موسی فرزانیان، رئیس اتحادیه فروشندگان نوشت افزار و لوازم مهندسی تهران از بازار خودکار می گوید / قلم هایی که به نام ما نمی نویسند

یکی از ابزارهای نگارش و طراحی که مصرف فراوانی دارد، خودکار است. این وسیله عمومیت زیادی بین همه قشرهای مردم دارد و سال های متمادی است که مورد استفاده قرار می گیرد. همگی ما با این ابزار نوشتن آشنا هستیم، ولی از جزییات آن خیلی باخبر نیستیم. تولید و عرضه خودکار در ایران به اواسط دهه 40خورشیدی می رسد که با نام خودکار بیک تولید و عرضه شد که پس از سال ها یکی از نوستالژی های قدیمی مردم بوده است.

گردش مالی 500 میلیارد تومانی خودکار در کشور بسیار وسوسه  آمیز است و نشان از قابلیت های فراوان این ابزار نگارشی در کشور است. «فرصت امروز» با موسی فرزانیان، رئیس اتحادیه فروشندگان نوشت افزار و لوازم مهندسی تهران در مورد وضعیت تولید، عرضه و مصرف خودکار گفت وگو کرده است.

فرزانیان در مورد شرایط تولید و عرضه نوشت افزار و به خصوص خودکار می گوید: بازار خودکار در ایران بازاری وارداتی است و 75درصد از نیاز کشور از این طریق تأمین می شود، بنابراین نباید انتظار داشته باشیم که بخش قابل توجهی از نیاز بازار تولید داخل باشد چون در حال حاضر تنها سه واحد تولیدی در کشور داریم که در یزد و تهران فعال هستند.

وی در مورد نیاز سالانه به این وسیله پرکاربرد می افزاید: یکی از مشکلات اصلی ما در همه حوزه ها نداشتن آمارهای درست و دقیق است. بخش خودکار و نوشت افزار نیز همین مشکل را دارد ولی طبق برآوردها و بررسی های انجام شده، سالانه بین 400 تا 500میلیون خودکار در کشور مصرف می شود که از این مقدار حدود 100میلیون آن تولید داخل است.

یعنی تقریباً یک پنجم و حتی اگر فرض کنیم که تنها دانش آموزان ما استفاده کنندگان اصلی این ابزار نوشتنی هستند که یک چهارم جمعیت کشور را هم تشکیل می دهند، به راحتی متوجه می شویم که مشتریان 20میلیونی برای خودکارهای وارداتی پرورش داده ایم.

وی در ادامه اضافه می کند: سابق بر این کارخانه بیک فعال بود و حجم تولید زیادی داشت، به طوری که تا 80درصد از نیاز بازار را تأمین می کرد ولی این کارخانه هم به مشکل خورد و تعطیل شد.

فرزانیان در مورد کیفیت نمونه های داخلی می افزاید: تولیدات ساخت داخل مشکلی از لحاظ کیفیت ندارند و اتفاقا کالاهای مرغوبی هستند، اما مشکل اصلی هزینه های بالای تولید است که در نهایت به گران تر تمام شدن محصول نهایی منجر می شود. الان به جای تولید و سرمایه گذاری در بخش تولید، طی سال های اخیر وارد کننده ها بیشتر شده اند و از هر راهی که بشود دست به این کار می زنند.

نشانه های این امر را می توان از پیشخوان فروشگاه ها هم پیگیری کرد؛ جایی که مملو از جنس خارجی است و به دلیل تنوع و رنگ به رنگی حاصل از سلیقه شناسی جای ثابتی در کوله پشتی بچه های ایرانی به دست آورده اند. میز ادارات و جیب کارمندان و مدیران ایرانی هم که سال هاست جایی برای جنس ایرانی ندارد.

بازاری کاملاً  وارداتی

بازار خودکار ایران تا اندازه زیادی در اختیار خارجی  هاست و به خاطر کمبود تولیدات داخلی، اجناس وارداتی بازار را پر کرده اند.

رئیس اتحادیه نوشت افزار اضافه می کند: بیشتر اقلام موجود در بازار ایران تولید هندی هاست که نفوذ خوبی در بازار ما پیدا کرده اند. بعد از آنها نوبت به چشم بادامی های چین می رسد که در رده دوم قرار دارند.

فرزانیان همچنین با اشاره به مواد اولیه و اصلی تولید خودکار می گوید: این مواد کاملاً وارداتی است که شامل جوهر و نوک خودکار می شود. بسته بندی و ساخت بدنه محصول کارخانه های پتروشیمی است ولی جوهر از آلمان و ژاپن وارد می شود. نوک خودکار هم از همین دو کشور می آید و تکنولوژی اش در اختیار این دو کشور است. غیر  از خودکار، مداد، ماژیک، استامپ، پاک کن و مدادتراش در داخل تولید می شود که البته نمونه های وارداتی بیشتر از داخلی ها هستند.

فرزانیان در مورد کشورهای صادرکننده خودکار به ایران می افزاید: بخش عظیمی از اجناس وارداتی به بازارهای کشورمان مربوط به کشورهای جنوب شرقی آسیاست که شامل کشورهای تایوان، مالزی، کره جنوبی، اندونزی، هنگ کنگ و ویتنام می شود. مارک ها و برند های معتبر که اغلب اروپایی هستند، کارخانه ها و خط تولیدشان را به این کشورها منتقل کرده اند تا با بهره گیری از نیروی کار ارزان قیمت، هزینه های تولید را پایین بیاورند و بتوانند به لحاظ قیمتی در بازار رقابت کنند.

برندهای خوشنام دوست دارند که در ایران فعالیت کنند و اگر این شرکت ها وارد شوند هزینه های ما هم کم می شود. الان شرکت استدلر مستقیماً از آلمان وارد می کند و اونر از کره جنوبی می آید. قبلا هم شرکت فابرکاستل که یک برند آلمانی است و در برزیل و اندونزی تولید می شود، در بازار کشور حضور داشت.

مشکلات تولید

تولید خودکار و نوشت افزار فعالیتی است که سرمایه زیادی می خواهد ولی در عین حال زودبازده است و سریع نتیجه می دهد. اما به خاطر تحریم های سیاسی که مانع ورود تکنولوژی می شود، امکان کار کردن سخت است. در بعد داخلی تولید کننده بعد از کلی دوندگی تازه به مرحله دریافت وام می رسد، بعد همان وام را با بهره 25 تا 30درصد باید پس بدهد. ضمن اینکه قوانین دست وپاگیر و متنوع هم کم نیست.

سرمایه گذار که وارد می شود و شروع به کار می کند، تا بیاید از فعالیتش بهره برداری کند و به سوددهی برسد، قانون عوض شده و دروازه واردات باز شده است. آن وقت نقدینگی سرمایه گذار می خوابد و بعد از مدتی هم کارخانه تعطیل می شود. این شیوه حمایت نیست. الان تعرفه ها را بالا برده اند و به 55درصد رسانده اند ولی با سود کمرشکن بانکی کسی رغبتی به تولید ندارد.

رئیس اتحادیه فروشندگان نوشت افزار و لوازم مهندسی در پایان به مشکلی اشاره می کند که به فرهنگ خرید در بازار نوشتافزار برمی گردد: مشکل دیگر ما فرهنگی است. کالاهای فانتزی و لوکس وارداتی سال هاست با ذهن و چشم مردم عجین شده اند. کودکان و دانش آموزان ما رنگ و لعاب و اشکال پرزرق و برق اجناس وارداتی را می پسندند و تولیدات داخلی هم قدرت رقابت با این کالاها را ندارند.همچنین بازار پر از اجناس بی کیفیت وارداتی شده است. ما بارها به مسئولان گمرک اعلام کرده ایم نظر اتحادیه را هم برای ارزیابی و کنترل کیفیت واردات لحاظ کنند ولی هیچ توجهی نمی شود.

وی در مورد دستگاه ها و ماشین آلات خط تولید خودکار می گوید: این وسایل و دستگاه ها بیشتر ساخت ایتالیا، آلمان، کره جنوبی و ژاپن است. خط تولید به صورت اتوماتیک، نیمه اتوماتیک و دستی است و بستگی به نوع و حجم تولید دارد ولی در کل برای راه اندازی یک واحد تولیدی باید میلیاردی هزینه کرد، چون با هزینه کم کاری از پیش نمی رود.