چرا ترکیه 2برابر شدن حجم واردات گاز از ایران را نپذیرفت؟

درحالی‌که ایران قصد دارد صادرات گاز خود را در سال‌های پیش‌رو افزایش دهد. دو مشتری بالقوه گاز این کشور در مورد خرید گاز با تهران اختلاف نظر داشته و صادرات گاز ایران به عراق و پاکستان نیز همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. در همین رابطه بیژن زنگنه، وزیر نفت ایران در 14 آوریل سال‌جاری میلادی اعلام کرد تهران حاضر است در صورت دوبرابر شدن واردات نفت‌خام ایران از سوی ترکیه به آنکارا تخفیف موردنظرش را ارائه کند که این پیشنهاد مورد قبول ترک‌ها واقع نشد. گفتنی است که در همان روز محمد الرومی، وزیر نفت و گاز عمان اعلام کرد که ایران و عمان هنوز بر سر انتقال گاز ایران از طریق احداث خط لوله به طول 260 کیلومتر از زیر آب‌های خلیج‌فارس به این کشور به توافق نرسیده‌اند. وزیر نفت و گاز عمان در همین زمینه اعلام کرد: مرحله نخست توافق بر سر مسیر احداث این خط لوله است و پس از توافق بر سر این موضوع به سراغ فاز دوم که توافق در مورد طراحی خط لوله است خواهیم رفت. لازم به ذکر است که ایران و عمان براساس موافقت‌نامه‌ای که در سال 2013 میلادی امضا کردند، متعهد شده‌اند تا ملزومات احداث خط لوله‌ای جهت انتقال گاز ایران به عمان را فراهم آورند. 

در رابطه با صادرات گاز به ترکیه شرکت ملی گاز ایران اعلام کرد که حجم صادرات گاز این کشور به ترکیه با یک میلیاردمترمکعب افزایش به 9میلیارد و 690 میلیون مترمکعب در سال مالی گذشته رسیده است. براساس گزارش منتشر شده توسط شرکت ملی گاز ایران باید 10 میلیارد مترمکعب از گاز ایران را وارد می‌کرده است که در واکنش به این موضوع شرکت دولتی بوتاش ترکیه اعلام کرد که این شرکت ظرفیت کافی جهت واردات این حجم گاز از ایران را ندارد. استانیسلاو پریچین، محقق مرکز مطالعات آسیای مرکز، قفقاز، ولگا و اورال در موسسه مطالعات شرقی در مسکو در این رابطه به مجله گازی اروپا گفت: در حال حاضر نه ترکیه و نه ایران از زیرساخت‌های لازم و ضروری جهت انتقال حجم وسیعی از گاز طبیعی برخوردار نیستند. از سوی دیگر مرکز گازی موجود در شهر ارزروم در شرق آناتولی از ظرفیت لازم جهت واردات سالانه 20 میلیارد مترمکعب گاز از ایران برخوردار نیست.

نهمین خط لوله داخلی انتقال گاز دنیا در ایران قرار است تا 100 میلیارد مترمکعب گاز را به شمال غربی کشور در مرز ترکیه انتقال دهد. این خط لوله که طول آن به 1863 کیلومتر می‌رسد دارای 17 ایستگاه افزایش فشار بوده و هزینه مورد نیاز جهت بهره‌برداری از آن به 6 میلیارد دلار می‌رسد. پریچین اضافه کرد: سهم ایران از واردات گاز ترکیه 20 درصد تخمین زده شده و به نظر نمی‌رسد امکان ارائه تخفیف برای رقابت با قیمت گاز آذربایجان و روسیه برای ایران وجود داشته باشد. این در حالی است که آذربایجان براساس توافق صورت گرفته میان این کشور و ترکیه از سال 2018 و از طریق خط لوله TANAP به میزان سالانه بیش از 6میلیارد مترمکعب گاز به ترکیه صادر خواهد کرد. رقابت برای صادرات گاز به ترکیه و کسب سهم بیشتر از بازار این کشور در حالی اتفاق می‌افتد که مصرف گاز طبیعی این کشور در سال گذشته میلادی عدد 49 میلیارد مترمکعب را نشان می‌دهد که طبق پیش‌بینی‌های صورت گرفته انتظار می‌رود این میزان به 50 میلیارد مترمکعب در سال 2015 میلادی برسد. این در حالی است که براساس محاسبات صورت گرفته توسط آژانس بین‌المللی انرژی، حجم گاز مصرفی ترکیه در سال 2018 به 59 میلیارد مترمکعب و در سال 2030 میلادی به 70میلیارد مترمکعب خواهد رسید بنابراین امکان دو برابر شدن حجم واردات گاز ایران از سوی ترکیه وجود ندارد.

گفتنی است 48 درصد از گاز مصرفی در ترکیه توسط نیروگاه‌های تولید برق مصرف می‌شوند که آنکارا در نظر دارد برای افزایش تولید برق از دیگر هیدروکربن‌ها و همچنین نیروگاه‌های هسته‌ای بهره‌مند شود. در همین راستا و طبق برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته ترکیه قصد دارد تا با استفاده از انرژی هسته‌ای موجبات کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی وارد شده توسط این کشور را فراهم آورد. لازم به ذکر است که آنکارا قصد دارد تا سال 2030 میلادی ظرفیت‌های لازم جهت تولید 10 هزار مگاوات برق از طریق نیروگاه‌های هسته‌ای را ایجاد کند. همچنین ترکیه در حال حاضر با واردات 2500 میلیون کیلووات برق از ایران دومین وارد‌کننده بزرگ برق این کشور به شمار می‌رود.