قانون اول کسب‌و‌کار

در سال‌های اخیر، قوانین زیادی در ذهنم شکل گرفته؛ قوانینی که برایم انکارناپذیر هستند. قوانینی که بارها و بارها، گاه پراکنده و گاه منسجم، برای همکارانم توضیح داده‌ام. 

این قانون در تمام زندگی جزو باورهای من محسوب می‌شده. اگر متوسط حقوق همه دوستان من، مثلا یک میلیون تومان باشد، من با کشتن و تکه تکه کردن خودم ممکن است دو  میلیون تومان حقوق بگیرم. ممکن هم هست اگر در حد مرگ خودم را نابود کنم، کمی بیشتر حقوق بگیرم و مثلا پنج میلیون تومان در ماه درآمد داشته باشم، اما محال است که درآمد ماهانه من 50 میلیون تومان باشد و متوسط درآمد دوستانم، یک میلیون تومان! 

اگر به رضایت از زندگی نمره‌ای بین صفر تا صد بدهیم و متوسط دوستان من، از زندگی ۴۵ واحد راضی باشند، محال است که من نمره‌ای نزدیک به 80 یا 90 یا 100 داشته باشم. من همان حدود 40 تا60 زندگی می‌کنم. فکر می‌کنم این قانون در مورد درآمد، موقعیت اجتماعی، میزان قدرت و نفوذ، میزان امید و ناامیدی، میزان هدفمند بودن و نبودن، سرعت رشد و پیشرفت، سطح مهارت و بسیاری از موارد دیگر صادق است.  به هر حال، اینجا به مصداق‌های این نگاه در محیط کسب‌و‌کار توجه دارم. 

اگر قانون اول را بپذیریم – که طبیعی است من پذیرفته‌ام – حالا دو روش برای رشد و پیشرفت شغلی وجود دارد. نخستین روش این است که خودمان را به کلوپ بزرگ‌ترها تزریق کنیم! وسایل و لباس لوکس تهیه کنیم. به زور و ضرب، خودمان را در مهمانی‌های افراد موفق و بزرگ و ثروتمند جا بدهیم. هر روز با این و آن عکس بیندازیم و در فضای مجازی منتشر و تلاش کنیم که به هر حیله، راهی به خانه بزرگان بیابیم. این روش ممکن است در کوتاه‌مدت موفق باشد. حتی موفقیت‌های چشمگیر ایجاد کند، اما پایدار نیست. زندگی و رفت‌و‌آمد به باشگاه ثروتمندان و بزرگان و افراد موفق، قواعد و اصولی دارد که اگر من آنها را ندانم، دیر یا زود به اشتباهی رانده می‌شوم! 

بارها دیده‌ام که کسی وقت و انرژی گذاشته و راه ارتباطی با فردی را که از نگاه او در باشگاه قدرت (سیاسی / اقتصادی / شهرت / موقعیت سازمانی) قرار داشته پیدا کرده، اما در نخستین پیام یا پیامک یا دیدار یا تماس یا نخستین جمله، همه چیز را بر باد داده و تا ابد، آن فرصت را از دست داده است. اگر هم نخستین برخوردهایش موفق بوده در برخوردهای بعدی، ضربه مهلک‌تری به خود و آن رابطه زده! 

خب. اگر این شیوه را نپذیریم راه جایگزین چیست؟ 

در نگاه من: بالاتر بردن اطرافیان. 

اگر شرکتی همکار ماست که خدمات مثلا‌ آی تی ما را انجام می‌دهد، باید موفق باشد. باید ثروتمند باشد. باید کارکنانش شاد باشند. تا در ارتباط و تماس با شرکت ما، کار ما هم بهتر انجام شود. کارکنان ما هم راضی باشند. 

اگر شرکتی پیمانکار یک وزارتخانه است، باید ثروتمند باشد. باید پول‌هایش را به موقع بگیرد. باید صورت وضعیت‌هایش تا حد امکان به سرعت نقد شود تا وزارتخانه هم برنامه‌هایش را بهتر اجرا کند و سال‌های بعد بهتر بودجه بگیرد و قدرتمندتر شود، اما اگر وزارتخانه، پیمانکار را غریبه دید و تلاش کرد با ایجاد رقابت‌های ناسالم، آنها را وادار به پیشنهاد قیمتی کمتر از قیمت تمام شده در مناقصه‌ها کند، در نهایت، چندسالی درگیر جلسات ادعا و پنالتی خواهد بود و در نهایت هم وزارتخانه‌ای متروک می‌ماند و وزیری مطرود و پیمانکاری فرسوده و کارکنانی خسته و کشوری نابود. 

اگر من به‌عنوان مدیر دپارتمان، اختیاراتی از مدیر ارشدم می‌گیرم، باید این اختیار را به شکل معقول و منطقی بین همکارانم تقسیم و وظایف را تفویض کنم. اینکه فکر کنم اختیار به دست آمده، ابزار جدیدی برای اعمال قدرت است و فاصله من را با تیم افزایش می‌دهد و قدرت مدیریت من را بهتر درک می‌کنند، راهکاری نادرست یا کوتاه‌مدت برای رشد و موفقیت است. مدیری رشد می‌کند که کارکنان واحدش، قدرتمند باشند. مدیرعاملی رشد می‌کند که معاونانش هر یک، در حد مدیرعامل یک شرکت بزرگ باشند. رییس‌جمهوری رشد می‌کند که وزرایش هرکدام در قد و قواره یک رییس‌جمهور باشند.