تشت از بام افتاده

حالا که تشت رسوایی از بام فیفا به پایین پرتاب شده و جهانی را مضطرب کرده، خیلی‌ها اتفاق رخ داده برای بالاترین نهاد تصمیم‌گیرنده در ورزش را تئوری برنامه‌ریزی شده‌ای ازسوی مخالفان شخص رییس فیفا می‌دانند و انگیزه این کار را هم انتقام دانسته‌اند و بس؛ انتقام آمریکا و انگلیس، شکست خورده راه میزبانی دو جام‌جهانی اخیر از بلاتر به‌عنوان عامل اصلی این دو انتخاب.

اصل ماجرا

درست یک روزقبل از شروع انتخابات اخیر ریاست فیفا به دلیل آنچه رسوایی‌ها و رشوه‌خواری متعدد شنیده شد، عده زیادی از سران این سازمان دسته‌جمعی به زندان رفتند. پس از یک انتخابات پرسرو صدا و انتخاب مجدد بلاتر به این سمت، دامنه دستگیری‌ها و درگیری‌ها به حدی زیاد شد که رییس انتخاب شده ترجیح داد عطای کار را به لقایش ببخشد و استعفا دهد. دراین شرایط، رییس جدید در انتخاباتی که بین دسامبر 2015 تا مارس 2016 انجام می‌شود به سمت جدید دست می‌یابد وتا آن زمان بلاتر با وجود استعفا، کماکان، سکان هدایت فیفا را در دست خواهد داشت. پای ماموران سازمان امنیتی آمریکا به ماجرا باز شد و عمده دستگیری‌ها توسط آنها صورت گرفت. به هرحال این نخستین بار نیست که فیفا درگیر موضوع فساد و تبانی می‌شود.

انتخاب میزبان با رشوه

طبق گزارش «دیلی میل»، فیفا نخستین بار سال 2006 زیر سوال رفت؛ زمانی که به زعم مسئولان این نشریه میزبانان جام‌ملت‌های آسیا و اروپا با پرداخت رشوه نظر بلاتر را جلب کردند. این ماجرا تا قبل از افشای گسترده فساد‌های اخیرمورد توجه قرار نگرفت؛ درست مانند گزارش افشاگرانه «یو اس‌ای تودی» و سایر روزنامه‌ها و مجلات معتبر در سال 2008.

پول دادن به قصد پست گرفتن

طبق گزارش یو اس‌ای تودی، سران فیفا برای حضور درجایگاه فعلی‌شان پول زیادی به پای بلاتر ریختند تا نظر او را جلب کنند. مثلاً شخصی به نام «میشل زن روفینن»که زمانی نایب رییس فیفا هم بود رشوه 5 میلیون یورویی به فیفا پرداخته بود تا در این سازمان مشغول به کار شود. داستان تعداد دیگری ازاعضای بلندپایه فیفا هم بهتر ازاین نبود. سرانجام این خرده‌فسادها با یک اتفاق بزرگ درجریان میزبانی جام‌جهانی 2006 روی پرده آمد؛ اتفاقی به نام دزدیدن میزبانی جام‌جهانی 2006 از آفریقای‌جنوبی و اعطای آن به آلمان با یک فریب بزرگ.

تطمیع نماینده کونکاکاف

در جریان رای‌گیری برای انتخاب میزبان جام‌جهانی 2006، نماینده کونکاکاف تطمیع شدو درشرایطی که ازابتدا قرار بود به آفریقای جنوبی رأی دهد، ناگهان تغییر موضع داد. درنهایت درپایان یکی ازنزدیک‌ترین رای‌گیری‌ها برای انتخاب میزبان جام‌جهانی، همان یک رأی سرازیر شده به سمت آلمان توسط نماینده تطمیع شده کونکاکاف، روند را عوض کرد وآلمان میزبان جام‌جهانی شد! آفریقای‌جنوبی چهار سال بعد، شاید تنها از سر دلسوزی و اجبار میزبان شد!

سایر میزبانی‌های پر زد و بند

علاوه بر جام‌جهانی2006، چند میزبانی دیگرهم آلوده به تبانی بوده است. درجریان تحقیقات اخیرپلیس فدرال آمریکا ثابت شده جام‌جهانی 1998 با زد و بند و ارتشا از مراکش گرفته و به فرانسه داده شده؛ همان فرانسه‌ای که یک پای داستان تبانی دیگری بود. وقتی تیری‌آنری با دست، پاس گل صعود تیمش درپایان برگشت پلی‌آف جام‌جهانی 2010 را ارسال کرد، جمهوری ایرلند پروژه شکایت از داوری و فیفا را کلید زد اما بلاتر و رفقایش تصمیم گرفتند با پرداخت مبلغی تحت عنوان کمک به گسترش فوتبال، طرف شاکی را راضی کنند. این اقدام نوعی حق‌السکوت بود و برافتخارات فیفا افزود!

ماجرای قطری

چهار سال قبل بالاخره به شکل گسترده و بی‌هیچ پرده‌پوشی خاصی، فساد فیفا روی جلد نشریات و خروجی روزنامه‌ها قرار گرفت. بن‌همام، رییس قطری کنفدراسیون آسیا به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین متهمان پرونده رشوه‌خواری جای دفاعی برای خود باقی نگذاشت و به خاطر اقدامات درخشانش، برای همیشه از پست اجرایی درفوتبال دنیا محروم شد. درست بعد از این اتفاق، فیفا رسوایی کم‌سابقه‌ای را تجربه کرد؛ به خاطرمدل انتخاب روسیه و قطربه‌عنوان میزبان‌های جام‌جهانی 2018 و 2022. درحالی‌که انگلیس و استرالیا، دیگر مدعیان میزبانی جام‌جهانی 2018بودند، روسیه این عنوان را ربود و آمریکا هم درمیزبانی جام‌جهانی 2022 از قطر شکست خورد.

هرچند تحقیقات متعاقب ثابت کرد قطر و روسیه با ارتشا و پرداخت رشوه به سران فیفا میزبانی را ربودند اما به هر دلیلی، پرونده خیلی سطحی باز نگه داشته شد و روسیه و قطرحتی پس از استعفای بلاتر از ریاست فیفا هم میزبان دو جام‌جهانی باقی ماندند. دنیا این میزبانی را پذیرفته؛ بدون اینکه به تبعات فاجعه رخ داده برای کارگران مسئول تجهیز استادیوم‌های قطر پرداخته شود و از بیگاری از آنها، سطح نامطلوب زندگی‌شان، اجبار به انجام کارهای بسیار سخت، محبوس شدن در منطقه‌ای خاص و البته مرگ و میر رو به افزایش این افراد به خاطر سطح پر خطر کار، سخنی بیش از چند زمزمه به میان آید.

کمک‌هایی از شرق آسیا

در این بین، کشورهای جنوب شرق آسیا با حضور گسترده در جریان تبانی‌ها، سود زیادی نصیب فیفا کرده‌اند. چگونه؟ سندیکای شرط‌‌‌بندی در کشورهایی مثل مالزی و اندونزی آن قدر قدرت دارند که سالانه میلیون‌ها یورو گردش مالی از طریق تعیین نتایج فوتبال در نقاط مختلف ایجاد می‌کنند. یک بار هم نشده که فیفا به شکل جدی مقابل این جریان بایستد! این سندیکا به لیگ‌قهرمانان هم نفوذ کرده و یکی از مسابقات لیون در دور پایانی مرحله گروهی لیگ‌قهرمانان به شکل واضحی آلوده به تبانی بود. سندیکای بین‌المللی شرط‌‌بندی در شرق آسیا یکی از اصلی‌ترین اهداف رییس بعدی فیفا خواهد بود؛ نه به خاطر کمک به سازمان بلکه به قصد تلاش برای از بین بردن آن و ایجاد فضای سالم در فوتبال.