزینه‌های غیراصولی تولید است که هیچ‌کدام در راستای حمایت از تولید نیستند و تنها باعث دست‌وپاگیر شدن تولید می‌شوند. این فعال صنفی موضوع واردات بی‌رویه را برای آینده این صنف زیاد جدی نمی‌داند، چون معتقد است این نوع پوشاک خریداران خاصی داشته و واردات به آن تأثیر چندانی ندارد اما در حالت کلی واردات مهم‌ترین مشکل برای تولیدکنندگان در هر صنف خواهدبود که باید مسئولان آن را متناسب کنترل کنند. 

وی در ادامه افزود: اگر از موضوع تولید کارگاهی در سطح شهرها بگذریم برخی از تولیدکنندگان در شهرک‌های صنعتی با استفاده از امکانات سوله‌های معمول مشغول تولید هستند، براین اساس باید متناسب با آنچه در نظر داریم گام برداریم و به‌طورکلی برای شروع اگر نخواهیم از کارگاه‌های کوچک شهری استفاده و به صورت صنعتی کار را آغاز کنیم باید حدود 700 میلیون تومان پول داشته باشیم.

به گفته این تولید‌کننده هزینه یاد شده شامل خرید مواد اولیه، انواع قیچی، صندلی، میزکار، چرخ خیاطی، اتوهای مخصوص و بسته‌بندی است ولی بخش عمده مربوط به مکان یا همان کارگاه تولیدی است که یا باید به صورت خرید کلی باشد یا به اجاره که در بسیاری از موارد اجاره زیاد صرفه اقتصادی ندارد و به همین دلیل بیشتر کارگاه‌های تولیدی در اماکن کوچک مثل واحدهای مسکونی داخل شهر شکل گرفته و مشغول به کار شده‌اند.

این فعال صنفی تزیین فروشگاه‌ها را یکی از کلیدی‌ترین عوامل در جذب مخاطبان دانسته و گفت: به‌طور کلی از آنجا که بیشتر این نوع پوشاک یادآور سنتی بودن این تولیدات است یکی از سیاست‌های فروش می‌تواند نوع دکوراسیون فروشگاه باشد که به چند عدد مجسمه یا همان مانکن پلاستیکی خلاصه نمی‌شود و باید فروشگاه به‌نوعی طراحی شود که احساس مورد نظر مخاطبان را برای‌شان زنده کند، بنابراین بخش‌های مختلف می‌تواند به فروش لوازم و تجهیزات نوستالژیک ذهنی خریداران اختصاص یابد و در نهایت هنگام مکث و توجه مخاطب پوشاک یاد شده نظرش را جلب کند.