کاهش سخت‌گیری اتحادیه اروپا برای کنترل گازهای گلخانه‌ای

سران کشورهای عضو اتحادیه اروپا بر سر امضای قراردادی به منظور کاهش چشمگیر تولید گازهای گلخانه‌ای در 15 سال آینده به توافق رسیدند. به موجب این قرارداد کشورهای عضو این اتحادیه موظف می‌شوند تا سال 2030 میزان تولید گازهای گلخانه‌ای را به میزان 40 درصد کاهش دهند. در همین زمینه هرمان ون رامپوی، رییس شورای اروپا معتقد است، این قرارداد جاه‌طلبانه‌ترین، مقرون به صرفه‌ترین و عادلانه‌ترین سیاست تولید انرژی و کاهش گازهای آلاینده بوده که در جهان به امضا رسیده است.

گفتنی است، این قرارداد همچنین 28 کشور عضو این اتحادیه را ملزم می‌کند تا 27درصد از انرژی مورد نیاز خود را تا سال 2030 از طریق منابع تجدید‌پذیر تامین کنند. همچنین این کشورها موظف شدند تا با اجرای برنامه‌های پیشین میزان بهره‌وری انرژی خود را نیز به میزان 27 درصد بهبود ببخشند. در این راستا خوزه مانوئل باروسو، رییس کمیسیون اتحادیه اروپا می‌گوید: این توافق سبب خواهد شد تا اتحادیه اروپا در مذاکرات سال آینده تغییرات آب و هوایی در پاریس دست بالاتر را در اختیار داشته باشد.

اما نکته حائز اهمیت در مورد این توافق آن است که اگرچه در نگاه اول این یک توافق مهم و جاه‌طلبانه به نظر می‌رسد، اما با توجه به جزئیات آن می‌توان گفت که به منظور جلب‌نظر برخی کشورهای عضو که تمایل چندانی به امضای این موافقت‌نامه نداشتند، برخی مفاد این توافق با تغییراتی مواجه شده‌اند. به طور اخص در این میان می‌توان به انگلستان اشاره کرد که تمایل چندانی به امضای یک توافق محدود‌کننده نداشت و به عقیده ناظران دلیل اصلی این مسئله پر رنگ شدن حضور حزب کوچک ولی جنجالی استقلال انگلستان در عرصه سیاست این کشور است. در این میان بسیاری از اعضای پارلمان اروپا معتقدند، ترس دیوید کامرون، نخست‌وزیر بریتانیا از حزب استقلال انگلستان دلیل اصلی مخالفت این کشور با برخی از مفاد این موافقت‌نامه بوده است.

در همین راستا بد نیست اشاره کنیم که حزب استقلال انگلستان موسوم به یوکیپ پیش از این با بی‌اهمیت جلوه دادن و مخالفت با این موافقت‌نامه موضع خود را در این مورد مشخص کرده بود، علاوه بر این بسیاری از مقامات رسمی این حزب پیش‌تر با مخالفت خود با علم تغییرات آب و هوایی و انکار آن موضع خود را در قبال این موضوع روشن کرده‌اند. مخالفت با امضای این موافقت‌نامه توسط انگلستان نخستین ماموریت این حزب برای رسیدن به هدف بزرگ‌تر آن‌که خارج کردن بریتانیا از اتحادیه اروپا است به شمار می‌رود. در همین ارتباط و به عقیده منتقدان، ظهور این حزب در سال‌های اخیر سبب شده تا دیوید کامرون، به دلیل نگرانی که از جانب حزب استقلال احساس می‌کند با باج دهی به این حزب به نوعی در جهت سیاست‌های عوام‌گرایانه دست راستی این حزب حرکت می‌کند.

البته نباید از این موضوع غافل شد که دلایل دیگری به جز نگرانی از ظهور حزب استقلال انگلستان نیز برای نخست‌وزیر بریتانیا وجود دارد و آن درخواست اتحادیه اروپا برای پرداخت دو میلیارد و یکصد میلیون یورو علاوه بر سهمیه عادی انگلستان به خزانه این اتحادیه به دلیل بهتر شدن اوضاع اقتصادی این کشور است، موضوعی که به طور قطع موجبات ناخشنودی نخست‌وزیر بریتانیا را فراهم خواهد آورد.

در همین ارتباط حزب استقلال انگلستان (یوکیپ) سعی در افزایش نگرانی و توجه به تعهد کشورهای امضا‌کننده این موافقت‌نامه به مبحث افزایش بهره‌وری انرژی داشته است. این حزب می‌گوید، با امضای این سند بروکرات‌های اتحادیه اروپا کنترل بخش‌هایی از زندگی مردم عادی نظیر ممنوعیت استفاده از جارو برقی را در اختیار خواهند گرفت. درباره همین موضوع یک دیپلمات اروپایی می‌گوید: بریتانیا به طور قطع با مشکل هزینه‌ها روبه‌رو است، ولی در این بین نباید از نقش یوکیپ (حزب استقلال انگلستان) و جنجال‌های رسانه‌ای آنها در مورد ممنوعیت استفاده از جاروبرقی و سشوار غافل شویم. نکته قابل توجه در مورد یوکیپ و مباحث مورد نظرشان و شباهت آن با حزب تی پارتی در ایالات متحده است که دولت امریکا را بر سر موضوع استاندارد‌های بهره‌وری برای لامپ به چالش کشیدند.

در مورد قدرت تاثیر‌گذاری حزب استقلال بریتانیا همین بس که به واسطه فشارهای این حزب رقم مورد نظر برای بهره‌وری انرژی از 30 به 27 درصد کاهش یافته و تعهد به این موضوع در سند نهایی موافقت‌نامه داوطلبانه بوده و اجباری نیست. در مورد اهداف تعیین شده به منظور استفاده از انرژی‌های تجدید‌پذیر نیز دیوید کامرون اختلافات اساسی با اهداف تعیین شده توسط اتحادیه اروپا دارد، کامرون امیدوار بود تا با استفاده از منابعی نظیر انرژی هسته‌ای بتواند کاهش 40 درصدی گازهای گلخانه‌ای مقرر شده توسط اتحادیه اروپا را جامه عمل بپوشاند و در همین راستا عملیات احداث دو راکتور هسته‌ای جدید در منطقه هینکلی با ظرفیت تولید 3.2 گیگاوات برق آغاز شده در سال 2023 وارد مدار خواهند شد.

استفاده از انرژی اتمی این امکان را برای انگلستان برای طی مسیر طولانی به منظور رسیدن به اهداف اتحادیه اروپا برای کاهش گازهای گلخانه‌ای بدون اتکا و استفاده از منابع انرژی تجدید‌پذیر فراهم خواهد آورد. دلیل دیگر، مخالفت بریتانیا با استفاده از انرژی‌های تجدید‌پذیر آن است که این کشور در زمینه نصب و استفاده از انرژی‌های تجدید‌پذیر دیگر اعضای اتحادیه اروپا بسیار عقب‌تر بوده و نتوانسته همپای دیگر کشورهای عضو این اتحادیه در این زمینه حرکت کند.

مخالف بالقوه دیگر این توافق لهستان بود، طوری که این نگرانی وجود داشت که این کشور این موافقت‌نامه را به‌طور کلی وتو کند. لهستان همچنان حدود درصد از برق خود را با استفاده از زغال سنگ تولید می‌کند که این موضوع حرکت این کشور به سمت استفاده از انرژی‌های پاک و تجدید‌پذیر را با مشکل مواجه می‌کند. لازم به ذکر است که پیش‌تر اوا کوپاژ، نخست‌وزیر لهستان اعلام کرده بود، دولت این کشور هیچ گونه سندی را که منجر به تحمیل هزینه‌های اضافی برای اقتصاد این کشور و افزایش قیمت انرژی که موجب فشار روی مردم می‌شود، نخواهد پذیرفت.

پس از اعلام مخالفت لهستان با مفاد سند پیشنهادی، این کشور که رهبری جمعی از کشورهای تازه استقلال یافته از شوروی سابق را در اتحادیه اروپا بر عهده دارد، موفق شد تا امتیازاتی را از سایر اعضای این اتحادیه کسب کرده و به واسطه آن و با ارائه حمایت‌های مالی فرآیند انتقال از سوخت‌های فسیلی به انرژی‌های پاک را تسهیل کند. گفتنی است براساس این موافقت‌نامه کشورهای ثروتمند‌تر اتحادیه اروپا با ارائه کمک‌ها و حمایت‌های مالی به کشورهای شرق اروپا به بهبود وضعیت انرژی در این کشورها و حرکت آنها به سمت انرژی‌های پاک و تجدید‌پذیر را تسهیل خواهند کرد.

در پایان می‌توان گفت، این موافقت‌نامه مقداری ضعیف و شکننده به نظر می‌رسد و ممکن است موجب محقق شدن هدف طولانی‌مدت اتحادیه اروپا برای کاهش 80 تا 95 درصدی گازهای آلاینده نشود، اما در مقایسه با سایر آلوده‌کننده‌ها در دنیا، اتحادیه اروپا در زمینه کاهش میزان تولید گازهای گلخانه‌ای بسیار جلوتر از سایر کشورهای دنیا است.