تی‌بگ‌های شفابخش

وقتی یک روز پرکار را پشت سر گذاشته و ساعتی هم در ترافیک شهرهای شلوغ سپری کرده‌اید و به خانه می‌آیید شاید تنها نجات‌دهنده از خستگی و سردردتان یک لیوان نوشیدنی داغ باشد که قدری هم کافئین یا خواص شفابخش در خود داشته باشد. نوشیدن انواع چای، دمنوش، قهوه و شکلات در طول روز کمک شایانی به وضعیت سلامت و سرحال بودن بدن‌تان می‌کند، نیازی که اغلب ما ایرانی‌ها آن را با نوشیدن چای برطرف می‌کنیم.

ایران به‌عنوان یکی از کشورهایی که با وجود داشتن آب‌وهوای چهار فصل دارای انواع پوشش‌های گیاهی و انواع گیاهان متفاوت با منشا دارویی است شناخته می‌شود و از قرن‌ها پیش مردم هر منطقه با استفاده از گیاهان بومی منطقه خود بهره‌برداری‌های مختلفی می‌کردند، همچنین استفاده از این گیاهان با اشکالی چون دم کردن، جوشاندن، ترکیب با غذا یا به شکل پودر و ضماد رواج بسیاری داشت، این مسیر سال‌های سال طی شد و برخی گیاهان بی‌خاصیت و کم‌خاصیت از گردونه گیاهان دارویی حذف شد و امروز انواع دمنوش‌ها با خواص دارویی بالا در دسترس عموم است و در همه عطاری‌ها می‌توان به این گیاهان دسترسی پیدا کرد.

اما بحث فرآوری و بسته‌بندی بهداشتی که در چند دهه اخیر مورد توجه عموم قرار گرفته یکی از ملزومات گیاهان دارویی و دمنوش‌ها هم شده است. درخصوص چای، به دلیل مصرف بالا و توجه عموم مردم به این نوشیدنی جریان متفاوت است و در حال حاضر انواع چای‌های طعم‌دار و بدون طعم بر پایه چای سیاه در بازار به اشکال مختلف بسته‌بندی و فرآوری می‌شوند؛ اتفاقی که نیاز است بازار دمنوش‌ها را هم در برگرفته و یک تولید بهداشتی با بسته‌بندی مطمئن داشته باشد. در گزارش امروز قصد داریم شرایط ورود به بازار بسته‌بندی و فرآوری گیاهان دارویی را بررسی کنیم و همچنین میزان سرمایه‌های مورد نیاز برای این کار را از نظر بگذرانیم.

مزایای بی‌شمار سرمایه‌گذاری

فعالیت در این عرصه می‌تواند برای سرمایه‌گذار دارای مزیت‌های بی‌شماری باشد که ازجمله این مزیت‌ها می‌توان به مصرف رو به افزایش این دمنوش‌ها اشاره کرد. درواقع طی چند سال اخیر توجه بسیاری از خانواده‌ها به خواص گیاهان دارویی جلب شده و مصرف خود را در این زمینه افزایش داده‌اند و رونق کار عطاری‌ها هم یکی از مهم‌ترین دلایل برای این مدعاست، به صورتی که امروزه از این دمنوش‌ها در بسیاری از کافه‌ها، رستوران‌ها و منازل برای برخی بیماری‌های خفیف مانند سردردهای روزانه، دل درد یا حتی مسمومیت غذایی و. . . بهره می‌گیرند.

همچنین از دیگر مزیت‌هایی که می‌توان برای این کار به آن اشاره کرد ظرفیت بالا و توان بالقوه کشور در تولید این گیاهان است، در واقع مواد اولیه این کار در کشور ما با قیمت‌های پایین و کیفیت‌های بالا به‌خوبی یافت می‌شود.

به علاوه فرآوری و بسته‌بندی گیاهان دارویی می‌تواند ارزش افزوده بالایی برای آنها چه در بازارهای داخلی و چه بازارهای خارجی بیافریند و در بخش صادرات هم ما پتانسیل‌های بالقوه بالایی داریم و کشورهایی چون ترکیه، آلمان، عراق، ارمنستان و... در حال حاضر بسیاری از گیاهان دارویی کشور ما را خریداری می‌کنند و به دلیل کیفیت بالا و تنوع زیاد این گیاهان دارویی ایرانی، می‌توان با این کار بخشی از بازارهای صادراتی را هم به دست آورد.

دقت و کنترل، شرط اساسی کار

فرآوری و بسته‌بندی گیاهان دارویی در دو بخش بسته‌بندی‌های 500 گرمی و تولید تی‌بگ مورد نظر است که برای هر دو مورد مراحلی باید طی شود، این مراحل شامل جمع‌آوری گیاهان دارویی و انتقال به بخش تولید کارخانه است که در آنجا مواد اولیه سورت شده و همچنین ضدعفونی می‌شوند. سپس به مرحله خشک کردن منتقل شده و برای بسته‌بندی‌های 500 گرمی منتقل می‌شوند اما برای تولید تی‌بگ یک مرحله آسیاب هم باید روی محصول انجام شود و سپس به بسته‌بندی 10 گرمی ارسال شود.

دقت و کنترل کیفیت در تمام مراحل شرط اساسی کار است، درواقع به علت حساسیت این گیاهان به دما و رطوبت، در مرحله ضدعفونی کردن و خشک کردن باید مراقب بود که محصول تغییر رنگ و طعم ندهد و همچنین در بخش سورتینگ باید تمام گیاهان اضافی، سوخته و گل و لای به صورت کامل از مواد اولیه جداسازی شود تا کیفیت محصول نهایی بالا باشد.

اصفهان شروع‌کننده خلاقیت

اصفهان به‌عنوان یکی از شهرهای توریستی کشور همواره خلاقیت‌های بسیاری برای شروع فعالیت‌های تازه به کار می‌گیرد و در این زمینه به‌عنوان یکی از نخستین‌ها گام برداشته و حدود یک سال پیش یک کارخانه تولید دمنوش‌های گیاهی راه‌اندازی کرده است. ایــن واحـــد تــولیــد‌کننــده دمنوش‌های گیاهی در شهرضا واقع است و در زمینی به مساحت 250متر مربع با هزینه‌ای بالغ بر 700میلیون تومان شروع به فعالیت کرده است.

دمنوش‌های گیاهی و میوه‌ای که در این واحد تولید می‌شود شامل چای سبز، گل‌گاوزبان، دارچین، زنجبیل، پونه، نعناع، آویشن، زرشک، به، چای ترش، هل، بابونه، عناب و بهارنارنج است. همچنین کارشناسان این حوزه معتقدند علاوه بر گیاهان فوق می‌توان از شیرین‌بیان، رازیانه، قرقات و ملیس هم بهره‌برداری کرد اما به دلیل مصرف بالای برخی از گیاهان در بین عموم، فعلاً بیشترین تمرکز روی چای سبز، گل‌گاوزبان، چای ترش و بهارنارنج است.

شهرهای بالقوه برای سرمایه‌گذاری

سجاد حسنی، یکی از فعالان عرصه تولید گیاهان دارویی که به صورت سنتی در حال فعالیت است در این خصوص می‌گوید: فرآوری و بسته‌بندی گیاهان دارویی به صورت صنعتی می‌تواند توجیه اقتصادی بالایی داشته باشد که اگرچه نیاز به سرمایه نسبتا بالایی دارد اما می‌توان بازار دست نخورده این عرصه را به‌خوبی به دست آورد.

وی در خصوص شهرهایی که توان بالقوه‌ای برای راه‌اندازی این مجموعه دارند می‌گوید: فعالیت در این عرصه هرچه به منشا این گیاهان نزدیک‌تر باشد اقتصادی‌تر است، درواقع استان‌هایی چون خراسان، همدان، کرمانشاه، لرستان، مازندران و گیلان که حجم و تنوع بالایی از گیاهان دارویی را دارند برای شروع فعالیت پیشنهاد می‌شوند.

سرمایه‌های مورد نیاز

این فعال بازار درخصوص سرمایه‌های مورد نیاز برای این کار می‌گوید: میزان تولید سالانه تعیین می‌کند که شما چقدر سرمایه اولیه نیاز دارید، برای تولید حداقل 30تن محصول نهایی در یک سال ارقام زیر در نظر گرفته می‌شوند. حسنی می‌افزاید: اول از هرچیزی باید زمین مورد نیاز خود را تهیه کنید که این زمین نیاز دارد تا بخش‌هایی چون انبار مواد اولیه، آزمایشگاه، سالن تولید و سالن دپو محصول را داشته باشد، برای راه‌اندازی این مجموعه حداقل فضایی 300 متری در کمینه متراژ نیاز است.

مرحله بعدی مربوط به خرید ماشین‌آلات این کار است که خوشبختانه تمام ماشین‌آلات مورد نیاز این کار در کشور تولید می‌شود و هزینه بالایی هم ندارد. اصلی‌ترین ماشین‌ها شامل دستگاه سورتینگ، دستگاه خشک‌کن، دستگاه آسیاب‌کن و در نهایت دستگاه‌های مربوط به بسته‌بندی است و چون گیاهان خشک هستند و طعم و بوی را به دستگاه‌ها منتقل نمی‌کنند می‌توان از یک خط تولید برای چند نوع گیاه بهره گرفت.

برای خرید این تجهیزات در حدود 200میلیون تومان سرمایه نیاز خواهید داشت. در شروع کار هم حدود 50میلیون تومان برای خرید مواد اولیه نیاز دارید. همچنین در این مجموعه پنج نفر کارگر ساده، یک گیاه‌شناس، یک تکنسین ماشین‌آلات، یک مدیر و یک راننده نیاز خواهید داشت. مجوزهای لازم برای فعالیت هم از سوی وزارت بهداشت و همچنین سازمان صنعت و معدن صادر می‌شوند.

سخن آخر

حسنی در آخر می‌افزاید: خبر خوب برای فعالان بازار و همچنین سرمایه‌گذاران بالقوه این است که خطوط تولید این کار با خط تولید چای‌های تی‌بگ مشابه است و در کارگاه فوق می‌توان هم دمنوش و هم چای تولید کرد، ازاین‌رو اگر نتوانید محصول خود را بازاریابی کنید و مشتری به دست آورید می‌توانید تولید خود را تغییر داده و چای را که عمومیت بیشتر در بین مردم دارد و همیشه مصرف می‌شود فرآوری و بسته‌بندی کنید.