سرمایه‌های غربی به شرق می‌آیند

کنفرانس تجارت و سرمایه‌گذاری اروپا و ایران، چند روز پیش در وین برگزار شد، تا این شهر برای دومین‌بار نقشی مهم را در تاریخ سیاسی و اقتصادی ایران بازی کند. این کنفرانس دو‌روزه با حضور بیش از 300 نفر از تجار، صنعتگران و مقامات دولتی کشورهای ایران، آلمان، انگلستان، اتریش و فرانسه برگزار شد و به گفته حاضران در این کنفرانس دستاوردهای خوبی را در آینده نزدیک برای ایران خواهد داشت.

کنفرانس ایران و اروپا از چند ماه پیش برنامه‌ریزی شده بود اما برگزاری آن همزمان با رسیدن به توافق جامع هسته‌ای شد؛ همزمانی که طبیعتا اثر مثبتی بر این کنفرانس داشته و مسیر مذاکرات انجام شده در آن را به سمت عملیاتی شدن تغییر داد. پیش از رسیدن به توافق جامع هسته‌ای همه کارشناسان پیش‌بینی می‌کردند که سرمایه‌گذاران خارجی بعد از برداشته شدن تحریم‌ها به سوی ایران روانه خواهند شد، این پیش‌بینی‌ها با سفر هیات آلمانی به ایران رنگی واقعی‌تر به خود گرفت و حالا با برگزاری کنفرانس مشترک ایران و اروپا، دیگر حضور سرمایه‌گذاران خارجی فقط یک پیش‌بینی نیست.

البته شرایط ایران نسبت به چند سال پیش برای حضور سرمایه‌گذاران خارجی تغییر کرده است و این موضوع را محمدرضا نعمت‌زاده در نخستین روز این کنفرانس اعلام کرد که بازار ایران همان بازار یک دهه پیش نیست و به علت پیشرفت در توانایی‌های فنی، ما دیگر علاقه‌مند به واردات یک‌طرفه کالا و ماشین‌آلات از اروپا نیستیم.

کنفرانس وین به هدف خود رسید

گرچه اخبار این کنفرانس که عموما از زبان مقامات دولتی بیرون آمده، عموما حاوی اخبار امیدوار‌کننده و دستاوردهای مثبت آن است اما آیا فعالان بخش خصوصی که در این سفر هیات ایرانی را همراهی می‌کردند نیز چنین اعتقادی دارند؟ ساسان قربانی، دبیر انجمن قطعه‌سازان، در این زمینه به «فرصت امروز» می‌گوید: «به اعتقاد من این کنفرانس که هدف آن بستر‌سازی برای توسعه همکاری‌های مشترک بود، توانست به هدف خود برسد. در این کنفرانس از سوی هیات ایرانی شرایط و موقعیت اقتصادی کشور تبیین شد و اطلاعات حوزه‌های مختلفی که پتانسیل جذب سرمایه‌های خارجی را دارند، با زبان آمار ارائه شد. نمایندگان طرف مقابل نیز چه در کنفرانس و چه در حاشیه آن به سرمایه‌گذاری و همکاری با ایران ابراز تمایل کردند.»

او ادامه می‌دهد: «در این کنفرانس دیگر خبری از نگاه‌های منفی که پیش از این نسبت به ایران وجود داشت نبود و آنها اذعان داشتند که جغرافیا، منابع و بازار ایران برای سرمایه‌گذاری بسیار مناسب است. ضمن اینکه حضور وزیر صنعت، معدن و تجارت در این کنفرانس شکلی جدی‌تر به آن بخشید و موجب شد که هیات‌های اروپایی نیز به‌طور جدی‌تری فعالیت کنند.»

دبیر انجمن قطعه‌سازان با تاکید بر اینکه تغییر نگرش در رویه اروپایی‌ها محسوس بود، بیان می‌کند: «به اعتقاد من این کنفرانس بسیار موفق برگزار شد و ما شاهد اعلام آمادگی و رضایتمندی طرف‌های مقابل برای همکاری با ایران بودیم. تشنگی آنها برای برقراری ارتباط اقتصادی با ایران نشان داد که در طول تحریم‌ها آنها نیز متضرر شده‌اند.»

محمدرضا نجفی‌منش، رییس کمیسیون تسهیل فضای کسب‌و‌کار اتاق بازرگانی تهران، به‌عنوان یکی دیگر از حاضران در این کنفرانس در گفت‌و‌گو با «فرصت امروز» درباره برآورد خود از این مذاکرات، اظهار می‌کند: «در این کنفرانس هم نمایندگان شرکت‌های اروپایی حضور فعال داشتند و هم ایرانی‌های خارج کشور به شکل مناسبی شرکت کردند. آنچه کاملا قابل لمس بود، تمایل طرف‌های اروپایی برای همکاری اقتصادی با شرکای ایرانی بود. البته نباید این نکته را فراموش کنیم که این کنفرانس بیشتر جنبه آشنایی و امکان‌سنجی داشت که به اعتقاد من می‌تواند بسترساز همکاری‌های مشترک بین طرفین باشد.»

مذاکرات خصوصی شرکت‌های ایرانی و اروپایی

علاوه بر توافقات و سخنرانی‌های عمومی که در این کنفرانس صورت گرفت، در حاشیه آن نیز مذاکراتی بین شرکت‌های ایرانی و نمایندگان شرکت‌های اروپایی صورت گرفته که همین موضوع اهمیت حاشیه را از متن بیشتر می‌کند. قربانی درباره مذاکرات حاشیه‌ای، توضیح می‌دهد: «تقریبا همه شرکت‌های ایرانی با نمایندگان طرف‌های مقابل مذاکراتی را داشتند. در بخش قطعه‌سازی نیز ما مذاکراتی را با طرفین مقابل انجام دادیم که مقرر شد همکاری‌های دو‌جانبه ادامه پیدا کند و به احتمال زیاد نتایج آن در همایش بین‌المللی خودرو که در آذر‌ماه برگزار می‌شود، مشخص خواهد شد.»

نجفی‌‌منش نیز در این زمینه می‌گوید: «در همین مذاکرات حاشیه‌ای بسیاری از شرکت‌ها اعلام آمادگی برای سرمایه‌گذاری در ایران کردند. در زمینه قطعه‌سازی نیز مذاکراتی صورت گرفت که پیشنهاد طرف ایرانی همکاری در قالب قراردادهای جوینت‌ونچر بود البته به نتیجه رسیدن این مذاکرات نیازمند زمان است.»

به گفته قربانی در حاشیه این مذاکرات همه شرکت‌های ایرانی حاضر با نمایندگان اروپایی مذاکراتی را انجام داده‌اند؛ مذاکراتی که برای مشاهد نتایج آن و آمدن سرمایه‌های خارجی به کشور، باید به انتظار ایستاد.