تبلیغ کالا در شبکه‌های ماهواره‌ای «غیر مجاز» ممنوع است، در مجازها چطور؟

مسئولان بارها اعلام کرده‌اند صاحبان مشاغل و اصناف نباید تبلیغات خود را به شبکه‌های تلویزیونی غیر‌مجاز بسپارند، ولی آنان تاکنون مشخص نکرده‌اند شبکه‌های ماهواره‌ای مجاز، کدام شبکه‌ها هستند. اکنون با اعلام اینکه شبکه‌های مجاز ماهواره‌ای اخیر از جمله ایرانیان، ‌ای‌سی‌سی و پرشین تی وی مجددا لغو مجوز شده‌اند، سردرگمی فعالان اقتصادی که می‌خواهند کالاها و خدمات خود را تبلیغ کنند، بیشتر شده است.

با این وجود، پلیس همچنان می‌گوید تبلیغات کالاها از طریق شبکه‌های ماهواره‌ای غیرمجاز باعث تضعیف نظام و ضربه‌زدن به اقتصاد کشور می‌شود، زیرا این شبکه‌ها به همین دلیل راه‌اندازی شده‌اند. برای همین، مردم کالاهای خود را از شبکه‌های غیر‌مجاز ماهواره تبلیغ نکنند.

چندی پیش، وزارت فرهنگ و ارشاد اعلام کرده بود هر تبلیغی در ماهواره‌ها ممنوع است. مسئولان این وزارتخانه تاکید کرده بودند انجام هر گونه تبلیغات در شبکه‌های ماهواره‌ای بر خلاف قوانین جاری کشور است. مدیران وزارت ارشاد می‌گویند مردم به جای تبلیغات در ماهواره‌ها  بهتر است به سمت‌وسوی تبلیغ در تلویزیون رسمی کشور و مطبوعات داخلی بروند. آنها از قابل اعتماد بودن رسانه ملی، رسانه‌های مکتوب، آگهی‌نامه‌ها و تبلیغات محیطی مجاز صحبت می‌کنند.

قانون چه می‌گوید؟

25 تیر ماه سال 1385 معاون اول وقت رئیس‌جمهور طی بخشنامه‌ای اعلام کرد: «فعالیت‌های تمامی شبکه‌های تلویزیونی فارسی ‌زبان مستقر در خارج از کشور که در فضای کشور برنامه پخش می‌کنند براساس قوانین و مقررات جمهوری اسلامی ایران غیر‌مجاز است بنابراین انجام هر نوع مصاحبه، ارسال خبر و «سفارش آگهی» به شبکه‌های یاده شده، ممنوع بوده و لازم است از انجام هرگونه اقدام در این زمینه خودداری شود.»

با این وجود، مجلس تاکنون قانونی برای منع تبلیغ در شبکه‌های ماهواره‌ای تصویب نکرده است. تنها در ماده 10 قانون ممنوعیت به‌کارگیری تجهیزات دریافت از ماهواره مصوب سال 74، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، مجاز شده‌اند به تناسب مسئولیت‌های خود دستورالعمل‌هایی را برای تعیین آگهی‌های تبلیغاتی غیر‌مجاز تدوین و بنابر حوزه صلاحیت خود رأسا و به‌طور جداگانه به ناشرین، مطبوعات و بنگاه‌های تبلیغاتی و همچنین واحدهای داخلی و تابع خود ابلاغ کنند.

با توجه به اینکه وزارت فرهنگ و ارشاد و صداوسیما برای واحدهای داخلی و تابع خود، مجاز به صدور دستورالعمل شده‌اند، مشخص نیست به جز «معاند بودن شبکه‌های ماهواره‌ای فارسی زبان» مستمسک قانونی برای جلوگیری از پخش تبلیغات چیست.

ماهواره، ارزان‌تر از تلویزیون رسمی

واقعیت این است که تبلیغات تلویزیون‌های ماهواره‌ای، بسیار ارزان‌تر از تلویزیون رسمی کشور تمام می‌شود. گفته می‌شود هزینه تبلیغات در شبکه‌های ماهواره‌ای که به‌دلیل پخش موزیک و فیلم، نفوذ مناسبی در میان مردم یافته‌اند، روزانه 30 هزار تومان برای چهار یا پنج نوبت پخش در روز تعیین شده است، در حالی که تعرفه پخش تبلیغات در صداوسیما چندین برابر این مبلغ است.

از سوی دیگر، دیده شده بسیاری از داروها و کالاهای تبلیغ شده در ماهواره، فاقد استاندارد لازم و به تعبیری بیماری‌زا هستند.

پزشکان متخصص می‌گویند استفاده از داروهای ماهواره‌ای که برای ترک اعتیاد، رژیم‌های زیبایی، لاغری و مشکلات جنسی تبلیغ می‌شود، ضرر و زیان‌های فراوانی به دنبال دارد. دیوانگی، اعتیاد، مشکلات غدد و عوارض دیگر از جمله تبعات استفاده از این داروهاست.

با این وجود، هنوز دستورالعمل خاصی برای تبلیغات ماهواره‌ای به واحدهای تولیدی ابلاغ نشده و مشخص نیست شبکه‌های مجاز ماهواره‌ای برای دادن تبلیغ کالا و خدمات، کدام تلویزیون‌ها هستند.

کارشناس حقوق