رشد 4 درصدی تولید ملی دست‌ یافتنی است

آخرین عدد اعلام شده از سوی بانک مرکزی نشان می‌دهد تولید ناخالص داخلی ایران به قیمت پایه رقمی معادل 10807477 میلیارد ریال بوده که مربوط به سال 1393 است. در صورتی که جمعیت ایران را مطابق با عدد اعلام شده از سوی بانک مرکزی که در نشریه نماگر شماره 81 این بانک اعلام شده که 78.8 میلیون نفر است مبنا قرار دهیم، تولید سرانه ایرانیان در سال 1393 معادل نزدیک به 14 میلیون تومان خواهد شد.

اگر رشد اقتصاد ایران در سال 1394 فقط یک درصد باشد و جمعیت ایران هم یک درصد رشد را تجربه کند، تولید سرانه ایرانیان معادل همان حدود 14میلیون تومان خواهد شد. در صورتی که رشد اقتصاد ایران آن‌طور که برخی حدس می‌زنند در سال 1394 فقط نیم درصد و رشد جمعیت ایران 1.3درصد باشد، در این صورت تولید سرانه ایرانیان نزدیک به 8 دهم درصد کاهش می‌یابد. به عبارت دیگر ایرانیان ساکن این سرزمین تولید کمتری کرده‌اند و یا آن‌طور که اقتصاددانان می‌گویند، ایرانیان در سال 1394 نسبت به 1393 فقیرتر شده‌اند. اکنون که معنای رشد اقتصادی به شکل ساده توضیح داده شد اهمیت این شاخص اقتصادی بیش از پیش آشکار می‌شود. 

در شرایطی که تولید ناخالص داخلی ایران در سال‌های 1391 و 1392 با رشدهای منفی 6درصد و 2درصد مواجه شد و سال 1393 توانست رشد 3درصدی را به دست آورد، اکنون گمانه‌زنی درباره رشد اقتصادی 1395 در کانون توجه قرار دارد. در این باره دو دیدگاه و دو گونه محاسبه از سوی نهادهای معتبر جهانی مثل اکونومیست، بانک جهانی، صندوق بین‌المللی پول و برخی دیگر از موسسه‌های پژوهشی و اقتصاددانان خوش‌بین و همچنین برخی اقتصاددانان نه چندان خوش‌بین انتشار عمومی پیدا کرده است.

دسته اول و خوش‌بین‌ها باورشان این است که تولید ناخالص داخلی ایران امسال نسبت به 1394 حدود 4 تا 5درصد رشد را تجربه می‌کند. تجربه نشان می‌دهد و من نیز طرفدار این هستم که تولید ناخالص داخلی ایران در صورت ثابت ماندن همه شرایط موجود و اینکه هیچ حادثه ناگهانی رخ ندهد رشد 4درصدی را تجربه خواهد کرد. تجربه سال‌های 1369 که بلافاصله پس از پایان جنگ تحمیلی بود و همچنین 1393 که ظرفیت‌های اقتصاد در بخش واقعی خالی بود این را به خوبی نشان می‌دهد.

گمانه‌زنی‌ها بر این است که ارزش صادرات نفت ایران در سال‌ 1395 با وجود صادرات 2میلیون بشکه در روز می‌تواند یک عامل پیشران رشد شود. علاوه بر این برخی برآوردها نشان می‌دهد میزان فروش و تولید انواع خودرو در سال 1395 می‌تواند حدود 150 هزار دستگاه افزایش را تجربه کند و به عامل رشد تبدیل شود. از طرف دیگر بخش کشاورزی نیز همواره در همه سال‌ها حتی در سال‌های تحریم رشد مثبت داشته است و بخش خدمات نیز همواره حدود یک درصد از رشد تولید ناخالص داخلی را محقق کرده است.

ضمن احترام به اقتصاددانانی که به‌هر دلیل رشد منفی یا بسیار اندک برای سال 1395 پیش‌بینی کرده یا می‌کنند، معتقدم دستیابی به رشد 4درصدی امسال دست‌یافتنی است. آنچه باید موجب نگرانی باشد پایدارسازی رشد یاد شده برای سال 1396 و سال‌های پس از آن است. عقب‌ماندگی در محقق کردن رشدهای شتابان علاوه بر اینکه خطرات داخلی مثل رفتار ناشناس بیکاران جویای کار را افزایش می‌دهد، قدرت چانه‌زنی ایران در برابر رقبای منطقه‌ای را نیز کاهش خواهد داد.

* تحلیلگر مسائل ایران