هزینه 41 میلیارد تومانی ریزگردها

وقوع پدیده ریزگرد در مناطق جنوب غربی کشور، هزینه‌های اقتصادی زیادی را برای ایران به ارمغان آورده است. برآوردها نشان می‌دهد، به دلیل اختلال در سیستم شبکه برق که قطعی و خاموشی را به همراه داشته، فقط در استان خوزستان بین 30 تا 40 میلیارد تومان خسارت ناشی از عدم فروش برق ایجاد شده ‌است. شست‌وشوی سیم‌ها هم یک میلیارد هزینه دارد. گرد و غبار در ایران دیگر بلای غیر‌مترقبه نیست.

با وجود اینکه بیش از یک دهه است که مناطق جنوب شرقی و غربی کشور با این مهمان ناخوانده زندگی می‌کنند، اما هنوز نام این پدیده در فهرست بلایای طبیعی جا خوش کرده و بخشی از اعتبارات مرتبط با آن، توسط ستاد بحران هزینه می‌شود. اما باید بپذیریم که ریزگرد دیگر مهمان دائمی هوای بسیاری از استان‌های کشور خواهد بود. اگر شرایط اقلیمی همراه باشد شدت آن کم و اگر شانس نداشته باشیم، توفان‌های مهیبی از گرد و غبار مانند آنچه در هفته‌های گذشته آسمان خوزستان را در نوردید، در آسمان ایران رخ خواهد داد. گرد و غبار دیگر یک پدیده زیست‌محیطی نیست که بخش‌های اقتصادی به سادگی از کنار آن بگذرند. 

وقوع توفان در خوزستان و هجوم ریزگردها به سمت ایلام، چندروزی بخش‌هایی از این استان‌ها را در خاموشی فروبرد و چرخ صنایع این دو استان را از کار انداخت. در هفته گذشته آب، برق و گاز بخش‌هایی از دو استان ایلام و خوزستان به دلیل وقوع پدیده ریزگردها قطع شد و متولیان بخش‌های مختلف تلاش کردند هرچه سریع‌تر نقایص شبکه را برطرف کنند تا زندگی به ظاهر عادی در استان‌های درگیر، جریان یابد.

صرف یک میلیارد هزینه برای شست‌وشوی خطوط انتقال

سیاوش قربانی‌زاده، معاون بهره‌برداری شرکت توزیع برق خوزستان وقوع توفان‌های گرد و غبار را عامل شکستگی برخی پایه‌های خطوط انتقال و قطعی برق در ماهشهر، هندیجان، رامهرمز، شادگان و رامشیر اعلام می‌کند. وی به «فرصت امروز» می‌گوید: گرد و غبارهای نمکین روی سیم‌ها و مقره‌های خطوط انتقال حالت «شارتی» یا جرقه کوتاه ایجاد می‌کند. این جرقه‌ها سبب می‌شود عایق روی مقره‌ها، خاصیت خود را از دست داده و در‌نهایت چاره‌ای جز تعویض آنها نداشته باشیم.

قربانی‌زاده شست‌وشوی مقره با آب مقطر را که هادی جریان الکتریکی نیست، تنها راه مقابله با جرقه‌های کوتاه و ایجاد اختلال در شبکه می‌داند اما تاکید می‌کند که اگر جریان برقی در شبکه وجود نداشته باشد، می‌توان با آب معمولی هم شبکه برق را شست‌وشو داد. وی با اشاره به اینکه برای شست‌وشوی یک پایه برق با سه مقره روی آن حدود 120 لیتر آب مقطر نیاز است، هزینه شستشوی خطوط انتقال استان خوزستان را نزدیک به یک میلیارد تومان اعلام می‌کند.

معاون بهره‌برداری شرکت توزیع برق خوزستان بیان می‌کند: قبل از شیوع ریزگردها، شست‌وشوی شبکه به‌صورت فصلی انجام می‌شد اما در سال‌های اخیر با توجه به‌شدت ریزگردها، هر ماه باید شبکه شسته شود.  وی با اشاره به تبعات اجتماعی ناشی از قطعی برق و ایجاد اختلال در زندگی مردم می‌گوید: با قطع شدن برق درآمدهای شرکت‌های توزیع نیز دچار اشکال می‌شود. زیرا نیروگاه‌ها برق تولید می‌کنند و هزینه‌های جاری آنها پابرجاست، اما فروش برق نداریم. قربانی‌زاده هزینه‌های ناشی از عدم فروش برق را برای شرکت توزیع خوزستان بین 30 تا 40 میلیارد تومان اعلام می‌کند.

استفاده از کابل‌های روکش‌دار راهکار موقت کاهش تلفات

ریزگردها میزان تلفات در شبکه‌های برق را افزایش می‌دهد زیرا تمام خطوط انتقال جنوب کشور متشکل از کابل‌های مسی بدون روکش است. به گفته علیرضا نیکونام، کارشناس فروش سیم و کابل ابهر اگر از کابل‌های روکش‌دار یا کابل‌های خودنگه‌دار در شبکه توزیع برق جنوب کشور استفاده شود، میزان تلفات ناشی از جرقه زدن سیم‌ها پس از برخورد با ذرات گرد و غبار به حداقل می‌رسد.  وی به «فرصت امروز» می‌گوید: به‌طور قطع راهکارهای موثرتری برای کاهش هزینه‌های ناشی از وقوع پدیده ریزگرد در کشورهایی که پیش از ایران درگیر این پدیده شده‌اند، اندیشیده شده ‌است. اما در حال حاضر، باید از کابل‌های روکش‌دار به‌عنوان مسکن در شبکه برق کشور استفاده کنیم، تا راه‌های پایدارتر کاهش هزینه شناسایی شود. 

اما سیاوش قربانی‌زاده، معاون بهره‌برداری شرکت توزیع برق خوزستان در پاسخ به این سوال «فرصت امروز» که کشورهای عربی درگیر با پدیده گرد و غبار برای کاهش هزینه‌های ناشی از این پدیده چه می‌کنند، عنوان می‌کند: کشورهای حاشیه خلیج فارس، شیخ‌نشین‌های کوچک-با حدود دو تا سه میلیون‌نفر جمعیت- با درآمدهای کلان هستند. شبکه برق در این کشورها مشابه ایران نبوده و همه زیرزمینی است، در نتیجه شبکه این کشورها از شرایط طبیعی تاثیر نمی‌گیرند. این در حالی است که در ایران 30 هزار کیلومتر شبکه هوایی داریم.

وی اضافه می‌کند: ریزگردها در عربستان سعودی به یک پدیده عادی تبدیل شده و آنها با چنین شرایطی آشنا هستند.  قربانی‌زاده بیشترین میزان بروز مشکل به دلیل پدیده ریزگردها را در مناطق جنوبی استان خوزستان نظیر باغملک، ایذه، دزفول، شوشتر، مسجد سلیمان و اندیمشک همچنین در مناطق حاشیه‌ای شهرهای ساحلی دانسته و می‌گوید: برای آبادان، خرمشهر، بندرامام، ماهشهر و هندیجان تمهیداتی اندیشیده‌ایم.  وی ادامه می‌دهد: قصد داریم در این مناطق ضریب عایق شبکه و تجهیزاتی را که استفاده می‌شود بالا ببریم. البته این روش ایده‌آل نیست اما تنها کاری است که می‌توان انجام داد. به همین دلیل، برآورد هزینه‌ها را به ستاد بحران اطلاع داده‌ایم تا در اسرع وقت وارد عمل شویم.

آب هم تحت تاثیر گرد و غبار

مـتـاسـفـانـه پـدیـده گرد‌و‌غبار فقط صنعت برق را تحت تاثیر قرار نداده ‌است. در کشور خشکی که با بحران آب هم روبه‌رو است، ریزگردها مصرف آب مناطق درگیر را به‌شدت افزایش می‌دهد. داراب بیرانوندی، مدیرعامل آب و فاضلاب شهری استان ایلام، براساس مطالعات میدانی که در این استان انجام شده معتقد است که میزان مصرف آب در روزهایی که پدیده گردو‌غبار رخ می‌دهد تا حدود 50 درصد افزایش می‌یابد. وی به «فرصت امروز» می‌گوید: این طبیعی است که مردم بعد از توفان خاک، به شست‌وشوی حیاط، ماشین و سایر وسایل خود اقدام کنند.

البته بیرانوندی از کاهش راندمان ایستگاه‌های پمپاژ آب استان هم خبر می‌دهد. وی بیان می‌کند: در حال حاضر، هزینه استخراج آب برایمان بیشتر شده‌است. اما با توجه به اینکه ریزگردها چند سالی است که در ایران رخ می‌دهد، می‌دانیم که پمپ‌ها باید بیشتر روشن باشد و در خازن بیشتر ذخیره‌سازی انجام شود. مدیرعامل آب و فاضلاب شهری استان ایلام می‌گوید: متاسفانه میزان استهلاک در تاسیسات آبی استان به دلیل گرد و غبار افزایش یافته و این مسئله هزینه‌های شرکت را بالا برده ‌است. وی عنوان می‌کند: اگرچه درباره میزان خسارت ناشی از پدیده گرد و غبار محاسبات اقتصادی دقیقی برای ارائه به ستاد بحران انجام شده، اما در حال حاضر برای ارائه آمار و ارقام، حضور ذهن ندارم.