شکلات در ایران و جهان

در ایران بیش از 360تولیدکننده در حوزه شیرینی و شکلات فعالیت می‌کنند. گستره تولید این فعالان بازار بسیار وسیع است و این وسعت با تنوع بالای محصولاتی چون شکلات رابطه مستقیم دارد. پودرهای مورد استفاده در شیرینی‌ها، تزیین‌کننده‌ها و سایر مواد و وسایل مورد نیاز برای تولید شیرینی و شکلات موجب شده طیف وسیعی از کارخانجات و شرکت‌های تولیدی در این حوزه به فعالیت بپردازند.

البته با وجود تولیدکننده‌های بسیار در کشور، حجم مصرف سالانه در بین ایرانی ها از استانداردهای جهانی بسیار کمتر است. مثلا در بلژیک که پایتخت شکلات دنیا به شمار می‌رود و با قدمت 100 و اندی ساله در تولید شکلات، به نوعی یکی از بزرگ‌ترین صادرکنندگان این محصول به سایر کشورهاست، 300 تولیدکننده در حال فعالیت هستند در حالی که در ایران بیش از 360 تولیدکننده اما بلژیک قطب تولید شیرینی دنیا محسوب می‌شود و از این راه ارزآوری بسیار بالایی دارد ولی در ایران حتی در مورد مصرف این محصولات هم اطلاع‌رسانی کاملی نشده است و به نوعی شیرینی و شکلات در ایران مناسبتی مصرف می‌شود و تا حدود زیادی در سبد نیازهای اصلی خانوارهای ایرانی جایگاه ارزشمندی را به خود اختصاص نداده و نیاز ثانویه به شمار می‌رود. 

این در شرایطی است که در کشوری مانند بلژیک بیش از 170هزار تن شکلات در سال در بیش از 2000 فروشگاه فروخته می‌شود و هر بلژیکی سالانه بیش از 11کیلوگرم شکلات مصرف می‌کند. آلمان و سوییس رقبای مردم بلژیک در مصرف شکلات هستند اما سرانه مصرف شکلات در ایران بین یک تا یک و نیم کیلو در سال است. 

شکلات؛ جاذبه گردشگری

جالب است که کارخانه‌های شکلات‌سازی بروکسل در بلژیک و موزه‌های شکلاتی که ایجاد کرده‌اند، به یکی از جاذبه‌های گردشگری این کشور هم تبدیل شده و محال است کسی به این کشور و این شهر سری بزند اما بسته‌ای شکلات نخرد و به این کارخانه‌های که تجربه‌های زنده‌ای از تولید و بسته‌بندی را هم در معرض دید گردشگران قرار می‌دهند، سری نزد. 

در واقع این کشور با دیدی وسیع از همه پتانسیل‌های تولیدی خود برای سودآوری و درآمدزایی استفاده کرده است. بنابر اخبار موجود سالانه شش میلیون گردشگر از این کشور دیدن می‌کنند و این یعنی حداقل خرید شش میلیون بسته شکلات توسط مهمانان. 

البته اینکه در خیابان‌های ایران هم می‌بینیم که فروشگاه‌هایی به فروش اختصاصی شیرینی و شکلات می‌پردازند حکایت از رواج مصرف این ماده غذایی در بین مردم دارد. مدیر یکی از این فروشگاه‌ها در خیابان امیرآباد شمالی در این مورد به «فرصت امروز» می‌گوید: تا چند سال پیش انواع شکلات را یا باید از شیرینی‌فروشی‌ها و قنادی‌ها خریداری می‌کردید یا در سایر فروشگاه و در کنار مواد‌غذایی دیگر اما در سال‌های اخیر رشد مصرف شکلات در بین مردم و همچنین تنوع بسیار بالای محصولات مربوط به شکلات و رسته‌های مختلف آن، موجب شد نیاز به فروشگاه‌هایی مستقل در زمینه عرضه این محصولات حس شود.»

این فروشنده جوان طرفداران شکلات را منحصر به سن خاصی نمی‌داند و اضافه می‌کند: طی چند سال اخیر استفاده و مصرف شکلات رشد زیادی در ایران داشته و همواره طیفی متنوعی از مصرف‌کنندگان را هم به خود دیده است. به همین دلیل همواره بر تنوع محصولات این حوزه افزوده می شود.

همچنین در میان مصرف‌کنندگان افراد زیادی هستند که خواهان برندهای خارجی هستند و گاه آنها را به تولید داخل ترجیح می‌دهند. البته این فروشنده که نمایندگی فروش یکی از برندهای مطرح بازار را هم در اختیار دارد در مورد مواد غیرمجاز مصرفی در تولید شکلات و عدم اطمینان به کاکائوهای مصرفی در تولید شکلات‌ها ترجیح می‌دهد سکوت کند. 

بیش از پنج قرن از تولید شکلات در جهان می‌گذرد. شاید یکی از قدیمی‌ترین محصولات غذایی باشد. صنعتی که بر پایه کاکائو شکل گرفته است و هنوز هم این ماده غذایی ارزشمند تجارت گسترده در سطح جهان دارد. در بازار ایران البته همیشه حرف و حدیث‌هایی مبنی بر استفاده غیرمجاز از کاکائوهای تقلبی بر سر زبان‌ها بوده است و گاه اخباری مبنی بر هشدارهایی در مورد عدم استفاده از محصولات ایران به گوش رسیده است اما آنچه که در بازار شاهد آن هستیم افزایش تولیدکنندگان در این زمینه است و به زعم آنها بازاری با ظرفیت‌های خالی فراوان پیش روی آنهاست.

بازاری با مشتریان جوان و خواسته‌های متنوع که به راحتی می‌تواند جامعه هدف تولیدکنندگان قرار گیرد و از این راه سود سرشاری را نصیب‌شان کند. در واقع جامعه جوان ایران ظرفیت‌های بسیاری برای پذیرش تولیدات این ماده غذایی دارد.