بیکاری همکار پیری!

بسیاری از زنان و مردانی که بازنشسته شده و به‌اصطلاح خانه‌نشین شده‌اند هنوز برای بیکار بودن هم ازنظر جسمی و هم روحی بسیار جوان هستند. ازیک‌طرف با بیشتر شدن طول عمر انسان‌ها و ازطرف دیگر ازدیاد جمعیت زمین و استفاده از تکنولوژی به‌جای نیروی انسانی، تقریباً همه مردم دنیا به‌نوعی با مشکل پیدا کردن شغل در جوانی و بازنشستگی‌های زودهنگام در میانسالی روبه‌رو می‌شوند. ثابت‌شده که با بیکارشدن ناگهانی و کاهش فعالیت فکری و بدنی فرآیند پیری سرعت می‌گیرد. بعضی ازافرادفعال میانسال بعد از بازنشستگی و باکم شدن ناگهانی مسئولیت و فعالیت‌های ذهنی و بدنی و معاشرت‌های روزانه، دچار افسردگی می‌شوند و تا پایان عمر با این بیماری دست‌وپنجه نرم می‌کنند.

امروزه، میانسال‌های بازنشسته سرحال و پرانرژی هستند، اطلاعات و تجربه‌های آنها به‌روز است و ازنظر اجتماعی و اقتصادی هنوز می‌توانند برای خانواده و اجتماع مفید باشند. بسیاری بعد از بازنشستگی، با توجه به تجربه و توانایی خود به شغل‌های نیمه‌وقت یا خدمات مشاوره مشغول می‌شوند. گروهی بعد از بازنشستگی فرصت خوبی برای اجرای ایده‌های خوداشتغالی پیداکرده و برای خودشان کسب‌وکار تازه‌ای را شروع می‌کنند. در واقع با ادامه فعالیت در اجتماع، هم امکان پیدا شدن کاری مناسب بیشتر خواهد بود و هم از بروز بیماری‌هایی مثل آلزایمر و افسردگی می‌توان جلوگیری کرد یا روند آنها را به تأخیر انداخت.

بیشتر از مشکل مالی و جسمی، نداشتن فعالیت اجتماعی و حس مفید نبودن، می‌تواند به بازنشسته میانسال آسیب برساند. برای دور نشدن از فعالیت‌های اجتماعی، می‌توان خدماتی را برای دیگران مجانی انجام داد. در هر شهری خانواده‌های جوانی هستند که وضعیت مالی آنها اجازه نمی‌دهد فرزند خود را مثلا به کلاس موسیقی یا زبان بفرستند. در هر محله‌ای افراد بازنشسته‌ زیادی هستند که در موسیقی یا نقاشی و نجاری یا یک‌زبان خارجی ماهرند و وقت آزاد هم فراوان دارند. چند ساعت در هفته وقت برای آموزش به بچه‌ها یا یک‌باردرهفته در یک مؤسسه خیریه حسابداری کردن، بیشتر ازآنچه به نظر می‌آید می‌تواند جلوی روند پیری و فرسودگی زودرس را بگیرد. بعضی مشکل نداشتن فضای کافی یا مشکل رفت‌وآمد را برای کار کردن خود بهانه می‌کنند. امروز می‌توان با کمک اینترنت، کلاس یا دوره‌های آموزشی یا خدمات مشاوره را به‌صورت آنلاین و از راه دور برقرار کرد.

بسیاری از افراد جامعه به علت تنهایی به کمک دیگران نیاز دارند و گروه زیادی آمادگی پذیرش مسئولیت یا کمک کردن به دیگران را دارند اما متأسفانه فقط در دایره اقوام و فامیل و دوستان خود، به دنبال فرد متقاضی کمک گشته و اگر مثلاً نوه ندارند، حاضر نیستند نقش پدربزرگ بچه‌ای غیر‌از نوه خود را قبول کنند و با این اشتباه فرصت بسیار خوب و شانس بزرگی را از خود و دیگران می‌گیرند.

دوران میانسالی و بازنشستگی آخرین فرصت برنامه‌ریزی و آماده شدن برای رویارویی با دوران سالخوردگی و پیدا کردن راه‌حل برای مشکلات مخصوص این دوران است. برای مثال شاید بهتر باشد به خانه‌ای کوچک‌تر یا نزدیک‌تر به یکی از بچه‌ها جابه‌جا شد و مبلغی پول نقد را به‌صورت پس‌انداز برای ایام سالخوردگی نگه داشت. گاهی افراد به‌خصوص بعد از بازنشستگی آنقدربه حل مشکلات مالی زندگی بچه‌های خود مشغول می‌شوند که فراموش می‌کنند، هزینه اصلی و بزرگ خانواده در واقع، دوران سالخوردگی یا ازکارافتادگی خود آن‌هاست. دورانی که هزینه‌های مراقبت یا درمان طولانی یا مخارج پیش‌بینی‌نشده فراوانی را همراه خواهد آورد. 

معمولاً حقوق بازنشستگی به‌تنهایی کافی نیست و باید برای مخارج احتمالی مبلغی پس‌انداز یا بیمه تکمیلی مناسبی داشت. هر فرد بالغ و سالمی وظیفه دارد به فکرتامین مخارج دوران سالخوردگی خود باشد تا در ایام زمستان زندگی خود بارمالی اضافه‌ای روی دوش اطرافیان یا بستگان خود نگذارد.

* روزنامه نگار و جهانگرد