بخش خصوصی بعد از دولت دست به دامان مجلس شد

بخش خصوصی در حوزه ساخت تجهیزات صنعت نفت بارها از دولت کمک خواسته است اما به دلیل بی‌نتیجه بودن برای حل مشکلات مالی و بازگشایی ال‌سی این بار به مجلس پناه برده است تا مجلس با تصویب ضوابط جدید بدنه کارفرمایی نفت و بخش بانکی را به تعامل با سازندگان داخلی وادار کند. وزارت نفت قول‌هایی را که به بخش خصوصی در حمایت از ساخت تجهیزات داخلی داده، تاکنون عملیاتی نکرده است. به‌طوری‌که این بخش برای پیشرفت خود به ال‌سی‌های بانکی نیاز دارد اما هنوز هیچ بانکی حاضر به حمایت از این صنعت نشده است. رضا خیامیان، رییس هیات داوری انجمن سازندگان صنعت نفت با اشاره به برخی مشکلات نظام بانکداری برای ساخت داخل، ‌اعلام کرده است: «باید شرایط به‌گونه‌ای فراهم شود که به محض درخواست سازندگان برای آنها ال‌سی بانکی باز شود تا بتوانند از تسهیلات موردنظر استفاده کنند، متاسفانه شرکت‌های ایرانی به ال‌سی دسترسی ندارند.»

با ایجاد تحریم‌ها دسترسی شرکت‌ها برای استفاده از ال‌سی‌های خارجی محدود شد و تنها امید بخش خصوصی بانک‌های داخلی بودند اما به دلیل برخی از اتفاقات بانک‌ها تصمیم گرفتند که از پرداخت ال‌سی به بخش خصوصی خودداری کنند. از سویی با تمامی مشکلات موجود در نظام بانکی وزارت نفت نیز هیچ‌گاه حاضر نشده است تا حمایت‌های لازم را داشته باشد. این در حالی‌است که تولیدکنندگان صنعت نفت برای موفقیت بیشتر در ساخت تجهیزات به ال‌سی‌های بانکی نیاز دارند.

حمایت در برابر حمایت

رضا پدیدار، عضو اتاق تهران و رییس انجمن سازندگان صنعت نفت در این زمینه با اشاره به اینکه سازندگان داخلی از ظرفیت‌های ال‌سی‌های ریالی محروم هستند، به «فرصت امروز» می‌گوید: «بخش خصوصی در بیانیه‌ای از وزارت نفت و وزیر نفت حمایت لازم را کرده است و انتظار دارد که وزیر نیز برای توسعه بخش خصوصی پیشگام شود.» وی با اشاره به اینکه در اعمال قانون در صنعت نفت با تنوع سلیقه مواجه هستیم و تصمیم‌گیری‌ها بازدارنده است، می‌افزاید: «اعتبار اسنادی یا ال‌سی از مکانیزم اعتبار‌بخشی در صنعت نفت است. باید با توسعه سیاسی توسعه فضای کسب‌و‌کار در کشور فراهم شود و لازمه آن حمایت‌های بانکی در قالب ال‌سی‌های ریالی و دلاری است.»

پدیدار با بیان اینکه سرفصل‌های حل مشکلات سازندگان با بدنه کارفرمایی حوزه نفت را عنوان کردیم، می‌گوید: «در بدنه اجرایی وزارت نفت ضعف مدیریتی وجود دارد. گرچه وزیر نفت اختیار مسائل مالی کشوری را ندارد اما می‌تواند در بخش ال‌سی ریالی به بخش خصوصی کمک کند. با این وجود برای حل مشکلات مالی با کمیسیون انرژی مجلس موارد را مطرح کردیم تا با تصویب ضوابط جدید بدنه کارفرمایی نفت و بخش بانکی را به تعامل با سازندگان داخلی وادار کند.»

سازندگان صنعت نفت با همه این مشکلات منتظر اقدام وزارت نفت نشدند و جلسات کارشناسی با بانک‌ها و موسسات مالی داشتند اما براساس گفته نمایندگان بخش خصوصی در این صنعت این موارد منتج به همکاری میان بخش خصوصی صنعت نفت با بانک‌ها نشده است. این در حالی‌است که در دنیا وقتی شرکتی با بخش دولتی وارد تعامل می‌شود و قراردادی را منعقد می‌کند، بانک‌ها حمایت‌های لازم را دارند. پدیدار در این باره می‌گوید: «متاسفانه در کشور ما با وجود قرارداد با بخش دولتی بانک‌ها حمایت لازم را ندارند و ریسک‌پذیر نیستند. سیستم بانکی و دولتی برای بخش خصوصی اعتبار قائل نیست و ارزیابی مناسبی از توانمندی‌های بخش خصوصی در بخش‌های مختلف فنی و مهندسی و تولیدی ندارند و همچنان ساختار خشک مقررات بانکی را مدنظر دارند.»

رفع 70 درصد مشکلات پروژه‌های متوقف شده نفتی

بهرام بارانی، از فعالان بخش‌خصوصی و رییس کمیسیون استاندارد انجمن پیمانکاران صنعت نفت در این باره به «فرصت امروز» می‌گوید: «به‌عنوان تولید‌کننده کمپرسور تنها برای تهیه برخی از مواد اولیه‌ای كه در ایران تولید نمی‌شود به دلار نیاز دارد. سازندگان داخلی بیشتر از اینكه به دلار نیاز داشته باشند نیازمند بازگشایی ال‌سی‌های ریالی هستند. پیشنهاد بازگشایی ال‌سی ریالی برای امكان حضور موثر در بازار هدف یعنی صنعت نفت و گاز یكی از مهم‌ترین ابزارهای توسعه بهرمندی از توان داخلی به‌دلیل كمبود نقدینگی در بازار به‌شمار می‌آید كه پیشنهاد عملیاتی شدن آن را انجمن استصنا طی تعیین كارگروه و برگزاری جلسات متعدد جهت تسهیل تامین نیازهای صنعت نفت توسط تولیدکنندگان داخلی از دولت گذشته آغاز شده و همچنان ادامه دارد، اما تاکنون نتیجه‌بخش نبوده است و در این زمینه یعنی عملیاتی شدن این مهم با مشکل جدی مواجه هستیم.»

وی می‌افزاید: «در برآوردهای انجام شده به‌طور متوسط ٦٠ درصد كالا و تجهیزات مورد نیاز صنعت نفت در داخل ساخته می‌شود و امكان ساخت و احداث برخی از پروژه‌ها مانند توسعه میادین، احداث پالایشگاه نفت و گاز، نمك‌زدایی و یونیت بهره‌برداری، تولید، جمع‌آوری، انتقال و تزریق گاز در ایران امكان‌پذیر است.» وی با اشاره به اینکه بارها از وزارت نفت خواسته‌ایم تا جلسات مشترکی با موسسات بانکی، ‌سازندگان تجهیزات نفت و بیمه‌ها برگزار کند، می‌افزاید: «این درخواست هیچ‌گاه عملیاتی نشده است. با بازگشایی ال‌سی ریالی مشکلات بیش از 70 درصد از پروژه‌های متوقف شده صنعت نفت حل خواهد شد زیرا سازنده داخلی وجود دارد اما حمایت‌های بانکی صورت نمی‌گیرد.» رییس کمیسیون استاندارد انجمن پیمانکاران صنعت نفت با تاکید بر اینکه بخش خصوصی آمادگی ایجاد کنسرسیوم را برای قراردادهای BOT دارد، می‌گوید: «سازندگان داخلی توانمند هستند و لزومی وجود ندارد که وزارت نفت به دنبال قراردادهای خارجی باشد تنها کافی است در بازگشایی ال‌سی ریالی در کنار این بخش باشد.»