بیژن بید آباد، استاد دانشگاه و اقتصاددان در گفت و گو با «فرصت امروز»: / بازار سرمایه به ثبات می‌رسد

بیژن بید آباد، استاد دانشگاه و اقتصاددان در پی اعلام بیانیه توافق هسته‌ای ایران و گروه 1+5، در گفت‌وگو با «فرصت امروز» گفت: در جهان امروز کشورها نمی‌توانند مرزهای خود را محدود کنند و دیوار بلندی میان خود و جامعه بین‌المللی بکشند. تجربه تاریخی قرن گذشته نشان داد که کشورهایی نظیر شوروی سابق، چین و کوبا که دیوارهای بلندی میان خود و جامعه بین‌المللی برقرار کرده بودند، نتوانستند موفق باشند و در نهایت مجبور شدند این دیوارها را برداشته و تعامل جدیدی با کشورهای مختلف جهان آغاز کنند.

شرایط ایران نیز از لحاظ تاریخی در همین روند قرار دارد. مسلما اتفاقاتی که در سه و نیم دهه پیش به وقوع پیوسته باید در مقطعی تغییر یابد و این تغییر به معنای ورود مجدد ایران به صحنه روابط بین‌المللی سازنده و مثبت است. مذاکرات 1+5 نمادی مسالمت‌آمیز از همین روند است و حتی اگر در این مذاکرات تعویقی هم اتفاق بیفتد به دلیل جبر تاریخی و تکاملی این روند مقطعی، مجددا ایران دیوارهای میان خود و کشورهای دیگر را کوتاه خواهد کرد یا به طور کلی از بین خواهد برد.

وی در خصوص تاثیر انجام توافق هسته‌ای بربازار سرمایه و اقتصاد ایران اظهار کرد: این وضعیت از لحاظ اقتصادی می‌تواند به مفهوم تبادل آزاد کالا و سرمایه تلقی شود. هر چند در ایران ارتباطات بین‌المللی در ارتباط با تجارت کالا و خدمات و سرمایه یا محدود شده یا به گروه‌های خاص تعلق داشته است ولی شرایط باز بین‌المللی که به وقوع خواهد پیوست اجازه نخواهد داد که این انحصارات تجارت در ایران و محدودیت‌های جا به جایی سرمایه بین ایران و سایر کشور‌ها به همین منوال باقی بماند.

وی ادامه داد: دولت فعلی چنانچه توانایی آن را داشته باشد که با برخورد سیاست‌گذاری، به‌گونه‌ای عمل کند که انحصاراتی را که در نزد گروه‌های ذی‌نفع است بشکند، متعاقبا وصول بهتر این روند را تسهیل خواهد کرد، در غیر‌این صورت مدت زمان بیشتری طول خواهد کشید تا روابط صحیح و سالم تجاری و سرمایه بین ایران و جامعه بین‌المللی واقع شود. در هر صورت اگر این فضا فراهم شود کارایی بازار‌های سرمایه و تولید در ایران به‌شدت افزایش خواهد یافت زیرا در اثر مبادله و جا‌به‌جایی سرمایه و ورود سرمایه‌های خارجی کشور عملا هزینه و بهای تمام شده تولید کالا‌ها و خدمات تنزل یافته و رقابت داخلی و خارجی تحقق می‌یابد. این امر به دنبال خود مجموعه‌ای از تحولات را همراه خواهد داشت که همه این تحولات در مجموع منتج به افزایش رفاه عمومی می‌شود.

آنچه که مدنظر فعالان بازار‌های سرمایه و بورس است یا واسطه‌های بازار ارز به آن می‌اندیشند استفاده از نوسانات کوتاه‌مدت در تغییر ارزش سهام و نرخ ارز است. باید این موضوع را اذعان داشت که در درجه اول طی سه و نیم دهه گذشته ایران با شوک‌های بسیار زیادی مقابله کرده است. وقتی شوک‌ها متعدد شود واکنش اقتصادی به آنها نیز کم خواهد شد و این موضوع در همین رابطه است که توافق ایران و گروه 1+5 سبب نمی‌شود که تحولات قیمتی وسیعی در بدو امر حاصل شود.

هرچند با توافق باید شاهد تغییرات قابل توجهی در نرخ‌های ارز و قیمت سهام باشیم، ولی با توجه به اینکه قیمت‌ها را شرایط کلی اقتصادی و بازار تعیین می‌کند، نسبت‌های پول داخلی به خارجی معین‌کننده نرخ ارز و همچنین قیمت‌های نسبی داخلی و خارجی تعیین‌کننده جریانات تجارت خارجی است و موضوع اخیر منتج از شرایط و روابط تولید در کشور است، می‌توان انتظار داشت پس از مدت کوتاهی مجددا تغییرات نرخ ارز و سهام روند با ثبات خویش را با توجه به متغیر‌های حقیقی بخش اقتصاد پیش گیرد.