همراه «فرصت امروز» در خیابان بنی هاشم قدم بزنید / حال و هوای پاییز در حوالی بازار وسایل ساختمانی

برای من این طوری بود. میدان ونک سوار ماشین های رسالت شدم. سر بنی هاشم پیاده شدم. یک مسیر کوتاه را زیر آفتاب ظهر پاییز پیاده رفتم و رسیدم به مغازه هایی که فروشندگانش به مردم خیره شده اند. توی ذهنم دنبال استراتژی  مناسب برای صحبت با افرادی که پیش از این هیچ برخوردی با آنها نداشته ام، می گردم.

بیش از آن به این فکر می کردم که هیچ سررشته ای از محصولات موجود در این بازار ندارم. در خیابان بنی هاشم هر آنچه را که به تجهیزات داخلی ساختمان مربوط باشد، خواهید یافت. از سرامیک و کاشی تا هود و گاز رومیزی و وسایل آشپزخانه. به قول یکی از کسبه اینجا سه نوع جنس هست.

یک گروه سرامیک و کاشی دارند، گروهی شیرآلات و وسایل نصب شدنی در حمام، و در نهایت لوازم جانبی آشپزخانه. خب حتماً متوجه شدید که چهره ام تا چه حد به علامت سوال شبیه شده بود. در واقع باید گفت تا حد بسیار زیادی در چنین مواردی معمولاً شنونده ام و به عنوان یک مخاطب غیرمتخصص امکان اظهار نظر دارم. با این حساب و اوضاع واضح و آشکار است که کار آسانی پیش رو ندارم. اگر شما هم مثل من هستید بیایید با هم قدم بزنیم و از این بازار عریض و طویل سر دربیاوریم.

وارد خیابان بنی هاشم که می شوید چهار مغازه کنار هم قرار دارند که شیرآلات می فروشند. بگذارید حالا که هنوز چیزی شروع نشده بگویم که برای تهیه این گزارش به عنوان یک مرد مجبور می شوم ریز و دقیق ویترین ها را تماشا کنم و از قیمت تک تک اجناس سر دربیاورم! همه چیز به شرایط اقتصادی خریدار بستگی دارد. در بازار برای هر سطح توانی محصول وجود دارد.

مثلاً شیر روشویی معمولی که برای طبقه متوسط خیلی هم خوب است از 50 هزار تومان آغاز می شود. قیمت تا بازه 700 هزار تومان متغیر است. در واقع اگر از آن دسته آدم هایی هستید که برایتان مارک ها و برندها خیلی فرقی ندارد کسبه پیشنهاد می کنند که از همین ها بخر خیلی هم خوبه! نکته قابل توجهی که اینجا وجود دارد کیفیت قابل قبول این اجناس و بادوام بودن شان در عین مناسب بودن قیمت هاست.

همین طور که حرف می زدیم رسیدیم سر خیابان قدیری. هوا امروز نسبت به روزهای قبل تمیزتر است و نفس کشیدن کمتر برایمان مشکل ایجاد می کند. سمت چپ خیابان مغازه ای توجهم را جلب می کند. مقابلش می ایستم. مرد قد بلندی با سیبیل ناصرالدین شاهی و پیراهن صورتی بر تن آن ور شیشه با موبایل حرف می زند. مغازه ظاهری مجلل دارد. حس هایی هنگام وارد شدن در درونم به جان هم افتادند که من به آنها توجهی نمی کنم، شما هم توجهی نکنید. بروند پی کارشان.

ایرانی؟ واقعاً! ! !

رنگ های زرد و سبز و نارنجی و قهوه ای، مشکی و سفید به زیبایی در هم آمیخته شده اند و حال انسان را متغیر می کنند. آدم یاد سرویس های بهداشتی در فیلم ها و سریال ها می افتد که خیلی ایده آل به نظر می آیند. فراموش کردم بگویم در خلال درگیری های پشت شیشه پیراهن صورتی به طبقه بالا رفت و وقتی وارد شدم کسی در طبقه پایین نبود.

فضا بیشتر شبیه گالری طراحی شده تا مغازه! دستشویی ها مغرور و باصلابت کناری نشسته اند و اصلاً از شما نمی خواهند که آنها را بخرید. همین طور که با دهان باز خودم را در آینه های زیبا دید می زدم صدای قدم هایی روی پله ها می شنوم و چند ثانیه بعد پیراهن صورتی مقابلم ایستاده و گپ می زنیم. قیمت  سیستم ها از 8 میلیون تومان شروع می شوند و تا آسمان 100 میلیون قد می کشند.

به نظر می رسد ما ایرانی ها عادت کردیم که هر چیز زیبایی خارجی باشد. این گفته اغلب اهالی بازار است. سیبیل روغن خورده پیراهن صورتی موقع پرسیدن این سوال کج می شود و با اخم پاسخ می دهد: نخیر! ایرانی اند، ساخت خودمان هستند.

این محصولات با نام تجاری دلبر، که جان فرسود از او! با بیش از 20 سال سابقه در ایران تولید می شوند و آن طور که آقای کهربایی صاحب فروشگاه توضیح می دهد تابه حال در بیش از 25 استان کشور خانه های مجلل را تجهیز کرده اند. این گروه تولیدکننده در ابتدا با 4 نیروی متخصص و 20 کارگر کار خود را آغاز کردند و به گفته خودشان پس از شش سال تلاش و کسب دانش طراحی، با تولیدکنندگان روز دنیا رقابت می کنند و سالانه 40درصد تولیدات شان را به بازار جهانی صادر می کنند.

هزینه های رهن و اجاره

وقتی با مغازه داران در مورد هزینه های رهن و اجاره صحبت می کنم بی اختیار قیافه ها در هم کشیده می شود. متراژ مغازه ها بین 40 تا 200متر و بعضاً بالاتر در نوسان است. بسته به متراژ مبلغ ودیعه از 10 میلیون تومان آغاز می شود و اجاره هم کمتر از 3 میلیون تومان نیست. بیشتر کسبه از بالا بودن مبلغ اجاره شاکی هستند و معتقدند این موضوع باعث می شود آنها فروش به هر شکل را فدای کیفیت کنند.

با روحی متألم و خاطری پریشان از دلبر جدا شدم. آن طرف تر اما مغازه دیگری دل را می لرزاند. دوباره مراسم پشت شیشه را برگزار کردم و قدم به داخل گذاشتم. اینجا هم بی شباهت به گالری نیست با این تفاوت که ستون وسط مغازه محلی است برای به صف شدن زیباترها. ابعاد آیینه ها و کنسول ها مناسب خانه  من و احتمالا بعضی از شما نیست. یک سری وان جکوزی هم در میان اجناس دیده می شوند.بی آنکه بخواهم به سمت شان کشیده می شوم. مقابل یکی که تقریباً دو و نیم متر طول دارد می ایستم. 12سوراخ کف آن تعبیه شده که مسئول ماساژ دادن نواحی مختلفی از کمر هستند.ما معمولی ها بعد از یک روز سخت کاری در نهایت زیر دوش می نشینیم. تفاوت ره اینجاست. شرکت سام سنگان هم از آن دست تولیدکنندگانی است که برای مشتریان خاص طراحی می کند و حجم بالایی از محصولاتش را صادر می کند.

مسئله ای که تقریباً در میان همه کسبه خیابان بنی هاشم مشترک است گله از ذهنیت ما مشتریان نسبت به بهتر بودن اجناس خارجی است. طبق اعلام وزارت صنعت، معدن و تجارت صنعت کاشی و سرامیک و سرویس های بهداشتی جزو هفت صنعت استراتژیک کشور هستند. تولیدکنندگان ایرانی بسیاری در این حوزه فعالیت می کنند که به گفته خودشان به خاطر برخی سیاست های دولت های قبلی در بازار مسکن با رکود بی سابقه ای مواجه شده اند.

برنامه ریزی برای ساخت چهار میلیون واحد مسکونی و نیمه تمام ماندن آنها، باعث ایجاد فاصله ای شدید میان عرضه و تقاضا در بازار شد. مسکن سازان کاذب وارد بازار شدند و درحالی که بسیاری از خانوارهای ایرانی توان خرید نداشتند، تولید کردند و حالا بازارهای وابسته به بازار مسکن در شرایط بی سابقه ای زیر فشار رکود قرار دارند.

کاشی ها از زاویه نزدیک تر

هیأت مدیره انجمن صنفی تولیدکنندگان کاشی و سرامیک سال گذشته در راستای مدیریت بازار و با استفاده از مطالعات میدانی اعلام کرد که واحدهای تولیدی، 50 درصد از تولیدات خود را کاهش دهند. اگر از دیدن آمار و این لحن رسمی خسته شدید، کمی منتظر باشید الان تمام می شوند. چند سالی هست که ایران نسبت به واردات مواد اولیه بی نیاز شده است اما مسئله ای که فروشندگان را بیش از پیش آزار می دهد، مشابه بسیاری از صنوف دیگر، دست های زمخت قاچاقچیان است؛ عامل اصلی برهم زننده آینده تولید کننده ایرانی! حالا در سال گذشته میزان 112.374.998 متر مربع کاشی و سرامیک به ارزش 421.442.626 میلیون دلار به کشورهای مختلف مثل: عراق، افغانستان، هند و. . . صادر شده است.

در نقطه مقابل 3.185.087 متر مربع به ارزش 8.934.997 میلیون دلار به کشور از مبادی رسمی، بنادر و مناطق آزاد تجاری وارد شده است. فاصله این میزان را هم احتمالا کالای قاچاق پر می کند که آمار دقیقی از آن در دست نیست. از آمار خسته شدید؟ این را هم بگویم که در شش ماهه نخست امسال در کشور 62.130.422 متر مربع به ارزش 169.749.963 میلیون دلار میزان صادرات این صنعت است.

با اسلیمی ها و آبی آرامش

ابتدای خیابان شهید نصیبی فروشگاه یکی از تولیدکنندگان کاشی و سرامیک است. انتظار داشتم گپ کوتاهی داشته باشیم اما فروشنده که دل پردردی داشت، فرصت را مغتنم شمرد. سرامیک و کفپوش ها در متراژ متفاوتی وجود دارند. 60*20 تا 120*60 با طرح های متفاوت که در مقایسه با نمونه خارجی تفاوت چندانی ندارند. قیمت  هم از متری 35 هزار تومان تا 400هزار تومان وجود دارد. پاهایی خسته تر از همیشه اجازه نمی دهد بیش از این خیابان را بالا بروم. آن طرف خیابان بوی کباب ترکی به مشام می رسد.

شما اگر گرسنه هستید یک سری بزنید. چند مغازه بالاتر سوپر مارکت است و حتماً آنجا چیزی متناسب ما پیدا می شود. قبل از آنکه سوار تاکسی شوم یک فروشگاه دیگر نظرم را جلب می کند. حیران و سرگشته با ظاهری آشفته به آن سمت می روم.

کاشی های دست سازی که به سبک و سیاق اسلامی و با طرح های اسلیمی ساخته می شوند، در این فروشگاه عرضه می شود. فروشنده بی حوصله است. اگرچه مرام لوتی گری و خاک کف بازاری دارد. به سوالاتم جواب های کوتاه می دهد و طوری برخورد می کند که زودتر بیرون بروم. من صبوری به خرج دادم و پس از پیگیری های مجدانه ام به گفتن یک جمله بسنده کرد و با دست در خروج را نشانم داد. از بازار گله ندارد و می گوید کار ما هم بحمدالله روبه راه است.

آرامش خاصی در طراحی های اسلامی است و نقوش و خط نستعلیق احساس امنیت را منتقل می کنند. ضمن اینکه طراح حوصله زیادی برای رنگ آمیزی و نقش و نقوش ریز به خرج داده است. رنگ ها اغلب طیف آبی دارند که نمایه هایی از آرامش و راحتی خیال را تداعی می کنند. من اما از مغازه بیرون می آیم و در نخستین تاکسی که جلوی پایم ترمز می کند، به خواب می روم.