هزینه سنگین برگزیت برای اقتصاد بریتانیا / ماجرای یک جدایی

شارل دوگل، رئیس جمهور فقید فرانسه، انگلستان را اسب تروای آمریكا در اروپا خوانده بود؛ اسب تروایی که تا کمتر از یک سال دیگر از قلمرو اتحادیه اروپا به طور رسمی خارج می شود. در 23 ژوئن سال 2016 بود که مردم بریتانیا در یک همه پرسی شرکت کردند و به خروج از اتحادیه اروپا رأی دادند؛ رویدادی که به برگزیت معروف شده و ریشه زبانی آن به ترکیب دو کلمه بریتانیا (Britain) و خروج (Exit) برمی گردد. گرچه پیش از این نیز وقتی بحث خروج یونان از اتحادیه اروپا به دلیل بحران اقتصادی این کشور داغ بود، کلمه گرگزیت (ترکیب Greece و Exit) رایج شده بود.

اما این اولین بار نیست که موضوع عضویت در اتحادیه اروپا به معرض رأی مردم در بریتانیا گذاشته شده است. نخستین بار در سال ۱۹۷۳ بود که مردم بریتانیا در یک همه پرسی به عضویت در اتحادیه اقتصادی اروپا رأی دادند. با این حال، از همه پرسی سال ۱۹۷۳ تا همه پرسی ژوئن سال ۲۰۱۶ که مردم بریتانیا به جدایی از اتحادیه اروپا رأی دادند، کمتر از نیم قرن فاصله است؛ گذاری تاریخی که هویت بریتانیا را در کشاکش دو همه پرسی به نمایش می گذارد و این سؤال را مطرح می کند که چگونه بریتانیا در این فراز ۴۳ساله به تصمیم جدایی رسید؟

ماجرای یک خروج

حامیان خروج از اتحادیه اروپا معتقدند از سال ۱۹۷۳ که بریتانیا به اتحادیه اروپا پیوست، بیشتر از 40 سال گذشته و مردم بریتانیا این حق را دارند که دوباره نظرشان را در این باره بیان کنند. آنها معتقدند اتحادیه اروپا تغییر کرده و اختیار زندگی روزمره مردم را از آنها گرفته است. حامیان خروج می گویند اتحادیه اروپا خاصیتی برای بریتانیا ندارد جز آنکه با قوانین دست وپاگیر جلوی رشد اقتصاد را می گیرد. آنها معتقدند در ازای میلیاردها پوندی که به عنوان حق عضویت پرداخت می شود، چیزی در مقابل به بریتانیا نمی رسد. این مهم ترین انگیزه خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا و همچنین بزرگ ترین مانع پیوستن بسیاری از کشورهای اروپایی ازجمله نروژ به اتحادیه اروپایی است. همچنین دغدغه دیگر حامیان خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا، بحث مهاجرت است. آنها می خواهند بریتانیا خود کنترل مرزهایش را به عهده بگیرد و درنتیجه افراد کمتری برای کار به این کشور بیایند.

در عین حال، اتحادیه اروپا نهادی شامل 28 کشور اروپایی است که وضعیت یک دولت را ندارد، اما از یک منطقه تجاری آزاد فراتر رفته و بزرگ ترین اقتصاد جهان محسوب می شود. این اتحادیه، تجربه ای از نوعی حاکمیت مشترک است، یعنی یکی از مهم ترین مسائل مورد بحث در بریتانیا. به عبارت بهتر، یکی از اصول اساسی اتحادیه اروپا، «جابه جایی آزاد» است، به طوری که اگر کسی بخواهد از کشوری به یک کشور دیگر برود، ویزا نمی خواهد. اما حامیان برگزیت با ایده «نزدیکی بیشتر اعضا» مخالفند و می گویند این ایده نهایتاً به «ایالات متحده اروپا» می انجامد.

پیامدهای اقتصادی برگزیت

با اینکه نزدیک به دو سال از همه پرسی برگزیت می گذرد و بریتانیا تا چندی دیگر رسماً مستقل از اتحادیه اروپا می شود، اما به نظر می رسد که تبعات و پیامدهای اقتصادی برگزیت هنوز برای مردم بریتانیا آشکار نشده است. تازه ترین گزارش ها نشان می دهد که از زمان رأی به ترک اتحادیه اروپا، هر هفته 440 میلیون پوند به اقتصاد انگلستان خسارت وارد شده است.

به گزارش بیزینس اینسایدر، نتایج تحقیقات مؤسسه «مرکز اصلاحات اروپایی» نشان می دهد که اقتصاد انگلستان اکنون 2.1 درصد کوچک تر از زمانی است که رأی به ترک اتحادیه اروپا داد. افزایش هزینه های استقراض در کنار رشد ضعیف باعث شده تا دولت انگلستان مجبور شود هر سال 23 میلیارد پوند بیشتر استقراض کند. این بدان معناست که برگزیت برای اقتصاد انگلستان هفته ای 440 میلیون پوند هزینه داشته است که بسیار بیشتر از سهم پرداختی این کشور به بودجه اروپایی است. در واقع، دو سال پس از برگزاری رفراندوم سال 2016 مشخص شده که رأی به خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا ضربه شدیدی به اقتصاد انگلستان زده است.

مؤسسه «مرکز اصلاحات اروپایی» که از نهادهای ناظر بر بودجه و یک مؤسسه مستقل آماری است، همچنین پیش بینی کرده که برگزیت باعث افزایش کسری بودجه و بدهی دولت انگلستان شود و درنهایت این دولت را مجبور خواهد کرد تا در بلندمدت مالیات ها را افزایش دهد یا از مخارج خود بکاهد. به گفته این مؤسسه، برگزیت باعث کاهش مبادلات تجاری، سرمایه گذاری و مهاجرت در انگلستان می شود و این بر کاهش درآمدهای مالیاتی انگلستان نیز مؤثر خواهد بود.

همچنین چندی قبل بود که رئیس بانک مرکزی انگلستان فاش کرد که برگزیت ۴۰ میلیارد پوند به اقتصاد این کشور خسارت زده است. مارک کارنی که از مخالفان برگزیت به شمار می رود در کمیته دارایی مجلس عوام انگلیس اعلام کرد که رشد اقتصادی امروز انگلیس نزدیک به ۲ درصد از دوران پیش از برگزاری همه پرسی برگزیت کاهش یافته است. این در حالی است که به گفته کارنی، بانک مرکزی و دولت انگلستان مشوق های قابل توجهی را در جهت کاهش شوک ناشی از خروج از اتحادیه اروپا هزینه کرده است، اما با این وجود، اقتصاد انگلستان ضعیف تر از پیش بینی های پیش از برگزاری همه پرسی برگزیت عمل کرده است.

همچنین صندوق بین المللی پول (IMF) نیز در تازه ترین گزارشش پیش بینی کرده است که عملکرد اقتصادی انگلستان به دلیل خروج از اتحادیه اروپا، طی دو سال آینده نسبت به سایر کشورهای عمده اروپایی ضعیف تر خواهد بود.

اسب تروای اتحادیه اروپا

اگرچه کمتر از یک سال تا روز برگزیت باقی مانده است، اما به نظر می رسد بخش زیادی از مردم بریتانیا همچنان منتقد این جدایی و مخالف خروج این اسب تروا هستند؛ نکته ای که همه پرسی شکننده ۲۳ ژوئن نیز نشان می دهد و در حالی ۱۷ میلیون نفر موافق خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا بودند که ۱۶ میلیون نفر نیز رأی مخالف دادند. همچنین بررسی نتیجه همه پرسی در جغرافیای بریتانیا نشان می دهد که اگر مردم اسکاتلند و ایرلند شمالی موافق باقی ماندن در اتحادیه اروپا بودند و به آن رأی دادند، انگلیسی ها و ولزی ها اما رای شان خروج از اتحادیه اروپا بوده است.

بر اساس این گزارش، ۶۲ درصد اسکاتلندی ها خواهان باقی ماندن در اتحادیه اروپا بوده اند، اما ۳۸ درصد خواهان جدایی بودند. در ولز نیز ۴۸٫۳ درصد خواهان باقی م اندن در اتحادیه اروپا و ۵۱٫۷ درصد خواهان جدایی بودند. در ایرلند شمالی ۵۵٫۷ درصد رأی به باقی ماندن دادند و ۴۴٫۳ درصد رأی به جدایی. در لندن نیز بیشترین رأی به ماندن در اتحادیه اروپا اختصاص داشته است.

با این همه، جهان در سال ۲۰۱۸ در آشفتگی عجیبی به سر می برد. از یک سو، دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا از توافق آب وهوایی پاریس و همین طور برجام خارج می شود، بیانیه پایانی سران جی۷ را امضا نمی کند، جنگ تعرفه ای علیه دوستان قدیمی به راه می اندازد و از سوی دیگر، اتحادیه اروپا جدا از تبعات سخت این جنگ تجاری، هرچه به پایان سال نزدیک می شود، برگزیت را پیش روی خود می بیند.

در پایان، به نظر می رسد که هرچه بریتانیا از برگزیت خوشحال است، اتحادیه اروپا از این جدایی، سخت هراسان و نگران است، چراکه از بدو تولد اتحادیه اروپا تاکنون شاید برگزیت سهمگین ترین بحرانی است که این نهاد ۶۰ ساله را به مخاطره انداخته است؛ رخدادی سیاسی که تبعات اقتصادی بسیاری هم برای اروپا و هم بریتانیا دارد و زنگ خطر را برای دومینوی خروج و فروپاشی اتحادیه اروپا به صدا درخواهد آورد.

ارتباط با نویسنده: Ivankaramazof@yahoo.com