سایه سنگین قیمت‌های جهانی بر بازار بورس

بازار سرمایه كشور به دلیل وابستگی به دو متغیر رونق اقتصاد داخلی و قیمت‌های جهانی در شرایط پیچیده‌ای قرار دارد. این روزها بازار بورس در حالت ایستا قرار گرفته و به‌جز شركت‌های كوچك و متوسط شاهد رشد قیمتی در شركت‌های بزرگ و شاخص‌ساز نیستیم. دلیل اصلی عدم رشد شركت‌های بزرگ، وابستگی این شركت‌ها به قیمت‌های جهانی است كه به دلیل ركود اقتصاد جهانی به‌خصوص در چین شرایط مناسبی را سپری نمی‌كنند.

با توجه به وابستگی درآمدهای كشور به قیمت نفت، درآمدهای نفتی دولت به‌شدت كاهش یافته است و شروع سیاست‌های انبساطی با قیمت‌های فعلی نفت بعید به نظر می‌رسد. در بازار جهانی نفت، بهای هر بشكه نفت به زیر 50‌دلار كاهش یافته و به كمترین مقدار خود در سه ماهه گذشته رسیده است. همچنان مهم‌ترین دلیل كاهش بهای نفت، مازاد عرضه نفت در بازارهای جهانی و افزایش ارزش دلار به دلیل سیاست‌های پولی آمریكا ارزیابی می‌شود. با این وجود، آنچه موجب تعجب كارشناسان بازار نفت شده است، افزایش تعداد سكوهای فعال در آمریكا با وجود قیمت‌های زیر 50‌دلار است. با توجه به مازاد عرضه نفت در بازارهای جهانی، نمی‌توان در كوتاه‌مدت شاهد بهبود عرضه و تقاضا و افزایش قابل‌توجه در بهای نفت باشیم.

گروه فلزات اساسی نیز كه از مهم‌ترین صنایع در بازار سرمایه محسوب می‌شوند، این روزها به دلیل كاهش قیمت‌های جهانی اوضاع مناسبی را تجربه نمی‌كنند. اثرپذیری قیمت‌های جهانی (نفت و فلزات اساسی) از اقتصاد چین به‌شدت بالاست. با توجه به نگرانی‌ها از كاهش رشد اقتصادی چین احتمال کاهش بیشتر این مواد خام نیز وجود دارد. نگرانی سرمایه‌گذاران با توجه به گزارش‌های منتشر شده در هفته‌های گذشته در ارتباط با اقتصاد چین موجب كاهش شاخص بورس شانگهای شد. همچنین با توجه به اینكه چین از بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان فلزات اساسی در جهان محسوب می‌شود، كاهش قیمت جهانی فلزات را سبب شده است. سیاست‌های محرك رشد اقتصادی در چین همچون كاهش نرخ بهره توسط بانك مركزی چین نیز نتوانسته است از كاهش نرخ رشد اقتصادی این کشور بكاهد. از سوی دیگر با توجه به اینکه بانك مركزی آمریكا احتمالا قصد دارد، برنامه افزایش نرخ بهره را با توجه به بهبود بازار كار آمریكا عملی سازد، این امر می‌تواند موجب افزایش ارزش دلار و بالطبع كاهش مضاعف قیمت جهانی فلزات اساسی شود.

با توجه به آنكه بخش عمده‌ای از شركت‌های فعال در بازار بورس ایران به‌طور مستقیم متاثر از قیمت‌های جهانی و همچنین كلیت بازار به‌طور غیرمستقیم با قیمت‌های جهانی ارتباط دارند، از‌این‌رو بررسی بازارهای جهانی همپای وضعیت اقتصاد داخلی ضروری است. كاهش قیمت‌های جهانی اثر سخت مضاعفی بر مبلغ فروش شركت‌ها و حاشیه سود شركت‌ها تحمیل كرده است. این در حالی است كه ركود حاكم بر اقتصاد كشور نیز پیش از این موجب كاهش فروش شركت‌ها از نظر مقداری شده بود.

كاهش قیمت‌های فلزات اساسی همچون فولاد، مس، سرب و روی و سنگ‌آهن بر بخش عمده‌ای از شركت‌های فعال در حوزه معدن و فلزات اساسی در بازار سرمایه اثر منفی گذاشته است. با توجه به پیش‌بینی بودجه‌های شركت‌های فلزی در نرخ‌های بالاتر از قیمت‌های فعلی جهانی، نگرانی از عدم پوشش سودهای پیش‌بینی شده در این گروه از بازار انتظار می‌رود. به‌عنوان مثال شركت ملی مس بودجه خود را بر مبنای قیمت هر تن مس 5500‌دلار و دلار 3300‌تومان تنظیم كرده است،

این در حالی است كه در حال حاضر قیمت جهانی هر تن مس به زیر 5200‌دلار كاهش داشته است. با توجه به نرخ پیش‌بینی شده رشد اقتصادی چین در سال جاری، كاهش قیمت بیشتری برای فلز سرخ پیش‌بینی می‌شود. ركود حاكم بر بازار فلزات اساسی كه به دلیل كاهش رشد شتابان اقتصاد چین شروع شده است، به نظر می‌رسد ادامه‌دار بوده و محرك‌های انبساطی بانك مركزی چین تنها در كوتاه‌مدت بتواند مانع از كاهش قیمتی فلزات اساسی شود. با توجه به شرایط نامناسب اقتصاد جهانی، انتظار نمی‌رود شركت‌هایی كه وابستگی مستقیمی به قیمت‌های جهانی دارند، بتوانند در كوتاه‌مدت مورد توجه سرمایه‌گذاران قرار بگیرند.

* کارشناس و تحلیلگر بازار سرمایه