نقش نیروگاه شازند در آلودگی هوای اراک

دیروز اخبار ضد و نقیضی از آتش سوزی در نیروگاه شازند اراک منتشر شد. نکته مهم اینکه مسئولان پالایشگاه ضمن تکذیب خبر این حادثه، از تعمیرات پالایشگاه برای کاهش آلودگی سخن گفتند. مدیرعامل نیروگاه شازند مدعی شد که سوخت مازوت این نیروگاه تاثیر حداقلی بر آلودگی هوای این کلانشهر دارد، زیرا در سال 92 که مصرف گاز در این نیروگاه بیش از 105 درصد رشد کرد، تعداد روزهای آلوده این شهر نه‌تنها کاهش نیافت، بلکه با افزایش مواجه شد.

شهر اراک یکی از هشت کلانشهر آلوده کشور ‌است که دولت برای بهبود وضعیت هوای آن برنامه‌های جامعی را تدوین کرده ‌است. در فصول سرد سال تنفس برای مردم اراک هم مشابه سایر کلانشهرهای ایران دشوار می‌شود. تعداد روزهای پاک در زمستان به حداقل ممکن می‌رسد و افزایش آمار ابتلا به سرطان در این شهر، ساکنانش را به‌شدت نگران کرده ‌است.

مردم اراک سال گذشته رکورددار برگزاری تجمع برای اعتراض به آلودگی این کلانشهر بودند. در سال 92 مردم این شهر 18 جلسه تجمع مسالمت‌آمیز برگزار کردند که توجه بسیاری از رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی را به خود جلب کرد. آنها می‌خواستند هوای شهرشان پاک شود تا راحت‌تر در این هوا نفس بکشند. در حال حاضر، متهم ردیف اول آلودگی هوای اراک نیروگاه شازند است که در زمستان مازوت می‌سوزاند. حمید بادرستانی، مدیرعامل نیروگاه شازند می‌گوید، این نیروگاه با آغاز فصل سرد سال، با کمبود گاز مواجه می‌شود در نتیجه مجبور است که از سوخت مازوت استفاده کند.

وی در پاسخ به این سوال که دولت چقدر سهمیه سوخت گاز یا مازوت برای نیروگاه در نظر می‌گیرد، بیان می‎‌کند، وضعیت سهمیه‌ها مشخص نیست. پس از توقف گازرسانی به نیروگاه‌ها، به سراغ منابع مازوت ذخیره شده می‌رویم.

نیروگاه حرارتی شازند اراک با ظرفیت تولید ۱۳۰۰ مگاوات برق شامل چهار واحد بخار ۳۲۵ مگاواتی است. براساس مصوبه‌ای در فروردین ۱۳۸۹ قرار شد طرح توسعه نیروگاه شازند در دو واحد ۳۲۵ مگاواتی به ظرفیت کل ۶۵۰ مگاوات احداث شود تا این ظرفیت جدید در سال ۱۳۹۴ وارد مدار شود. اما به دلیل آنکه افکار عمومی سوخت مازوت این نیروگاه را عامل اصلی آلودگی هوای اراک می‌دانند، استاندار اراک از توقف طرح توسعه نیروگاه شازند خبر داد. البته اقدامات دیگری هم برای توقف فعالیت‌های این نیروگاه در هفته‌های اخیر انجام شده ‌است.

از آنجا که براساس مصوبه کارگروه کاهش آلودگی هوا، همواره 50درصد سوخت نیروگاه شازند باید از طریق گاز تامین شود، با شروع فصل سرد سال که مصرف خانگی گاز افزایش یافته و نیروگاه به استفاده از سوخت مازوت‌متوسل می‌شود، باید فعالیت واحدهای مازوت سوز متوقف شود. به همین دلیل، در 20 آبان‌ماه سال جاری هم سه خط تولید این نیروگاه به دلیل استفاده از مازوت تعطیل شد.

مدیرعامل نیروگاه شازند تاکید می‌کند، استفاده از سوخت گاز برای تولید برق به‌صرفه‌تر است. درنتیجه ترجیح می‌دهد دولت گاز مورد نیاز این نیروگاه را تامین کند تا از مازوت به هیچ وجه استفاده نشود.

وی اضافه می‌کند، تولید برق از مازوت بین چهار تا پنج برابر گران‌تر از برق حاصل از سوخت گازی تمام می‌شود. درنتیجه منطق اقتصادی حکم می‌کند که نیروگاه از گاز استفاده کند.

از آنجا که در نیروگاه‌های حرارتی سوخت اصلی گاز و مازوت است، امکان استفاده از سوخت دیگری برای تولید برق در نیروگاه شازند اراک وجود ندارد. اما بادرستانی در واکنش به سخنان نمایندگان ملت که نیروگاه شازند را عامل اصلی آلودگی منطقه می‌دانند، مدعی است که براساس مطالعات انجام شده توسط یک تیم دانشگاهی از اساتید دانشگاه‌های مختلف، تاثیر آلایندگی نیروگاه شازند در هوای اراک حداقل است.

وی می‌گوید، این مطالعه در سال‌های 86 تا 88 انجام شده و یک تیم 30 تا 40 نفره این مطالعات را انجام داده‌اند.

وی به مطالعات میدانی جدیدتری هم اشاره می‌کند که نشان می‌دهد سوخت نیروگاه شازند چندان هم مقصر اصلی آلودگی هوای این شهر نیست.

بادرستانی حجم سوخت گاز استفاده شده در نیروگاه شازند را در سال 91، 40 درصد اعلام کرده و بیان می‌کند که براساس آمارهای رسمی، تعداد روزهای آلوده در این سال 79 روز بوده ‌است.

وی اضافه می‌کند، نیروگاه شازند در سال 92، مصرف گاز خود را به 83 درصد می‌رساند. اما به‌رغم آنکه مصرف گاز در این نیروگاه 105 درصد رشد پیدا کرده، تعداد روزهای آلوده در این سال به 115 روز رسیده ‌است.

به اعتقاد مدیرعامل نیروگاه شازند، نمایندگانی که بر طبل آلایندگی نیروگاه شازند می‌کوبند، سیاسی‌کاری می‌کنند. وی عامل اصلی آلودگی شهر اراک را خودروها، گرد و غبار ناشی از تالاب میقان و فعالیت سایر صنایع می‌داند. البته مطالعات موجود نشان می‌دهد، منابع آلاینده متحرک سهم 51 درصدی و منابع ثابت سهم 49 درصدی در آلایندگی هوای اراک دارند. بنابراین، خودروها سهم بیشتری در آلودگی هوای این کلانشهر دارند. همچنین سخنان استاندار نشان می‌دهد که مسئولان استانی برنامه‌هایی را برای ساماندهی گرد و غبار محلی ناشی از تالاب میقان تدوین کرده‌اند، در نتیجه به نظر می‌رسد، سهم آلایندگی سایر صنایع در هوای اراک تا حدودی از سوی نمایندگان مجلس نادیده گرفته شده است.

در حال حاضر بحث بر سر آلایندگی نیروگاه شازند به حدی بالا گرفته که حتی نمایندگان مردم این استان معتقدند، در فصول سرد سال باید نیروگاه شازند از مدار تولید خارج شود. اما مسئله اصلی اینجاست که شبکه برق یک مجموعه به هم پیوسته بوده و به‌راحتی نمی‌توان یک نیروگاه را از مدار خارج کرد. زیرا نیروگاه‌ها براساس نیاز شبکه طراحی شده و در صورت خروج هر یک از آنها از مدار تولید، بخشی از مردم منطقه دچار خاموشی خواهند شد. مدیرعامل نیروگاه شازند در پاسخ به این سوال که آیا امکان خروج این نیروگاه از مدار تولید بدون ایجاد خاموشی وجود دارد یا خیر، تاکید می‌کند که قادر به پاسخگویی به این سوال نیست. زیرا فقط مرکز کنترل برق مرکزی (دیسپچینگ ملی) می‌داند که هر نیروگاه چقدر از بار شبکه را تامین می‌کند.

وی ادامه می‌دهد، نیروگاه شازند فقط یک تولیدکننده برق است که تولیدات خود را براساس دستور مرکز کنترل برق به مدار وارد می‌کند. در برخی موارد نیروگاه توان تولید بیشتر را دارد اما براساس اعلام این مرکز، تولید خود را کاهش می‌دهد. در برخی شرایط هم با تمام توان به فعالیت خود ادامه می‌دهد.

بادرستانی معتقد است که در میزان آلایندگی نیروگاه شازند اغراق شده‌ است. وی با اشاره به وجود تاکستان و کندوی عسل در مجاورت این نیروگاه، از تولید عسل برای 500 نفر از پرسنل شاغل در این مجموعه در طول یک سال خبر می‌دهد. وی می‌گوید، هر روز صبح از عسل کندوهای مجاور نیروگاه در صبحانه خود استفاده می‌کند و تاکنون به هیچ بیماری مبتلا نشده ‌است.