مدیریت اقتصادی چریکی

ثبات از ویژگی های مهم هر اقتصاد پویاست. مهار تورم نیز از ابزارهای ثبات بخشی است اما ثبات در هر کشور به چه صورت تعریف می شود؟ باید بپذیریم سیاست های اقتصادی اجرا شده در ایران بهینه شده نبوده و این عدم بهینه سازی، خسارت های فراوانی را به بخش های مختلف کشور وارد ساخته که البته هنوز دیر نشده است!

دعواهای سیاسی و جنگ های قدرت که معمولا به جای منافع ملی، منافع حزبی و گروهی را مدنظر دارند، بزرگ ترین مانع برای ثبات اقتصادی کشور محسوب می شود که در این دعواها، عمدتا نه متخصصان به کار گرفته می شوند و نه دیده می شوند. تنها در حادثه تلخ پلاسکو، ۱۵۰میلیارد تومان پوشاک سوخت! و با توجه به گردش مالی 10هزار میلیارد تومانی پوشاک در شب عید، بیش از پیش اهمیت تولید و نقش آن در اقتصاد یک کشور احساس می شود.

تولیدکنندگان مسکن در حال ورشکستگی هستند و آرام آرام ابعاد هولناک مدیریت غیرتخصصی بیش از پیش خود را نشان می دهد. خبر خوب اینکه هنوز دیر نشده و ماشین اقتصاد را می توانیم از مسیر سنگلاخ که انتهایش مشخص نیست به مسیر اصلی برگردانیم و شاه کلید حل مسائل اقتصادی کشور، به کارگیری حرفه ای متخصصان و صاحب نظران حرفه ای اقتصاد و بازار ایران به شکلی است است که در ادامه عرض می شود.

توجه داشته باشیم بهینه سازی، بسیار تخصصی است و این تخصص الزاما با مدرک دکترای صرف ارتباطی ندارد! در شرایطی که ما در یک جنگ اقتصادی تمام عیار قرار گرفته ایم، از خود بپرسیم دغدغه های یک تولیدکننده و صنعتگر کشور چیست؟ بدون شک وضعیت بازار و میزان فروش. از خود بپرسیم مشاور فروش یک تولیدکننده چه فردی است؟ در اصفهان، تهران و سایر کلانشهرها، بازاریابی و فروش به چه شکل عملیاتی می شود؟ آیا جنبه صادراتی در تمامی ابعاد لحاظ می شود؟

آیا با سکوت و بی تفاوتی و به امید بهتر شدن بدون امر به معروف اقتصادی (نه حتی اقتصاد اسلامی! ) یک مسئله حل می شود؟ آیا بدون خواست جمعی صنعتگران برای حقوق طبیعی خود در جامعه و بازاری که حداقل اسم اسلامی را یدک می کشد باید انتظار اتفاقات خوب را داشت؟ تولیدکنندگان نقش مهمی در فرآیندهای اقتصادی و پولی کشور دارند. این واقعیت انکارناپذیر اقتصاد ما است اما مسئله اینجاست از این ظرفیت به طور بهینه استفاده نمی شود.

اقتصاد ما به سمت سرمایه گذاری پیش رفته است، اما برخلاف همه کشورها که به سمت تولید حرکت می کنند ما به سمت سرمایه گذاری در واردات و نفت رفته ایم! و نکته تاسف بارتر اینکه قوانین هم به جای حمایت از اقتصاد مقاومتی، برخلاف آن تفسیر یا اجرا می شوند. قوانین مزاحم سال هاست مانند خوره آرامش و پول تولیدکننده را می بلعد و متاسفانه عمدتا کارشناسان و مشاورانی در بدنه های اجرایی دولت و نظام قرار دارند که بعضا نه بر مبنای تخصص و نه بر مبنای توانمندی جذب شده اند.

مشکل تنها قوانین مزاحم نیست. دولت به بخشی از قوانین عمل کرده، اما مسئله اینجاست قوانین اقتصادی باید به طور تمام و با نظارت متخصصان و کارشناسان با قدرت اجرایی لازم پیاده سازی و منظم به عالی ترین مقامات کشور گزارش بشوند.

تولیدکنندگان نقش مهمی در بهبود وضعیت دارند و تولیدکنندگان جزیی از یک ایده و پیشنهاد بزرگ به دولت هستند؛ مدیریت اقتصادی چریکی. اصرار دارم این مفهوم را برای نخستین بار در کشور مطرح کنم چون وضعیت کشور آرام آرام به سمت بحران می رود و نشانه بارز آن، ارقام سرسام آور بیکاری جوانان، وضعیت ازدواج و آرامش روانی و سلامت و تغذیه خانواده هاست.

در بسیاری از محافل و ارتباطات و صحبت با مدیران و کارشناسان کسب و کار به ویژه تولیدکنندگان با واژه «خراب بودن بازار» مواجه می شوم اما تولیدکننده و صنعتگر ما چه برنامه ای برای بهبود وضعیت دارد؟ اجازه بدهید یک مثال بزنم. در آلمان یک تولیدکننده یا صاحب کسب و کار برای دولت و کشور خط مشی تعیین می کند. اما در کشور ما صاحبان و مدیران صنایع چنین روحیه ای ندارند و در نتیجه شاهد برخورد منفعلانه با تکانه های بازار هستیم. تولیدکنندگان ما هنوز با روش های و قدیمی مدیریت فعالیت می کنند و این در تضاد با یک اقتصاد سه بخشی ایرانی شامل دولتی، تعاون و بخش خصوصی است.

اساسا نباید به سمت خصوصی سازی پیش برویم. نباید اقتصاد، اشغال و بخش دولتی را در انحصار عده ای محدود نگه داریم و بگوییم که مردم با بخش خصوصی جلو بروند و ما نیز حمایت می کنیم. کدام حمایت؟! حمایت عملی باید حال تولیدکننده و کارگر را خوب بکند.

اجازه بدهید با یک مثال ساده موضوع را بررسی کنیم. اقتصاد عراق در سایه تروریسم و داعش، هم اکنون وضعیت مناسبی برای تجار و شرکت های ایرانی دارد اما در صورتی که سایه داعش از این کشور کنار برود و رقبای آمریکایی و ترکی و سایر کشورها به این بازار وارد بشوند، آیا باز هم توان رقابت و فروش را داریم؟ یکی از نگرانی ها بدون شک عدم نگاه تحلیلی به اقتصاد با همه ابعاد است.

در شرایطی که بسیاری از سیاست های کاری هدفمندی برای هدایت گردش کالا در کانال  فروش ندارند، تولیدکنندگان باید پیشنهادات و ایده های خود را برای بهتر شدن وضعیت بازار به صاحب نظران و متخصصان ارائه دهند تا بعد از فعالیت تخصصی فکری همراه با اجرایی بودن خروجی ها، تغییرات مثبت در سیاست های اقتصادی، پولی و مالی صورت بگیرد.

نمونه بارز فقدان این مسئله، نبود سیستم فروش مبتنی بر تولیدکننده ایرانی همزمان با ارائه دریافت تسهیلات است مسئله با دریافت وام حل نمی‎شود! اگر یخچال و ماشین لباسشویی یا فرش ایرانی فروش نرود، ده ها وام نیز دردی را دوا نمی کند.

در اقتصادی که به اعلان رسمی آمارها تنها تخم مرغ افت قیمت داشته! و سایر کالاها افزایش قیمت داشتند، چه پیش بینی ها و تحلیل هایی را نیاز داریم؟ تولیدکنندگان ما برای سرعت بخشیدن به فروش خود نیاز به رشد سرمایه گذاری در کشور، منابع داخلی و همچنین دسترسی به منابع خارجی دارند اما سازوکار صحیحی برای این دسترسی تعریف نشده است و بعضا به طور کلی با سیاست های چشم انداز و همین طور مدیریت اقتصاد اسلامی فرسنگ ها فاصله دارد.

مدیر و تحلیلگر اقتصاد و بازار