نظر کارشناسان پیرامون تهدیدات اخیر کشورهای عضو اتحادیه عرب علیه ایران / سرمایه گذاری، ابزار دفاعی در برابر تهدیدها

روابط ایران و عربستان همواره دچار نوسانات زیادی بوده است. با این همه در زمان سلطنت پهلوی به دلیل نزدیکی ایران به ایالات متحده و دوستی با اسرائیل، عربستان هم کاری به کار همسایه خود نداشت.

سایت نشنال اینترست در این خصوص می نویسد: بعد از انقلاب بود که به دلیل روی کار آمدن دولتی با شعارهای مذهبی در ایران، اختلاف میان ریاض وهابی نشین با تهران شیعه نشین بیشتر و بیشتر شد. خاندان سعود اعتقاد داشتند که ایران می رود تا تبدیل به قدرتی مطلق در منطقه شود. جنگ میان ایران و عراق که با حمله صدام حسین به ایران آغاز شد در حقیقت هدیه ای برای خاندان سعود بود.

با این حال سایه تهدیدات برخی کشورها پس از جنگ تحمیلی نیز ادامه داشت، پس ازتهدیدات نظامی سال 1390 از سوی کشور عربستان علیه ایران در سال جاری نیز برخی شائبه ها پیرامون جنگ از سوی این کشور قوت گرفت. اینکه سایه جنگ چه تبعات اقتصادی برای ایران در بر خواهد داشت و باوجود تمام امیدواری ایرانیان به آینده اقتصادی پس از برجام سایه این تهدیدات تا چه اندازه در جذب سرمایه گذار داخلی و بیشتر خارجی تأثیر گذار خواهد بود سوالی است که در پاسخ به آن با کارشناسان و اقتصاددانان بخش خصوصی به بحث پرداخته ایم.

بخشی از تجار و بازرگانان داخلی در این خصوص معتقدند که سایه تهدیدات با توجه به توان بالای نظامی ایران نمی تواند تأثیری در آینده تعاملات و دستاوردهای اقتصادی ایران داشته باشد و برخی دیگر نیز بر این باورند که جذب سرمایه های ایرانیان خارج ازکشور که  همواره خواستاربازگشت به ایران هستند بزرگ ترین ابزار اقتصادی در برابرهرگونه تهدید اقتصادی است.

***

سید عبدالغفار نجفی شوشتری:

ما سرمایه گذاران ایرانی را فراموش کرده ایم

سید عبدالغفارنجفی شوشتری، عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی رشت و ایران است. او همچنین عضو خانه صنعت و از اعضای اسبق کمیسیون گردشگری اتاق ایران نیز بوده است. شوشتری در خصوص تأثیر تهدیدات کشورهای عربی و حمایت اسراییل از تهدیدات اخیر مطرح شده توسط این کشور معتقد است که این تهدیدات به دلیل مراودات اندک اقتصادی بین دو کشور بی نتیجه خواهد بود اما در جذب سرمایه گذار خارجی تاثیر گذار خواهد بود. او از جذب سرمایه های سرمایه گذاران ایرانی خارج از کشور به عنوان یک راهکار استراتژیک یاد می کند.

از نظر شما تهدیدات اخیر مطرح شده توسط کشورهای عربی درخصوص حمله به ایران و حمایت اسراییل از این موضوع تا چه اندازه در جذب سرمایه گذار خارجی تأثیر گذار خواهد بود. آیا این تهدیدات می تواند برای اقتصاد ایران تبعاتی داشته باشد؟

باید در این خصوص به سابقه فعالیت های اقتصادی بین ایران و کشورهای عربی اشاره کرد. از آنجایی که بین این دو کشور مراودات اقتصادی چندانی برقرار نبوده، از این رو این کشورها و تهدیدات شان هیچ وقت نمی تواند ما را دچار مشکل کند. شاید از نظر امنیتی یا سیاسی و همچنین جذب سرمایه بی تأثیر نباشد اما باید در نظر داشت به هر اندازه که ایران مراودات تجاری یا اقتصادی و سیاسی خوبی با سایر همسایگان داشته باشد باعث بالا رفتن میزان ضریب امنیت اقتصادی و اجتماعی کشور و بالا رفتن تمایلات ایران جهت مشارکت های اقتصادی بیشتر برای کشور خواهد شد.

آیا تهدیدات کشورهای عربی یا حمایت اسراییل، ادامه سرمایه گذاری سرمایه گذاران خارجی را تحت تأثیر قرار خواهد داد؟

باید توجه داشت که این تشنج ها بی تأثیر نیست و اثرگذارخواهد بود، کما اینکه عملاً درجذب سرمایه گذار موفق عمل نکردیم و باوجود موفقیت برجام و حضور سرمایه گذاران خارجی در ایران برای جذب سرمایه گذاران موفقیت چندانی حاصل نکردیم. می توان گفت درهیچ کدام شان به نتیجه نرسیدیم. گویا همه منتظرند قوانین امنیت اجتماعی و سیاسی ما به تصویب برسد تا اجازه ورود به مراحل اقتصادی را داشته باشند.

در حال حاضر کدام کشورها برای سرمایه گذاری به ایران آمده اند و کدام کشورها موفق به سرمایه گذاری شده اند؟

هنوز هیچ کشوری برای سرمایه گذاری در ایران اقدامی نکرده است. به عبارتی تاکنون هیچ کشوری عملاً وارد بحث سرمایه گذاری مستقیم در ایران نشده است. هر چند در این خصوص از نظر من تقدم با خود سرمایه گذاران ایرانی خارج از کشور است و متأسفانه ما سرمایه گذاران ایرانی  مقیم خارج کشور را دست کم می گیریم. این در حالی است که  نظام و مسئولان ما سرمایه و توان این قشر سرمایه گذاران ایرانی خارج از کشور را دست کم می گیرند و حتی این مهم به سرمایه گذاران فعلی که در مملکت با این بحران جان می کنند و کار می کنند نیز تسری یافته است و این قشر نیز اصلاً مورد توجه نیست.

گویا دولت ایران آنها را فراموش کرده است لذا اگر به این مسئله توجه شود و نسبت به جذب سرمایه خود ایرانیان مقیم خارج که به واقع سرمایه های خیلی بالایی دارند اقدام شود و آنها به سمت مملکت خودشان سرازیر شوند که آرزوی قلبی آنان نیز بازگشت به ایران است، مطمئناً مملکت تحول بزرگی را تجربه خواهد کرد.

از نظر من اول باید کشور نسبت به جذب سرمایه گذاران ایرانی خارج از کشور اقدام کند تا سرمایه گذار خارجی جسارت ریسک کردن داشته باشد و بخواهد برای ورود به ایران اقدام کند. این در حالی است که سرمایه های ما در ایران یک عمر است که تبدیل به کارخانه شده، حال آنکه یا اصلاً بازدهی مناسب را نداشته یا بازدهی آن اندک بوده است و چه بسا بیشتر درگیر مسائل تحریم یا انتقال وجه، رکود، تورم و از این قبیل مسائل بوده است.

گویا واقعاً کسی تمایلی برای دیدن ما و این مشکلات ندارد، حتی خود وزارت صنایع که به اصطلاح متولی صنعت و تولید است ما را فراموش کرده است لذا تا به سرمایه های داخل کشور بیش از این پرداخته نشود هیچ اتفاقی نمی افتد.

با توجه به فعالیت شما در کمیسیون گردشگری آیا درآمدهای این بخش متاثر از این تهدیدات خواهد بود یا خیر؟

در خصوص تأثیر این بخش از تهدیدات در جذب توریست یا گردشگر خارجی و منابع مالی حاصل از آن نیز باید گفت اماکن مذهبی ایران از جمله اماکن توریست پذیر ایران هستند. افرادی که اعتقاد دارد می آیند و فکر نمی کنم اعتقادات مردم را بتوان با فرمان کنترل کرد یا جلوی آن را گرفت لذا شاید تعداد این قبیل مسافرت های مذهبی در کشور کم شود اما به یقین قطع نخواهد شد.

من 53 سال است که در صنعت کار می کنم، اهل خرمشهر هستم و با کشورهای عربی از بچگی ارتباط داشته ام. می دانم که آنها مانند مردم کشور خودمان اعتقادات خاصی دارند. ما به شهرهای زیارتی نجف و کربلا می رویم و زیارت می کنیم. آنها هم با ما فرقی نمی کنند با این تفاوت که در حال حاضر اقتصاد این قبیل کشورها را ما رونق می دهیم تا اینکه آنها اقتصاد ما را رونق دهند. آنها نیز از این مسئله نگرانند که اگر اتفاقی بیفتد اقتصاد آنها نیز متاثر از این رویدادها خواهد شد لذا ضروری است  در ادامه با مذاکرات و حل این قبیل تهدیدات از مشکلات آتی جلوگیری کرد.

***

دکتر ناصر بیگی:

ایران می تواند اتحاد کشورهای عربی را بی اثر کند

دکتر ناصر بیگی، عضو هیأت نمایندگان اتاق بازرگانی اراک است. او در خصوص تأثیر تهدیدات کشورهای عربی و اعلام حمایت رژیم صهیونیستی از این مهم معتقد است که تهدیدات کشورهای عربی تأثیر چندانی در اقتصاد کشور نخواهد داشت. او بر این باور است که در حال حاضر کشورهای اروپایی و آمریکایی بیشتر به دنبال کسب بازار امن در خاورمیانه هستند که ایران از این خصوصیات لازم برخوردار است، لذا ایران می تواند در این شرایط نسبت به اخذ اعتماد و اطمینان بازارهای اروپایی و آمریکایی بیش از بیش متمرکز بشود.

از نظر شما به عنوان فعال اقتصادی و عضو اتاق بازرگانی تهدیدات اخیر مطرح شده چه تبعات اقتصادی برای ایران در برخواهد داشت؟

تهدید امنیتى كشورهاى عربى در كنار اسرائیل، گرچه بى اثر بر اقتصاد ایران نیست، اما آنچنان تأثیر چشمگیر و مؤثرى بر اقتصاد ایران نخواهد داشت، آنچه مسلم است تأثیرات شگرف سیاست هاى اقتصادى امریكا و اروپاییان در آینده بر اقتصاد ایران است که باید آن را بیشتر تعقیب کرد.

بنده معتقدم با توجه به روابط حاكم بر اقتصاد بین الملل از یك طرف و نیاز دو قطب اروپا و آمریكا به ایران از سوى دیگر به عنوان امن ترین منطقه در خاورمیانه جهت رونق اقتصاد و رشد و توسعه فضای كسب و کار و همچنین تجارت جهانى و به ویژه در این مقطع از زمان، تمامی این نکات کنار یکدیگر می تواند تأثیرات اندك آثار اتحاد شوم عرب ها را نیز وتو كند.

از طرفى طبعا امریكاییان از ترس روس ها و نزدیكى بیشتر اقتصاد آنها به ایران، همچنین براى تثبیت قیمت نفت و انرژى و. . . نیازمند آرامش بیشتر در اقتصاد ایران هستند، از این رو هر گونه اقدام در راستای توسعه این کشور را نه فقط مضر ندانسته، که مفید هم تلقى می كنند.

در نتیجه تصور نمی كنم این اتحاد نامیمون و ضمنا كاذب و تصنعى، تأثیرى بر جذب سرمایه گذاران اروپایی به ایران داشته باشد. اما طبعا مانورهاى غیرضرور امنیتى و بعضى از نمایش هاى نظامى داخلى، ممكن است به عنوان خودتحریمى، تأثیرات منفى بیشترى بر توسعه اقتصادى میهن اسلامى داشته باشد.

***

سیدبهادر احرامیان:

تهدیدات  در اقتصاد ایران بی تأثیر است

سیدبهادر احرامیان، عضو کمیسیون معدن و صنایع اتاق بازرگانی تهران است. او درخصوص تهدیدات اخیر برخی کشورهای عربی و حمایت رژیم صهیونیستی از این مهم معتقد است که بازار ایران مراودات تجاری یا اقتصادی عمده ای با کشورهای عربی ندارد، از این رو هرگونه تهدید نظامی از سوی این کشورها در آینده تعاملات اقتصادی و تجاری ایران نقشی نخواهد داشت.

نظر شما پیرامون تهدیدات اخیر مطرح شده توسط کشورهای عربی با حمایت رژیم صهیونیستی و حمله نظامی به ایران چیست؟ آیا این قبیل تهدیدات می تواند تأثیر یا تبعاتی در اقتصاد کشور داشته باشد؟

این بحث کشورهای عربی و تهدیدات آنها هنوز خیلی جدی مطرح نیست و از نظر من آنان نیز نمی توانند کاری بکنند چراکه بخش عمده مبادلات ما با کشورهایی است که تابع اتحادیه اروپا هستند. درخصوص چالش های امنیتی مطرح شده نیز نگاه ما از آنجایی که بیشتر به اتحادیه اروپاست نمی تواند اقتصاد ایران را تحت تأثیر قرار دهد.

از سوی دیگر چالش های امنیتی که کشورهای عربی یا حوزه خلیج فارس مطرح می کنند، بیشتر مسائل منطقه ای است و در شرایط اقتصادی و محیط کسب و کار ما شاید آنقدر اثرگذار نباشد و لازم است بیشترین توجه ما معطوف به اروپا و تحولات آن بخش دنیا باشد.

 یعنی شما می فرمایید این تهدیداتی که در حال حاضر عنوان می شود هیچ تأثیری در جذب سرمایه گذار خارجی نیز نخواهد داشت؟  

شخصاً فکر می کنم آن بخشی که مربوط به کشورهای عربی است نمی تواند تأثیر گذار باشد چراکه در بخش های عرب نشین اگر ما مایل به جذب سرمایه گذار این بخش ها باشیم بیشتر شامل کشورهای شیعه نشین مثل لبنان و کویت و بخشی از امارات می شود که آنها نیز از نظر دینی به ما نزدیکی دارند و این افراد نیز تحت تأثیر سیاست های دولت شان معمولاً قرار نمی گیرند. مابقی نیز اساساً خیلی بازار و پتانسیل خوبی برای ما ندارند که بود یا نبودشان تأثیری داشته باشد. 

آیا این قبیل تهدیدات می تواند تبعات اقتصادی داخلی و خارجی برای ما داشته باشد؟  

عرض کردم خیلی مؤثر نیستند، کشورهای عربی در تعیین کیفیت فضای کسب و کار کشور ما تأثیرگذار نیستند. لذا ضروری است ما نیز توجه مان را معطوف به اتحادیه اروپا کنیم.

آیا بخش معدن متاثر از این موضوع خواهد بود؟

در بخش معدن، کشورهای عربی حضور پررنگی ندارند. کشور چین یا چند کشور آسیایی و اتحادیه اروپا جزو بازار معدن محسوب می شوند که در بحث سرمایه گذاری تحت تأثیر این حرف ها قرار نمی گیرند.