لبخند قطعه‌سازان به درخواست وزارت صنعت

مجتبی خسروتاج، قائم‌مقام وزیر صنعت، معدن و تجارت از قطعه سازان درخواست کرده کنسرسیوم تشکیل دهند تا با این اقدام توسعه تکنولوژی در صنعت قطعه‌سازی صورت گیرد. موضوع تشکیل کنسرسیوم در صنایع مختلف بارها از سوی مسئولان دولتی، مورد تاکید قرار گرفته است. با اینکه کنسرسیوم‌ها در اقتصاد کشورهای توسعه‌یافته نقش پر‌رنگی را ایفا کرده‌اند، اما در اقتصاد ایران به دلیل دولتی بودن و کم‌رنگ بودن نقش بخش‌خصوصی، هیچ‌گاه به اندازه امروز برجسته نبوده‌است. تجربه تشکیل کنــسرسیوم در ایران، در پتروشیمی‌ها دست‌کم تجربه موفقی بوده که سابقه‌اش به دولت سازندگی بازمی‌گردد. حالا دولت تدبیر و امید، سررشته این ماجرا را به دست گرفته و گویا قصد دارد تا سر منزل مقصود ادامه دهد.

این‌بار قائم مقام وزیر صنعت، از قطعه‌سازان خودرو خواسته تا کنسرسیومی تشکیل دهند که بتوانند طرف مذاکره قرار گیرند. پیش از این نیز از معدنکاران خواسته شده بود تا با تشکیل کنسرسیوم به توسعه تکنولوژی و حضور در بازارهای رقابتی کمک کنند. معدنکاران با یک اشاره دولتی‌ها گام‌های نخست تشکیل کنسرسیوم را برداشتند اما آیا قطعه‌سازان نیز آمادگی این را دارند که با همین اشاره کوچک تا انتهای قصه به پیش‌روند؟

کنسرسیوم قطعه‌سازان را توانمند می‌کند

ابراهیم احمدی، نماینده قطعه سازان اصفهان، در گفت‌وگو با «فرصت امروز» در پاسخ به این پرسش بیان می‌کند: «قطعه‌سازان انجمن دارند که این انجمن می‌تواند طرف مذاکره قرار گیرد. نکته دیگر این است که تشکیل کنسرسیوم نیاز به شراکت دارد که به اعتقاد من در این شرایط امکان‌پذیر نیست. هرچند منافع در کنسرسیوم مشترک است ولی ابتدا باید فرهنگ کنسرسیوم نهادینه شود. بنابراین در شرایط فعلی انجمن می‌تواند همان کار کنسرسیوم را انجام دهد. متاسفانه هنوز مشخص نیست که در کشور ما کنسرسیوم قرار است چه کاری انجام دهد.»

رضا رضایی، عضو هیات‌مدیره انجمن قطعه‌سازان ایران نیز در این زمینه به «فرصت امروز» می‌گوید: «اکنون در دنیا کنسرسیوم‌ها به دلیل اینکه هزینه طراحی، توسعه پایین‌تر بیاید، جایگاه خوبی دارند. تکنولوژی‌های تازه ایجاب می‌کنند که کنسرسیوم‌ها به وجود بیایند. با وجود کنسرسیوم توان طراحی و مهندسی بالاتر می‌رود، زیرا به‌صورت جزء ما شاهد رشد نخواهیم بود و آقای خسروتاج درخواست درستی را مطرح کرده‌اند.» او می‌افزاید: «ما حدود 10‌سال پیش نیز این موضوع را مطرح کردیم اما متاسفانه فرهنگ و شرایط در ایران اجازه تشکیل کنسرسیوم را به ما نداد. وجود یک کنسرسیوم در قطعه‌سازی موجب می‌شود که توان طراحی و مهندسی قطعه‌سازان بالاتر رود و در پی آن توان رقابتی قطعه‌سازان در مقابل رقبای خارجی نیز بالاتر می‌رود.»

بهرام شهریاری، عضو سابق انجمن قطعه‌سازان هم با استقبال از تشکیل کنسرسیوم، در گفت‌وگو با «فرصت امروز» اظهار می‌کند: «اگر پیشنهاد قائم مقام وزیر صنعت با برنامه باشد، بهترین پیشنهاد برای قطعه سازان است. نکته بعدی که مطرح می‌شود نبود ضرورت تشکیل کنسرسیوم با وجود انجمن قطعه‌سازان ایران است، نباید فراموش کنیم که ماهیت انجمن که یک موسسه غیرانتفاعی است با ماهیت کنسرسیوم متفاوت است، زیرا کنسرسیوم یک سازمان انتفاعی است.» او تاکید می‌کند: «با تشکیل کنسرسیوم واحدهای کوچک که نمی‌توانند در یک مقیاس اقتصادی فعالیت کنند، در کنار هم قرار می‌گیرند و یک سازمان بزرگ را تشکیل می‌دهند که هزینه‌های آنها را کاهش می‌دهد. با تشکیل کنسرسیوم این واحدها توان سرمایه‌گذاری را در بخش طراحی پیدا کرده و قیمت تمام شده و قدرت چانه زنی آنها را بالا می‌برد.»

فرهنگ‌سازی مهم‌ترین نیاز تشکیل کنسرسیوم

در ساختار اقتصادی ایران که با وجود تاکیدهای زبانی در عمل بخش‌خصوصی نقش ناچیزی را داشته و از سوی دیگر فرهنگ شراکت آنگونه که باید جا نیفتاده است، نگرانی بخش‌خصوصی از تشکیل کنسرسیوم نبود فرهنگ و برنامه‌ریزی است. رضایی در این زمینه معتقد است: «دولت باید محیط را برای تشکیل کنسرسیوم‌ها فراهم کند. امیدواریم که با یک برنامه‌ریزی و فرهنگ‌سازی دقیق شرایط عملیاتی شدن این طرح به وجود بیاید. در غیر‌این صورت من به تحقق این درخواست امیدوار نیستم.»

شهریاری نیز درباره فرهنگ مالکیت تصریح می‌کند: «ما عادت کردیم که هر شخص مالک کار خودش باشد و بنگاه خودش را داشته باشد، در نتیجه نمی‌توان شرکت‌ها را در هم ادغام کرد اما کنسرسیوم شکل دیگر این ادغام است که هر شخص مالک شرکت خودش است اما دارای منافع مشترک با شرکت‌های دیگر است. در نتیجه اگر ساز و کار و تعریف درستی از کنسرسیوم وجود داشته باشد، راهکار بسیار مناسبی برای توانمند شدن قطعه‌سازان است اما اگر برداشت غلط باشد، طبیعتا به نتیجه مطلوب نخواهد رسید.»