علائمی که به متخصص طب فیزیکی در درمان فتق دیسک کمک می کند

علائم فتق دیسک در هر فرد متفاوت است. با این حال یک سری علائم متداول وجود دارند که می‌توانند برای تشخیص و درمان فتق دیسک به متخصص طب فیزیکی شما کمک کنند.

فتق دیسک کمری چگونه اتفاق می افتد؟

یک حلقه محکم به نام “آنولوس” (غلاف فیبری) از هسته دیسک به نام “نوکلئوس پالپوزوس” محافظت می کند. هسته ی دیسک قوامی ژل مانند دارد. با افزایش سن و همچنین استفاده زیاد، دیسک ها دچار استهلاک می شوند و کمی از مایعات خود را از دست می دهند. مایعاتی که آنها را قابل انعطاف و اسفنجی کرده است.

با از دست رفتن مایعات، دیسک ها تخت، مسطح و سفت و سخت می شوند. این روند، روندِ دژنراسیون دیسک ها نام دارد و متاسفانه بسیار زود شروع می شود و اکثراً در اوایل بزرگسالی در عکسبرداری ها نمایان می شود. زمانی که بر ستون فقرات فشار یا استرس وارد می شود، حلقه خارجی دیسک ممکن است بیرون بزند، ترک بخورد یا پاره شود.

علائم فتق دیسک چیست؟

در فتق دیسک، درد اغلب به صورت ناگهانی و غافلگیرانه شروع می شود. دردی شدید در کمر که به بازوها و پاها نیز سرایت می کند.

بی حسی و سوزن سوزن شدن دست ها و پاها، نشانه های فلجی یا کاهش حس در دست ها و پاها نیز از علائم فتق دیسک است. علائم بر اساس موقعیت مکانی و شدت فتق دیسک، متفاوت هستند. بعضی افراد چندین علامت را همزمان با هم تجربه می کنند و بعضی دیگر ممکن است هیچ علائمی نداشته باشند. علائم فتق دیسک عبارت است از:

علائم فتق دیسک گردنی

در فتق دیسک گردنی، یکی از دیسک های گردن دچار مشکل می شود.

علل رایج فتق دیسک گردنی عبارت است از: فاکتورهای ژنتیکی، دژنراسیون دیسک (تخریب دیسک)، خم شدن های مکرر که به دیسک ها فشار وارد می کند، جراحت های مکرر ناشی از بلند کردن اجسام سنگین و حرکات بالای سر، افتادن های ناگهانی یا تروما (ضربه و آسیب مکانیکی).

تصادفات رانندگی، به خصوص زمانی که سرعت ماشین به طور ناگهانی تغییر می کند، اغلب باعث فتق دیسک گردنی می شوند. زمانی که سر، محکم و با سرعت زیاد به جلو و سپس به عقب پرتاب می شود، بر اثر فشار بسیار زیادی که بر گردن وارد می شود، محتویات دیسک بیرون می زند.

رایج ترین علامت فتق دیسک گردنی دردی است که به سمت بازو و نقاط مختلف در بازو حرکت می کند. با اینکه فتق دیسک احتمالاً ناشی از ضربه یا جراحت وارد شده بر ستون مهره گردنی است، علائم آن از جمله بازو درد، اکثر اوقات به صورت خودجوش و بی مقدمه شروع می شوند.

 بازو دردِ ناشی از فتق دیسک گردنی به این خاطر است که محتویات دیسک بر عصب گردنی فشار وارد می کنند یا به اصطلاح عصب را “نیشگون می گیرند” و این باعث درد در مسیر عصب تا بازو می شود.

«اگر دیسک مهره ای ستون فقرات دچار بیرون زدگی شود و به ریشه عصبی موجود در قسمت پایین کمر یا گردن شما فشار بیاورد، ممکن است احساس بی حسی و گزگز در پایین کمر، باسن، پاها، بازوها و دست ها کنید». علاوه بر آن، در اثر فتق دیسک گردنی، بیمار ممکن است از ضعف عضلانی نیز رنج ببرد. موقعیت مکانی دقیقِ درد در بازو و علائم آن به این بستگی دارد که کدام دیسک درگیر شده است.

دو مورد از رایج ترین سطوح ستون مهره گردنی که دچار فتق می شوند: سطوح C5-C6 و C6-C7 هستند. (مهره های گردنی ۶،۵و ۷)

علائم فتق به این صورت است که:

C4-C5(ریشه عصبیC5) - ممکن است در عضله دلتوئید در قسمت بالایی بازو، ضعف ایجاد شود و یا باعث درد در شانه شود. اغلب باعث بی حسی یا گز گز نمی شود.

‏C5-C6(ریشه عصبیC6) - ممکن است در عضله دوسر بازو و عضله باز کننده مچ دست ضعف ایجاد شود. بی حسی و گزگز همراه با درد می تواند به شست دست هم برسد. این یکی از سطوح رایج در فتق دیسک گردنی است.

‏ C6-C7(ریشه عصبیC7) -  ممکن است در عضله سه سر بازو (عضلات پشتِ قسمت بالایی بازو) و عضلات باز کننده انگشتان دست، ضعف ایجاد شود. گزگز، بی حسی و درد ممکن است از عضلات سه سر بازو به سمت انگشت وسط حرکت کنند.

‏C7-T1(ریشه عصبیC8) -  ممکن است در توانایی دست ها ضعف ایجاد شود. بی حسی، گزگز و درد از بازو و به سمت انگشت کوچک دست حرکت می کند.

اگر به فتق دیسک گردنی مشکوک هستید متخصص طب فیزیکی مشکل شما را تشخیص می دهد و تمام گزینه های درمان را بررسی می کند. از داروهای جدید تا فیزیوتراپی تا حتی مداخله به صورت جراحی بررسی می شوند. می توانید اینجا با وظایف متخصص طب فیزیکی بیشتر آشنا شوید.

علائم فتق دیسک کمری

درد در قسمت پایینی کمر رایج ترین علامت فتق دیسک کمری است. این درد ناشی از تحریک اعصاب، اسپاسم احتمالی عضلات و التهاب است. رادیکولوپاتی نیز رایج است. رادیکولوپاتی به دنبال پیام رسانی غیر طبیعی اعصاب اتفاق می افتد. (رادیکولوپاتی: درد منتشر شونده ناشی از آسیب ریشه اعصاب)

علائم عبارت است از :

درد: زمانی که به اعصاب فشار وارد می شود، حس های عجیبی را تجربه خواهید کرد. به صورت رایج دردهایی شبیه به شوک الکتریکی تجربه می شوند. در رابطه با فتق های کمری، این شوک ها به سمت باسن و یک یا هر دو پا حرکت می کنند.

گز گز و یا بی حسی: اغلب بیماران حس هایی غیر طبیعی تجربه می کنند. حس هایی همچون گزگز کردن، بی حسی یا سوزن سوزن شدن در یک یا هر دو پا.

ضعف عضلانی: قطع شدن پیام های عصبی فرستاده شده از مغز ، باعث ضعف در عضلات ناحیه انتهایی بدن می شود.

دردی که تغییر مکان می دهد: ممکن است درد تیزی احساس کنید که یک هفته در قسمت پایینی کمر است و هفته دیگر در پشت رانِ پا.

درباره این علامت آگاه باشید. به خصوص اگر در یک سمت بدن شما قرار دارد. اگر درد از باسن به پشت ساق پا یا به سمت انگشتان پا می رود، ممکن است مشکل سیاتیک داشته باشید. به متخصص دیسک کمر در مراجعه کنید.

مشکلات روده و مثانه: این علائم مهم است زیرا ممکن است نشانه سندروم دم اسبی باشد. یک بیماری نادر که نتیجه ی فتق دیسک، بینِ مهره ی کمری L5 و اولین مهره خاجی است.

(اگر کمردرد یا پا درد شما با مشکل در دفع ادرار، مشکل اجابت مزاج (دفع مدفوع) و یا احساس بی حسی در اطراف مقعد، همراه است؛ از آنجا که این علائم جز فوریت های پزشکی هستند سریعاً به یک متخصص دیسک کمر مراجعه کنید. )

ترکیبی از علائم بیمار، نتایج معاینه فیزیکی و نتایج عکسبرداری ها به تشخیص و تشکیل برنامه درمانی مناسب برای فتق دیسک کمری، کمک می کند.

چه مدت طول می کشد تا فتق دیسک درد ایجاد کند؟

بعضی افرادِ مبتلا به فتق دیسک، هیچ دردی احساس نمی کنند. به این علت که در آن ها دیسک به هیچ کدام از اعصاب فشار نمی آورد. اما در افرادی که درد را احساس می کنند، زمان و شدت درد به مقدار فشاری که دیسک به اعصاب وارد می کند بستگی دارد. علائم به طور طبیعی بعد از چند هفته کاهش می یابند و یا از بین می روند.

چه کسانی به طور معمول دچار فتق دیسک می شوند؟

فتق دیسک معمولاً در افراد ۳۰ تا ۵۰ ساله دیده می شود. ممکن است در ۸۰ سالگی نیز دیده شود اما نادر است زیرا افزایش سن به صورت طبیعی باعث خشک شدن دیسک ها می شود که از فتقِ آنها جلوگیری می کند.