انتقال 16 میلیارد مترمکعب گاز از دریای خزر

افزایش روزافزون اهمیت تنوع‌بخشی به منابع تامین انرژی برای اروپا به تنش‌های موجود میان اتحادیه اروپا و روسیه تبدیل شده است. جو مورفی، نایب رییس شرکت BP می‌گوید: ‌انتظار ما این است که گاز تولید شده از میدان گازی شاه دنیز به سالانه 16 میلیارد مترمکعب رسیده و انرژی مورد نیاز میلیون‌ها مصرف‌کننده در گرجستان، ترکیه، یونان و ایتالیا را تامین کند. naturalgaseurope.com با مورفی گفت‌وگویی حول و حوش توسعه میدان بزرگ گازی شاه دنیز و کریدور گاز جنوبی انجام داده که می‌خوانید.

***

خط لوله گازی کریدور جنوبی بدون شک یک پروژه عظیم است که منابع و اقدامات بسیار زیادی برای محقق شدن آن لازم است. اهمیت این پروژه برای کشورهایی که در آن مشارکت دارند و همچنین اروپا به چه اندازه است؟

کریدور گاز جنوبی بزرگ‌ترین پروژه در حوزه انرژی در جهان به شمار می‌رود. این پروژه از اهمیت بسیار زیادی برای اروپا و کشورهای میزبان این خط لوله برخوردار است. انتظار ما این است که گاز تولید شده از میدان گازی شاه دنیز به سالانه 16 میلیارد مترمکعب رسیده و انرژی مورد نیاز میلیون‌ها مصرف‌کننده در گرجستان، ترکیه، یونان و ایتالیا را تامین کند. این میزان گاز نیاز هر پایتختی را که در نزدیکی این خط لوله قرار دارد تامین خواهد کرد. در این میان شش میلیارد مترمکعب از این گاز به ترکیه اختصاص خواهد یافت و 10 میلیارد مترمکعب دیگر آن به اروپا صادر خواهد شد که از این 10 میلیارد مترمکعب 9 میلیارد آن به ایتالیا و یک میلیارد مترمکعب دیگر نیز مشترکا به یونان و بلغارستان فروخته شده است.

با توجه به کاهش یافتن تولید گاز در اروپا این پروژه گازی یک منبع جدید انرژی قابل اطمینان، امن و پایدار را برای کشورهای اروپایی به ارمغان می‌آورد. این خط لوله برای نخستین‌بار منابع گازی موجود در دریای خزر را به بازارهای گاز اروپا متصل می‌کند. انتظار ما این است که با ایجاد شدن فرصت‌های جدید جهت افزایش تولید گاز در آذربایجان و افزایش توانایی کریدور گاز جنوبی این خط لوله بتواند منابع گازی موجود در دریای خزر را نه‌تنها برای یونان، بلغارستان، آلبانی و ایتالیا، بلکه به بخش‌های دیگر جنوب‌شرق و مرکز اروپا نیز انتقال دهد. طبق برآوردهای انجام شده این پروژه به 45 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری نیاز داشته و هزاران شغل جدید در کشورهای میزبان این خط لوله ایجاد خواهد کرد.

پروژه کریدور گاز جنوبی چه منافعی برای آذربایجان به همراه خواهد داشت؟

افزایش تولید گاز نقش آذربایجان را به‌عنوان یکی از تولید‌کنندگان اصلی گاز در منطقه برجسته خواهد کرد. این پروژه موجب افزایش درآمدهای آذربایجان شده و این کشور مالک تجهیزات استخراج گاز در دریا و خشکی خواهد شد که همگی این تاسیسات و تجهیزات مطابق با استانداردهای روز دنیا ساخته خواهد شد. احداث این خط لوله از جهت آماده‌سازی زیرساخت‌های لازم برای آذربایجان جهت صدور گاز از اهمیت بالایی برخوردار است. اما مهم‌ترین نفع باکو از این پروژه مطرح شدن آن به‌عنوان یک منبع تامین انرژی قابل اعتماد و پایدار برای اروپا خواهد بود. همچنین انتظار می‌رود که میدان گازی شاه دنیز در مرحله ساخت‌و‌ساز خود هزاران شغل برای افراد محلی ایجاد کند. هم‌اکنون 9500 نفر مشغول به کار در این پروژه هستند که 90 درصد از این افراد اهل آذربایجان ‌اند.

تاثیر وضعیت فعلی بازارهای نفت و روند نزولی قیمت نفت روی پروژه کریدور گاز جنوبی چگونه خواهد بود؟ چنانچه وضعیت فعلی قیمت نفت برای مدتی ادامه داشته باشد پروژه مذکور از این وضعیت تاثیر خواهد پذیرفت یا خیر؟

بازار انرژی مثل یک موج بلند است. بدون شک چرخه قیمت نفت بر تصمیمات بلند‌مدت در این صنعت تاثیر خواهد گذاشت. گازی که قرار است از میدان گازی شاه دنیز استخراج شود با انعقاد قراردادهای طولانی‌مدت به فروش رسیده است. پروژه‌های ما در آذربایجان بلند‌مدت بوده و از اهمیت زیادی برای ما و جمهوری آذربایجان برخوردار است. ما در BP به تحقق این پروژه متعهد بوده و قصد داریم تا از طریق احداث این خط لوله استراتژیک بازار جدیدی را برای منابع گازی دریای خزر ایجاد کنیم. در حال حاضر نیز عملیات حفاری و ساخت‌و‌ساز این پروژه در حال پیشرفت است.

تا چه حد به اتمام به‌موقع این پروژه و انتقال گاز دریای خزر به اروپا در سال 2020 خوشبین هستید؟

هم‌اکنون بخش‌های مختلف و متعددی از این پروژه مشغول انجام بوده و تمام فعالیت‌های صورت گرفته براساس جدول زمان‌بندی بوده است. با‌توجه به روند موجود انتظار ما این است که در نیمه نخست سال 2018 نخستین محموله گازی به اروپا رسیده و در سال 2020 این خط لوله به بهره‌برداری نهایی برسد. تاکنون عملیات حفاری هفت چاه از 26 چاهی که در میدان گازی موردنظر باید حفر شود با موفقیت به اتمام رسیده و توسعه و ساخت تجهیزات طبق برنامه پیش می‌رود و با توجه به ساخت‌و‌سازهای صورت گرفته توسط آذربایجان تجهیزات زیر دریا و همچنین خط لوله در حال شکل گرفتن است.

وضعیت ساخت‌و‌ساز در بخش‌های دیگر پروژه که به شرکت BP مربوط می‌شود به چه شکل است؟ تاکنون چه مقدار هزینه کرده‌اید؟ و میزان پیشرفت شما چقدر بوده است؟

بخش‌هایی از پروژه که مسئولیت آن برعهده BP بوده از پیشرفت بسیار خوبی برخوردار بوده است. در مورد هزینه‌ها از ابتدای سال 2014 تاکنون 10 میلیارد دلار در بخش‌های مهندسی و ساخت‌و‌ساز به این پروژه اختصاص داده شده است. تنها در آذربایجان 9500 نفر در بخش ساخت‌و‌ساز مربوط به این پروژه مشغول به کار هستند.

علاوه بر پیمانکاری پروژه کریدور گاز جنوبی نقشی که BP در تحقق کل پروژه ایفا خواهد کرد، چگونه خواهد بود؟

BP به همراه SOCAR به‌نوعی در حال رهبری پروژه کریدور گاز جنوبی هستند. ما از اینکه توانسته‌ایم روابط بسیار خوب و مستحکمی را با آذربایجان و منطقه ایجاد کنیم بسیار خرسندیم و قصد داریم تا به روابط کاری موفق خود با شرکت SOCAR ادامه دهیم. ما به ادامه توسعه نیروی کار محلی و ایجاد یک مشارکت مثبت اقتصادی و اجتماعی کاملا متعهدیم. 

به نظر شما توافق اخیر روسیه و ترکیه برای احداث یک خط لوله انتقال گاز تا چه حد روی پروژه کریدور گاز جنوبی تاثیر‌گذار خواهد بود؟

در حال حاضر اولویت ما اتمام به‌موقع پروژه بهره‌برداری از میدان گازی شاه دنیز است. پروژه کریدور گاز جنوبی در حال حاضر و پیش از اتمام آن مشتریان خود را شناخته و گازی که قرار است از طریق این پروژه به اروپا انتقال یابد، پیش‌تر از طریق قراردادهای بلند‌مدت به فروش رسیده و مشخصه دیگر آن انتقال گاز دریای خزر به بازارهای اروپا است. ضمن اینکه دولت ترکیه اخیرا دوباره تعهد خود را به تحقق پروژه مذکور تایید کرده است.

سازمان‌ها و گروه‌های مشورتی نظیر شورای مشورتی SCG که اخیرا در باکو نشست داشتند تا چه اندازه می‌توانند مفید باشند؟

با توجه به مقیاس این پروژه و پیچیدگی‌های موجود ما روی حمایت‌های دولت‌های میزبان به منظور حل و فصل مشکلات و موانع حساب ویژه‌ای باز می‌کنیم. ما به هیچ عنوان پیچیدگی‌های موجود در این پروژه و چالش‌های پیش‌رو را دست کم نخواهیم گرفت زیرا این چالش‌ها در طی سال‌های آینده و درحین انجام پروژه نیاز به مدیریت شدن دارند. تعداد زیادی از سهامداران هستند که باید رضایت خاطر آنان فراهم شود. همچنین هفت کشور در این پروژه صاحب منافعی هستند که هر کدام از آنها دارای لایه‌های محلی، ملی و منطقه‌ای هستند. 11 شرکت در بخش‌های مختلف این پروژه سهم داشته و همچنین 11 خریدار گاز در این بین حضور دارند که حجم قابل توجهی از گاز تولید شده از طریق این میدان گازی را باید به دست مصرف‌کنندگان خود برسانند.